اشاره
شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- روابط عمومی بین المللی از موضوعاتی است که دراین حوزه کمتر بدان پرداخته شده است، در صورتی که نقش مهم وتعیین کننده ای درتصویرسازی درست ایران در زمینه های مختلف سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و... در عرصه بین المللی و جهانی دارد و از زوایای متعددی این موضوع نیز قابل تبین و پردازش می باشد، به همین مناسبت درراستای برگزاری اولین رخداد و همایش بررسی مسائل روابط عمومی ایران بهتر دیدیم گفتگویی با چند تن از اساتید و صاحب نظران ارتباطات و روابط عمومی داشته باشیم.

روابط عمومی ها باید تصویر ایران در عرصه جهانی را اصلاح کنند
پرفسور سارو خانی پدر علم جامعه شناسی ارتباطات:

او معتقد است در شرایط فعلی روابط عمومی‌ها‌ کارکردهای گوناگونی در عرصه های بین المللی می ‌توانند داشته باشند که مهم‌ترین آن در این است که سعی کنند تصویری که از ایران در مجامع بین المللی وجود دارد را پاکسازی کنند.

در شرایطی که برخی رسانه‌های غربی همه تلاش خود را برای تیره و خاکستری نشان دادن تصویری از کشور ایران به کار گرفته اند، این روابط عمومی‌ها‌ هستند که وظیفه دارند آلودگی‌های این تصویر را پاک کرده و ایران واقعی را به جهانیان معرفی کنند ایرانی که سابقه تمدن چندین هزار ساله دارد و دارای مردمی با فرهنگ، پرکار، هوشمند، فعال و مهمان دوست است را نمایان سازد و اینکه در مرحله دیگر روابط عمومی‌ها‌ در کارکردهای بین المللی شان در مجامع جهانی باید بتوانند بازارهای جهانی را شناسایی کرده و کالای ایرانی را بر اساس شناخت این بازارها عرضه کنند. در واقع بر اساس این شناخت مشتریان کالا دسته بندی و روی آن‌ها برنامه ریزی انجام گیرد.

به عبارتی کارکرد مهم دیگر روابط عمومی‌ در دوره‌ جهان شبکه ای- جهان کوچک شده یا همان دهکده جهانی معنا پیدا می‌کند. این روابط عمومی‌ها باید ارزیابی کنند که بازار کجاست؟ تقاضای جهانی در این خصوص چیست؟ واز همه مهمتر نسبت به شناخت فرهنگ و نیاز مشتریان و عملکرد آگاهی کامل داشته باشد.

همچنین برای رسیدن به اهداف روابط عمومی‌ها‌ در سطح بین الملل نیازمند شرایطی هستیم که عبارتند از:
1- در مرحله نخست برای برداشتن گام‌هایی در جهت و مسیر حضور در مجامع بین المللی روابط عمومی‌ها‌ی ما باید مجهز به سواد چند گانه باشند که اولویت آن تسلط برزبان‌های خارجی است، در واقع تسلط به زبان‌های دیگر دنیا امکان ارتباط بهتر و موثرتر با سایر فرهنگ ها را برای ما فراهم می‌سازد. همچنین شناخت فرهنگ و آداب و رسوم سایر کشور ها موضوعی ضروری است که در این مسیر اهمیت دارد. اینکه بدانیم هر فرهنگ چه اقتضایی دارد و کالا و خدمات بر اساس آن طراحی شود مهم است.

روابط عمومی‌ها‌ در دوره‌ بین الملل باید با مدیریت ارتباط آشنایی داشته باشند، در واقع برقراری ارتباط درست با سازمان‌ها و مردم و روابط عمومی‌ها‌ی سازمان های دیگر، کارکرد مهمی است که در این جا به آن اشاره می‌شود. ما در این حوزه نیازمند روابط عمومی‌ پویا و فعال و هوشمند و تحلیل گر هستیم که نه تنها دارای قدرت توصیف بوده بلکه توان شناسایی اعماق یک سازمان یا فرهنگ را برای ایجاد ارتباط موثر با آن‌ها داشته باشد و بتواند بر اساس این شناخت و تحلیل، برنامه ریزی کرده نسبت به اجرای برنامه ها نیز نظارت کافی وکامل داشته باشد.

