اشاره
شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-  در این گفنگو، ابراهیم کاظم‌پور، مدیرکل روابط عمومی بانک تجارت به سوءظن طبقات مختلف جامعه به صنعت بانکداری و هجمه های غیرمنصفانه به شبکه بانکی کشور می پردازد که جای تامل و نگرانی دارد و به نظر می رسد روابط عمومی های نطام مالی و پولی کشور در این زمینه باید اهتمام بیشتری مصروف دارند. با هم این گفتگو را مرور می کنیم:


روابط عمومی چه جایگاهی در ارتقاء وجهه حرفه ای نظام بانکی دارد ؟
در ایران بین بانکها و آنچه که در علوم ارتباطات از آن به عنوان "افکار عمومی" یاد می کنند همواره نوعی دیوار بی اعتمادی وجود داشته و نقش بانکها در اقتصاد کشور همواره در بدنه طبقات مختلف جامعه با نوعی سوءظن مورد قضاوت قرار گرفته است. جدا از ریشه های تاریخی این موضوع که مربوط به قوانین حاکم بر فعالیت بانکها پیش از انقلاب اسلامی است، طی سالهای اخیر نیز شاهد هجمه های غیرمنصفانه به شبکه بانکی بوده ایم و متاسفانه باید اذعان داشت که تاکنون هیچ تلاش موثر و نظام مندی از سوی بانکها برای تصحیح و تغییر این نگاه صورت نگرفته و خدمات بزرگ بانکها برای توسعه و پیشرفت کشور از طریق اعطای هزاران هزار میلیارد ریال تسهیلات به پروژه های عمرانی و صنایع بزرگ کشور و نیز کارآفرینان بخش خصوصی از یکسو و از سوی دیگر اقدامات بانکها در ساخت صدها باب مدرسه و بیمارستان و کمک های بلاعوض به انجمن های خیریه و آزادسازی زندانیان دیه و ... هیچگاه انعکاس درست و مناسبی در فضای رسانه ای کشور نداشته است. در مسیر تغییر این وضعیت، نقش واحدهای روابط عمومی بانکها بسیار حساس تر از گذشته است. جدا از آنچه که روابط عمومی هر بانک برای انعکاس معرفی دستاوردها و عملکردها، پیشبرد خدمات و پاسخگویی به موضوعات مربوط به بانک خود در رسانه های کشور انجام می دهد واحدهای روابط عمومی شبکه بانکی می توانند با شکل دهی به یک سامانه ارتباطی مشترک قدرتمند (نه مانند کمیسیون ها و کمیته هایی که تا به امروز غالبا بصورت فصلی و فرمایشی در حد تشکیل جلسات فعال بوده اند) به تبیین آنچه که نظام بانکی در اقتصاد کشور انجام می دهد بپردازند و انتقادات غیرمنصفانه و غیراخلاقی را با سرعت، هماهنگ و موثر پاسخگو باشند. تحقق این مهم نه با روش های سنتی و ازمدافتاده (چون تهیه رپرتاژآگهی های خسته کننده مطبوعاتی و تلویزیونی)، که با استفاده دقیق و درست از ابزارهای اطلاع رسانی به فراخور گروه های مختلف مخاطبان پیامهای شبکه بانکی باید صورت گیرد. اگر در مجموعه خانواده بزرگ واحدهای روابط عمومی شبکه بانکی دانش و اعتماد به نفس لازم برای به کارگیری ادبیات، روشها و ابزارهای جدید ارتباط با مخاطبان ایجاد شود آنگاه ایفای نقش موثر در ارتقاء جایگاه حرفه ای بانکها و بانکداری در ایران برای روابط عمومی میسر خواهد شد.

