شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- نشست تخصصی رسانه، مدیریت بحران و حوادث طبیعی روز چهار‌شنبه 25 بهمن ماه در دفتر مطالعات و برنامه‌ ریزی رسانه‌ ها برگزار شد.

این نشست با حضور دکتر احسان محمدی، روزنامه‌ نگار و فعال رسانه ‌ای، رامین رادنیا، مدیر روابط عمومی و بین الملل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، مهرداد خدیر، عضو شورای سردبیری سایت عصر ایران و جمعی از اصحاب رسانه برگزار شد.

رسانه و مدیریت بحران
زهره جوادیه، کارشناس دفتر مطالعات و برنامه ‌ریزی رسانه‌ها در ابتدای این نشست با اشاره به نقش رسانه ها در مدیریت بحران گفت: ایران جزو کشورهایی است که همواره در موقعیت های بحران زا بخصوص بحران های طبیعی قرار داشته و هر زمان که درباره بحران و مدیریت آن صحبت می کنیم، نقش رسانه ها بسیار چشم گیر و مهم است. رسانه ها نقش تنویر و شکل دهی افکار عمومی را برعهده دارند، از این رو می توانند در موقعیت های مختلف بحران، نقش اساسی خود را ایفا کنند و باید از این ظرفیت رسانه ها به درستی استفاده شود.

جوادیه افزود: عنوان می شود که در شرایط بحرانی، مخاطبان بیش از هر زمان دیگری به رسانه ها مراجعه کرده و از طریق آنها کسب اطلاع می کنند. در این شرایط رسانه ها از طریق ارائه اطلاعات صحیح، علاوه بر افزایش میزان مخاطبان و اعتبار خود، از گسترش شایعات و اخبار کذب جلوگیری می کنند.

تعریف واقعی تر از بحران از سوی رسانه ها
مهرداد خدیر، عضو شورای سردبیری سایت عصر ایران گفت: وقتی از بحران صحبت می شود، کلماتی مانند آشفتگی، درهم ریختگی، بی نظمی یا وضیعت غیرمتعارف به ذهن خطور می کند. اما معتقدم، از فرط استعمال بی مورد از کلمه بحران، آن را از جایگاه خود پایین آورده ایم و برخی کارشناسان کم اطلاع با هدف جذب مخاطب بیشتر، به هر چیزی انگ بحران می زنند.

خدیر افزود: باید "بحران" را به معنا و جایگاه واقعی این کلمه برگردانیم. بحران در اصل، شرایطی است که بدلیل تغییر ناگهانی پدید آمده و یک مجموعه اقدامات اضطراری و فوق العاده را ضروری می کند؛ البته این دوره نباید خیلی طولانی باشد.

عضو شورای سردبیری سایت عصر ایران خاطر نشان کرد: منظور از مدیریت بحران نیز ایجاد این حس در جامعه است که با تلاش دولت، سازمان های مسئول و رسانه ها، شرایط درحال عادی شدن است. در حقیقت، مدیریت بحران مجموعه ای از اقدامات برای کنترل، امیدبخشی، ایجاد همبستگی عمومی، کاهش خطر و برگرداندن وضعیت بوجود آمده به شرایط عادی است.

خدیر با اشاره به نقش آموزشی رسانه ها گفت: رسانه ها در ایران به دلایل مختلف این وظیفه را به درستی انجام نمی دهند و متأسفانه، نقش رسانه ها در آموزش مغفول مانده است. در صداوسیما، برنامه های آموزشی جاذبه لازم را ندارند و رسانه های دیگر نیز معتقدند که با آموزش، به تیراژ و مخاطب نمی رسند.

وی افزود: رسانه ها شاید نتوانند مستقیما به مردم آموزش دهند، اما می توانند در ذهن مدیران و وزرای مختلف تأثیر بگذارند و این کاری است که ما در عصر ایران و در مورد آموزش و پرورش انجام می دهیم. رسانه ها باید با تأثیرگذاری بر نهادهای تصمیم گیر، وظیفه آموزش را انجام دهند.

خدیر به کمبود نیروی متخصص در این حوزه اشاره و تأکید کرد: متأسفانه یکی از مشکلات رسانه ها، کم بودن تعداد روزنامه نگار علم و متخصص در حوزه های مختلف علمی است. افرادی که نگاه علمی دارند قلم روزنامه نگارانه خوبی ندارند و روزنامه نگاران هم بدلیل مشغله زیاد، از بضاعت علمی کافی - به معنای فنی کلمه - برخوردار نیستند.

قبح زدایی از واژه بحران
دکتر احسان محمدی، روزنامه‌نگار و فعال رسانه ‌ای، در بخش دیگری از این نشست، به بلاخیز بودن کشور ایران اشاره کرد و افزود: وقتی در مورد بحران - بویژه بحران و حوادث طبیعی - صحبت می کنیم، در مورد بیش از 40 مورد اتفاقی حرف می زنیم که به صورت طبیعی بر روی کره زمین رخ می دهند؛ مانند طوفان، سیل، زلزله، سونامی، رانش زمین، گردباد. بحران به رخدادی گفته می شود که عموما کنترل آن از دست انسان خارج است، اما گاهی اوقات انسان آن را تشدید می کند؛ مثل پدیده گرمایش جهانی که انسان در آن مداخله کرده است.

محمدی تأکید کرد: در ایران شاهد بیش از 30 مورد حوادث طبیعی هستیم و بسیاری از کارشناسان معتقدند که ایران جزو 10 یا 6 کشور بلاخیز دنیا است. باتوجه به این که انسان نیز یکی از عوامل تشدیدکننده بلایای طبیعی است، این فجایع در ایران بیشتر تشدید شده اند.

وی افزود: اطلاعات زیادی در مورد بحران نمی دانیم و آن اندک دانسته ها را نیز جدی نمی گیریم. وقتی در کشوری بلاخیز زندگی می کنیم، باید برای مدیریت بحران، به فکر راه حل باشیم. اما بحران در ایران به واژه ای دم دستی تبدیل شده است و اینقدر برای هر موضوعی از کلمه بحران استفاده می کنیم که به آن "قبح زدایی" می گویم؛ یعنی با این کار ارزش این واژه را از بین برده ایم.

نقش رسانه ها در آگاهی بخشی به مردم
رامین رادنیا، مدیر روابط عمومی و بین الملل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، با اشاره به حادثه خیز بودن ایران گفت: با گسترش شهرنشینی و بخصوص طی دهه های اخیر و ظهور فناوری های نوین، با حوادث بیشتری مواجه می شویم. از همین رو، حدود 25 درصد اخبار رسانه ها، مربوط به پوشش اخبار حوادث هستند.

رادنیا در تعریف بحران عنوان کرد: هر اتفاقی که شرایط عادی را به گونه ای به هم بزند که بازگشت به شرایط قبل، نیازمند اقدامات فوری باشد، بحران نامیده می شود. پیشگیری یا کاهش خطر، آمادگی، مقابله، بازسازی و بازتوانی، چرخه مدیریت بحران را تشکیل می دهند.

مدیر روابط عمومی و بین الملل سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران تأکید کرد: رسانه ها می توانند با شناسایی خطرات، آموزش نحوه مقابله با حوادث، اعلام هشدارهای به موقع، به افزایش سطح آگاهی مردم و کاهش خسارات جانی و مالی کمک کنند. وقتی که ریسک پذیری بسیار بالا است و اقدامی برای کاهش آن انجام نداده ایم - مثل ساخت خانه ها در حریم رودخانه ها - اقدامات برای مقابله با حوادث تأثیر چندانی نخواهد داشت

منبع: سیناپرس