شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- 18 جولای (27 تیرماه) سالروز انتشار کتاب معروف «مطالعه دمکراسی The Study of Democracy» تالیف جیمز برایس James Bryce است که در سال 1920 (1299 هجری شمسی) انتشار یافت و مطالب آن در کتب درسی نقل و در تفسیرهای سیاسی به مفاد آن استناد می شود.

برایس در این کتاب با ذکر ادله و مثال های متعدد مخالفت خودرا با حرفه ای شدن سیاست و نمایندگی مردم در شوراهای مختلف ابراز داشته و ادامه آن را نقض غرض دمکراسی خوانده و نوشته است که تجدید نامحدود نمایندگی افراد (انتخاب مکرر یک فرد برای نمایندگی) همانا بازگشت به دوران نظام حکومتی پادشاهان، شاهزادگان و امیران است با نامی دیگر که رشد معکوس بشر است. تجدید نامحدود نمایندگی افراد معین نه تنها فرصت را از دیگران می گیرد بلکه به بسط فساد اداری (فساد دولتی) می انجامد و به تدریج وضع قوانین، اتخاذ تصمیمات و نیز اقدامات برپایه منافع فردی و گروه معین قرار می گیرد تا سود جامعه.

وی باندبازی، اِعمال نفوذ در تصمیمات دولتی، تحمیل نظرات در امور و شکل گیری ها، مصوبه ها و ضوابط و تمرکز معاملات اقتصادی در دست اشخاص و شرکت های معین را نتیجه حرفه ای شدن سیاست و مشاغل سیاسی می داند و می گوید که اگر این وضعیت برای چند دهه ادامه یابد به تدریج و در پشت پرده، تعیین مقامات انتخابی و انتصابی با تبانی و به دست اصحاب منافع و معامله گران قرارخواهد گرفت و تمرین دمکراسی یک «نمایش روی صحنه» بیش نخواهد بود.

برایس تاکید بر آموزش دمکراسی به مردم دارد و می نویسد که اگر عوام الناس (توده ها) دمکراسی را نشناسند و اهمیت آن را به عنوان عامل و ماشین پیشرفت، رفاه و تأمین عدالت ندانند در آن مشارکتِ باهدف و آگاهانه نخواهند کرد و چنین کشوری را نمی توان یک دمکراسی نامید. انتخاب و انتصاب بزرگترین، حساس ترین و موثرترین کاری است که در یک جامعه انجام می شود و قضاوت درباره یک جامعه ملی (کشور) بر پایه همین انتخاب و انتصاب مقامات صورت می گیرد.

برایس ـ یک اندیشمند، مورخ و حقوقدان انگلیسی متولد ماه می 1838 و متوفی در ژانویه 1922 ـ نوشته است که نمایندگان، سیاسیون و دست اندکاران امور سیاسی* که سمت انتخابی دارند اگر بخواهند برای مدتی طولانی و مکرر (انتخاب شدن بیش از یکی ـ دو دوره) در این سمت ها بمانند ـ حتی اگر انتخاب کنندگان تمایل به آنان داشته باشند، حرفه ای می شوند که کاری است مغایر با هدف های دمکراسی اصیل، و زیان آور برای جامعه ازجمله رواج باندبازی، فساد و تبعیض. اگر هدف یک فرد از انتخاب شدن مکرر و نامحدود ـ خدمت به جامعه است، می تواند این خدمت را با دادن اندرز و نظر از طریق نوشتن مقاله، رساله ، کتاب و یا برگزاری مصاحبه و ایراد نطق در مجامع و مجالس و همچنین ملاقات، حضورا با مقامات ارشد جامعهِ خود مطرح سازد و مستقیما درگیر هم نشود.

این اندیشمند علاوه بر توصیه به محدود شدن سمت های انتخابی به یکی ـ دو دوره، تاکید بر آموزش دمکراسی به مردم دارد و می نویسد: مدتی صرف وقت کردم و در گوشه و کنار شهرها پَرسه زدم و از مردم عادی ـ کارگر، پیشه ور، خانه دار و رهگذر ـ پرسیدم که از انتخابات، حزب، انجمن، روزنامه و کتاب که همه ستونهای دمکراسی هستند چه می دانند و نتیجه گرفتم که کامل نمی دانند، یعنی که میانگین معلومات اکثریت اعضای جامعه (توده ها) در این زمینه حدود ده درصد است و از آنجا که یک طرف دمکراسی همین مردم هستند، پس دمکراسی های امروز (دهه دوم قرن 20 و زمان تألیف کتاب) هنوز در دوران طفولیت هستند و به عبارت دیگر؛ ما اینک (دهه دوم قرن 20) فقط ده درصد دمکراسی داریم و ... که از هدف پدران فلسفه دمکراسی به دور است. اگر در یک جامعه تدابیری اتخاذ و اجرا نشود که کنترل احزاب از دست اصحاب منافع و معامله گران خارج باشد، تا دهها سال دیگر هم آن جامعه دمکراسی واقعی نخواهد داشت و در همان نقطه ای که بوده «دَرجا» خواهد زد. ژورنالیسم ستون دمکراسی است که اگر در آن خلل باشد، بنای دمکراسی لرزان خواهد بود و شکننده. ژورنالیسم یک جامعه باید چهارچشمی وضعیت دمکراسی جامعه خودرا بپاید و ضعف ها و قوت های آن را منعکس کند تا اعضای جامعه روشن باشند و مانع انحرافات شوند. بنابراین، ژورنالیسم پاسدار جامعه است که وظیفه ای بسیار مهم و سرنوشت ساز است. برای بررسی وضعیت دمکراسی در یک جامعه، نخست باید «ژورنالیسم» آن جامعه را زیر مطالعه بُرد. یک وظیفه «ژورنالیسم» کشف و انعکاس انحراف در دمکراسی و انوع فساد بویژه فساد دولتی است. باید بررسی کرد و دید که ژورنالیسم یک جامعه تا چه حد موفق به بازداری از انحرافات و فساد شده است.

«برایس» مولف 14 کتاب در زمینه های تاریخ، دمکراسی و شرح مشاهدات است و صدها مقاله و رساله. کتابهای «دمکراسی های مدرن»، «جامعه مشترک المنافع آمریکا»، «در اهمیت بیوگرافی نویسی»، «مقالاتی درباره جنگ» و «مشاهدات در دیدار از آمریکای لاتین» از این اندیشمند هستند. او نکات جالبی دارد ازجمله: «میهندوستی تنها به اهتزاز درآوردن پرچم نیست بلکه کوشش برای نیرومند ساختن وطن و در راه و مسیر درست قراردادن آن است»، «عمر کوتاه است و نباید آن را با خواندن مزخرفات و بطالت سپری کرد» و «دولت های دمکراتیک بیش از حکومتی های سلطنتی و ... از اتباع کشور انتظار همکاری و رعایت قوانین و نظامات را دارند».
---

*[کارهای دیپلماتیک یعنی وزارت امور خارجه با پولیتیک و سیاست فرق دارد، گرچه در زبان فارسی هر دو را «سیاسی» ترجمه کرده اند، ولی در حقیقت پولیتیک همان کشورداری است و تازه ـ کشورداری هم تا حدی با دولتمردی تفاوت دارد؛ دولتمردی یعنی مقام اداری داشتن و یک فرد اگر کارآمد، کارشناس و شایسته باشد می تواند به صورت نامحدود در یک مقام باقی بماند. تجربه بیشتر موجب مهارت افزونتر می شود.]

منبع: www.iranianshistoryonthisday.com