موضوع مسئولیت پذیری اجتماعی که در حیطه وظایف روابط عمومی قرار دارد تا چه حد می تواند در موفقیت و توفیق بانک موثر باشد و به عنوان یک مزیت رقابتی بانک را در رسیدن به اهداف خود یاری کند؟
در دنیای امروز، آن دسته از بنگاه های اقتصادی که با بی توجهی به مسئولیت های اجتماعی و اخلاقی خود، اهداف و منافع بلندمدت را از یاد می برند و صرفا نگاهشان معطوف به سودآوری است جایگاه پایداری در اذهان مشتریان نداشته و دوران حیات موثر آنها کوتاه خواهد بود. هرچند مفاهیمی مانند "مسئولیت پذیری" و "رعایت اخلاق حرفه ای در صنعت مالی" عمری طولانی در عرصه فعالیت بنگاه های اقتصادی ندارند اما به بخش مهمی از برنامه های پیشبرد برند این موسسات تبدیل شده اند. یکی از مهمترین وجوه این مسئولیت پذیری را می توان در توجه بانکهای بزرگ بین المللی و منطقه ای به مفاهیمی چون "بانکداری سبز"، "دوستدار محیط زیست" و "توسعه پایدار" و فعالیت های خیریه مشاهده کرد. بانکها و موسسات مالی بین المللی نه تنها می کوشند خود را پایبند به این اصول نشان دهند بلکه به عامل تشویق مشتریان خود نیز مبدل شده اند.
آنچه که واحدهای روابط عمومی می توانند و باید از عملکرد و چشم انداز فعالیت های بانک خود ترسیم کنند یک بنگاه اقتصادی مسئولیت پذیر و مشارکت جو در سرنوشت کشور است که می کوشد مسئولیت های حرفه ای، قانونی و اخلاقی خود در قبال ذینفعان و شرکاء را به درستی ایفاء کند. البته توجه نظام مند به ایفای مسئولیت های اجتماعی در یک بانک در گرو تشکیل و قوام بخشیدن به یک واحد دائمی با مسئولیت ها و اختیارات مشخص است که بتواند نقشی واقعی در سیاستگزاری ها و برنامه های عملیاتی بانک داشته باشد. بدیهی است روابط عمومی با توجه به اینکه نزدیکترین نقطه تماس بانک با مردم است بهترین بخش برای سرپرستی چنین تشکیلاتی است.

نقش روابط عمومی ها در فرهنگ سازی برای تحقق اقتصاد مقاومتی چیست؟
اگر تحقق اقتصاد مقاومتی در جریان واقعی اقتصاد بر چهاررکن یا محور اصلی شامل دولت و مجریان سیاست ها، نهادهای قانونگذاری و نظارتی ، صاحبان مشاغل و مصرف کنندگان استوار باشد آنگاه می توان تصور نمود که روابط عمومی ها می‌توانند نقشی بسیار اثرگذار در جهت دهی به برنامه های کسب و کار بنگاه و نیز رفتار مصرف کنندگان محصولات یا خدمات شرکت از طریق تبیین مناسب و به موقع سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی داشته باشند. واحدهای روابط عمومی در صورتی که خود دریافت مناسبی از مفهوم واقعی اقتصاد مقاومتی و ابعاد مختلف سیاست های ابلاغی از سوی رهبر معظم انقلاب داشته باشند می توانند در رسانه های درون سازمانی و برون سازمانی این واقعیت را به شکل مناسبی طرح کنند که اقتصاد مقاومتی، به معنی ایجاد مضیقه در زندگی مردم نیست، بلکه برنامه ای برای توسعه و جهش بلند اقتصاد کشور و تبدیل تهدیدها به فرصتها در شرایط محدودیت و فشار است.

الگوی مطلوب روابط عمومی کاربردی، متعادل و تاثیرگذار در تحقق اهداف و مسئولیت های بانک چیست؟
واحد روابط عمومی در هرسازمانی برای ایفای نقش واقعی خود در حوزه های درون سازمانی و برون سازمانی نیازمند اختیار است، اما این اختیار، اکتسابی است و اگر کارگزاران روابط عمومی توانمندی ها و جایگاه واقعی خود را باور نداشته باشند، اختیاری تفویض نخواهد شد و توسعه کارکردها و دانش محور شدن فرآیندها و ... نیز هیچگاه محقق نمی شود. در کنار این، ارتقاء سطح عملکرد واحدهای روابط عمومی در یک سازمان بزرگ مانند یک بانک، به توجه ویژه و ایجاد یک شبکه ارتباطی نظام مند و دقیق در سطح ملی نیاز دارد. در این مسیر باید علاوه بر فرآیندهای ارتباطی موجود و متعارف همچون جلسات، گردهمایی‌ها، سمینارها، کارگاه های آموزشی و ... با استفاده از ابزارهای ارتباطی نوین و ایجاد یک شبکه ارتباطی داخلی، به صورت مستمر و موثر بستر تبادل تجربه و دانش بین تمام افراد مرتبط با حوزه روابط عمومی در سراسر کشور را فراهم آورد. رسیدن به این وضعیت ایده آل می‌تواند کمک کند تا روابط عمومی ‌به معنی واقعی "چشم و گوش" و مشاور سازمان باشد و علاوه بر اینکه ویترین و وکیل مدافع سازمان نزد جامعه است، به عنوان مدعی العموم، خواسته‌های جامعه مخاطبان سازمان را نیز پیگیری کند.