در واقع روابط عمومی تحلیل گر و هوشمند قدرت این را دارد که هر کدام از سازمان را در عرصه‌ بین الملل به افرادی تبدیل کند، که به تبلیغ ارزش‌ها و کالاها و تولیدات خود می‌پردازد و با بهره گیری از روش‌های ارتباطی در حوزه‌ جهانی مشتریان وفادار و علاقمند به سازمان‌‌های ما ایجاد کند. در پایان به نظر من روابط عمومی‌ها‌ در عرصه بین الملل باید برنامه محور باشند، یعنی روابط عمومی‌ که به سازمان می‌گوید چه پیامی را چگونه؟ برای چه کسانی؟ از طریق چه رسانه‌ای و با چه تاثیری و در چه شرایط و چه اقتضایی به جهانیان باید گفت، تا نتیجه دهد و آن نتیجه باید مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد.

جهانی شدن روابط عمومی ها یک الزام است
دکتر سعید رضا عاملی استاد مطالعات جهان دانشگاه تهران:

در شرایطی که جهانی شدن تحت تاثیر صنعت همزمان ارتباطات اتفاق افتاده است، نهادهای اجتماعی نظیر روابط عمومی ناگزیر باید به نهادهای جهانی تبدیل شوند. در واقع فرق نمی کند که یک سازمان بین المللی باشیم یا یک سازمان محلی همه در فضای جهانی زندگی می کنیم. بنیادی ترین عنصر روابط عمومی، درک ذی نفعان و ارتباطات موثر است. وقتی جامعه ارتباطی به همه جهان توسعه پیدا می کنند و مدار توجه به یک سازمان جهانی می شود، روابط سازمانی به عنوان پیشخوان ارتباطی سازمان باید با توجه به حوزه ارتباطی تولید محتوا و خدمات را توسعه دهد.

در این میان مفاهیم تازه ای نظیر شهرهای جهانی و نظام های حکمرانی جهانی، تجارت جهانی و بانک جهانی تحت تاثیر پدیده جهانی شدن شکل گرفته است.
و شاهد هستیم روابط عمومی جهانی تحت تاثیر جهانی شدن در حال تحقق است، در واقع در کشورهای قدرتمند جهان همه نهادهای ملی تحت تاثیر این جریان به نهاد جهانی تبدیل می شوند و خود را به استانداردهای فراگیر توسعه می دهند.

همچنین سازمان های بین المللی تجاری وکمپانی های بزرگ و سازمان های چند ملیتی مثل: یونسکو، گات و سازمان ملل به اقتضای اینکه مخاطبان آنها جهانی هستند، روابط عمومی هایشان نیز باید چند ملیتی و جهانی باشد.

او معتقد است، روابط عمومی ها در کشور ما باید در گام نخست نظام کارشناسی خود را تغییر دهند به این مفهوم که کارشناسان شاغل در حوزه روابط عمومی باید از توان حضور در عرصه های بین المللی بر خور دار باشند. به این مفهوم که مثلا به زبان های دیگر دنیا مسلط باشند، از سویی سایت های روابط عمومی ها باید چند زبانه باشد. معمولاً در سایت های داخلی، زبان دوم فعال نیست و اگر هم هست به روز نیستند و حتی اطلاعات عادی نظیر اطلاعات مربوط به مدیران سازمان و اعضای کلیدی سازمان به چند زبان وجود ندارد.

موضوع دیگر اینکه تیم کارشناسی روابط عمومی ها باید ارتقاء یابد، یعنی باید از فرهنگ کار با سایر ملل به شکل حرفه ای برخوردار باشند.

او معتقداست برگزاری کارگاه های آموزشی در این حرفه بسیار موثر است .به عنوان نمونه مهارت اینترنی اهمیت دارد. الان 55 درصد مشاغل در کشورهای پیشرفته نیازمند مهارت اینترنتی هستند که در آینده این سطح به 78درصد می رسد.

همچنین کارشناسان روابط عمومی با استفاده از نرم افزارهای حرفه ای که امکان تحلیل شبکه، تحلیل محتوای، رصد برخط اطلاعات مورد نیاز سازمان(Online Monitoring)، و تحلیل آماری پیمایش ها و تحلیل شبکه (Network Analysis) را فراهم می کند باید برخوردار باشند. امروز نرم افزارهای بسیار زیای برای مدیریت کار روابط عمومی (PR Flowwork) بوجود آورده است که از برندهای ملی و جهانی برخوردار است.

روابط عمومی در فضای مجازی در یک محیط ریاضی قرار دارد که امکان مدیریت نرم افزاری و الگوریتمی محیط، روابط عمومی موردی را تبدیل به روابط عمومی نظامند و هوشمند دارای کارایی گسترده می کند.

تقویت روابط عمومی ملی پیش نیاز بین المللی شدن آن است
سعیدمحمد جعفری، پژوهشگر و مدرس ارتباطات بین الملل کاربردی:

او معتقد است که ضعف روابط عمومی ملی یا داخلی، ضعف روابط عمومی در عرصه بین الملل را همراه می آورد.

و همچنین اینکه با توجه به این موضوع که روابط عمومی بین المللی بطور خلاصه یعنی انجام کلیه فعالیت هایی که در روابط عمومی ملی صورت می گیرد؛ چیزی که ما در کشورمان، در حال حاضر، نمی توانیم تصوری از آن، داشته باشیم.

البته عمده تفاوت روابط عمومی بین المللی با روابط عمومی ملی در ارتباطات درون و بیرون با یک مجموعه، و نه فقط یک "سازمان" تعریف می شود؛ مجموعه ای که می تواند یک شخص باشد، یک سازمان باشد، یک گروه باشد، یک کشور باشد و حتی در سطحی فراتر از همه اینها، سیاره زمین باشد.

در حالیکه ما در ایران، در پائین ترین سطوح روابط عمومی، یعنی روابط عمومی سازمانی، ضعف های اساسی داریم، در کشور های دیگر، با درک اهمیت روابط عمومی، تلاش می شود، بهینه ترین استفاده ها از این علم، دانش و فن، بعمل آید.

بطور مثال، ترکیه، در پی ماجرای کودتا، در این کشور، برای تنویر افکار عمومی بین المللی، دست نیاز به سوی یک شرکت روابط عمومی بین المللی دراز کرد تا نسبت به این مهم، اقدام کند.

تفاوت دیگر روابط عمومی ملی با بین المللی، به حوزه روابط عمومی سازمانی بر می گردد که در سطح بین المللی، روابط عمومی های ستادی در این حوزه، عمدتآ نقش برنامه ریزی و نظارت را دارند و کارهای اجرایی توسط شرکت های روابط عمومی انجام می شود؛ امری که در ایران چندان معمول نیست؛ زیرا اولآ شرکت روابط عمومی حرفه ای در ایران، به آن معنی، وجود ندارد و ثانیآ، فرهنگ چنین فرآیندی در میان مسئولان بالای اجرایی، در بخش های خصوصی، دولتی یا عمومی به چشم نمی خورد.

البته اخیرآ تحولاتی را شاهد هستیم و به خصوص پس از برجام این تحولات کاملآ پررنگ و برجسته شده اند.

مورد دیگر تفاوت میان فعالیت های روابط عمومی ملی با بین المللی (ایرانی با خارجی)، عرصه تخصصی و فوق تخصصی است که در ایران معنی ندارد ولی در حوزه بین المللی نمود عینی دارد. بحث های تخصصی و فوق تخصصی هم به لحاظ تکنیک های روابط عمومی و هم به لحاظ موضوع فعالیت مشتری، مطرح می شوند.