شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)-  کتاب «مطالعات رسانه‌ای؛ راهنمای عملی دانشجویان» ترجمه امیرعبدالرضا سپنجی با حضور حسام‌الدین آشنا، یونس شکرخواه و هادی خانیکی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی رونمایی شد.

به گزارش شارا به نقل از فارس، کتاب «مطالعات رسانه‌ای؛ راهنمای عملی دانشجویان» نوشته گیل برانستون مدیر دوره کارشناسی مدرسه عالی روزنامه‌نگاری دانشگاه کاردیس و روی استافورد و مدرس ارشد روزنامه‌نگاری که از سوی امیر عبدالرضا سپنجی ترجمه شده است در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی رونمایی شد. این کتاب به 9 زبان زنده دنیا ترجمه شده و زبان فارسی دهمین زبان است.

دکتر حسام‌الدین آشنا عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) و مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور نیز در مراسم رونمایی از کتاب مطالعات رسانه‌ای گفت: در کشور ما پیش از این نیز به مسئله سواد رسانه‌ای توجه شده بود و نخستین کتاب در این حوزه توسط یکی از فارغ‌التخصیلان دانشگاه امام صادق (ع) با عنوان تربیت رسانه‌ای ترجمه شد. همچنین کتاب نظریه‌های سواد رسانه‌ای نیز منتشر شد ولی کتابی جامع در حوزه آموزش رسانه‌ها نداشتیم.

وی افزود: بریتانیا یکی از کشورهای بسیار پیشرو در زمینه آموزش رسانه در سطح مدارس و دانشگاهی است که در این مسئله دارای سبک بوده و قدرت‌ رسانه‌ای این کشور در بخش خصوصی، عمومی و دولتی برای در اختیار گرفتن مخاطبان بسیار بالاست.

آشنا گفت:‌ در جامعه توده‌ای، مخاطبان به صورت منفعل تلقی می‌شوند و تحت تاثیر رسانه‌ها قرار می‌گیرند. در صورتی که باید مخاطبان نیز تقویت شوند، تمام ابزارها برای تقویت سازمان‌های رسانه‌ای بکار گرفته می‌شود. آیا حمایت از مصرف‌کنندگان مانند صنایع غذایی در صنایع رسانه‌ای نیز مطرح می‌شود؟

مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور با مطرح کردن یکی از خواسته‌هایش از رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی عنوان کرد: این گونه کتاب‌ها باید با رویکرد بومی تآلیف شود تا برای دانشجویان ما غریبه نباشد زیرا کتاب غیربومی برای دانشجویان امروز مگر کسانی که از شبکه‌های ماهواره‌ای یا فیلترشکن استفاده می‌کنند، غریبه است.

آشنا ادامه داد: در حوزه بریتانیا مردم سواد رسانه‌ای دارند به طوری که اگر رسانه‌ای پیامی را به دروغ منتشر کند، از آن رسانه حسابرسی می‌کنند ولی تجربه ایرانی چنین موضوعاتی چیست؟ در ماه‌های اخیر دروغ‌پراکنی در بالاترین سطح رسانه ملی نیز به صورت بدون پایه و اساس مطرح می‌شود و به میهمانی همسر رئیس‌جمهور اتهام می‌بندند بدون آنکه پایه‌ای وجود داشته باشد. این مسائل نوعی نابسامانی رسانه‌ای را به وجود می‌آورد. زیرا مخاطبان ما نمی‌دانند که باید به شدت از رسانه سؤال کنند.

وی قدرت بدون مسئولیت رسانه‌ها را جزئی از نگرانی‌های حوزه رسانه دانست و گفت: اگر مخاطبان سواد رسانه‌ای بالایی داشته باشند رسانه‌ها احساس مسئولیت می‌کنند.

وی افزود:‌ در سال‌های گذشته تلاش در حوزه مخاطبان رسانه‌ها از جنس منع بوده است یعنی مخاطبان رسانه‌ای در معرض پیام‌های دیگران نباشند و به همین منظور بیشترین پارازیت را در بیشترین وسعت و ساعت اعمال کردیم تا از دریافت‌کنندگان حمایت کنیم،‌ یکی از قوی‌ترین سیستم‌های فیلترینگ جهان را در این زمینه اعمال کردیم ولی نتیجه این اقدامات این بود که امروز بالای 70 درصد در تهران مصرف‌کننده شبکه‌های ماهواره‌ای هستند یعنی مسیری را طی کردیم که با وجود هزینه اجتماعی بالا دستاورد اجتماعی نداشت.

مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور اظهار داشت: اگر بپذیریم مخاطب ما باید طوری توانمند شود که حتی در برابر دروغ‌های احتمالی رسانه ملی عکس‌العمل قوی داشته باشد یعنی تفکر نقادی مخاطبان را به رسمیت شناخته‌ایم زیرا اگر کیفیت مخاطب افزایش یابد زیر بار هر برنامه بی‌کیفیتی نمی‌رود.

وی گفت: اگر مخاطب ما آموخت که لذت بصری شهوانی تاثیرات تلخی در زندگی‌اش دارد (از شهوترانی پنهان در رسانه‌های ایرانی گرفته تا شهوترانی آشکار در شبکه‌های ماهواره‌ای) به دنبال این گونه مسائل نمی‌روند و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این زمینه می‌تواند قطب تربیت رسانه‌ای در کشور باشد.

آشنا در پایان با بیان اینکه دانشگاه امام صادق (ع) این روزها به سبب بیماری آیت‌الله مهدوی کنی بنیانگذار این دانشگاه حالی خوبی ندارد،‌ گفت: تربیت اسلامی و علمی در دانشگاه امام صادق (ع) در تقابل با یکدیگر نیست و مکتب تربیتی این دانشگاه مکتبی است که استادان با تفکرات مختلف همزمان در این دانشگاه تدریس می‌کنند.

به گزارش همشهری آنلاین در این مراسم، دکتر یونس شکرخواه عضو هیئت علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران گفت: کتاب‌های انگلیسی در حوزه ارتباطات باید با توجه به ادبیات بومی‌ ترجمه شوند زیرا ساخت صنعت رسانه‌ای به ویژه در انگلیس که این کتاب از همان مکتب ترجمه شده است با کشورهای دیگر بسیار متفاوت است و اگر نتوانیم این متون را بومی‌سازی کنیم اتفاق مهمی در حوزه رسانه‌ای ما رخ نمی‌دهد.

وی در اشاره به نقش معناساز فرامتن در قبال متن افزود:‌ به عنوان مثال اگر 10 هزار ماهواره هم خارج از ایران برای ایران برنامه پخش کنند چون فاقد فرامتن هستند و متون منفردی را تشکیل می‌دهند از نظر سیاسی نمی‌توانند موثر باشند؛ متون اگر در ارتباط با فرامتن نباشند تاثیر گذار نخواهند بود.

شکرخواه در اشاره به روندهای مغفول مانده در مطالعات رسانه‌ای ادامه داد:‌ در حال حاضر مخاطب هنوز در ارتباط با رسانه معنا نمی‌شود و به جای رسانه قرار نگرفته است در حالی که باید به این صورت باشد؛ رسانه به صورت یکطرفه نمی‌تواند کار کند، به رسانه‌های ایران نگاه کنید هنوز اکثر روزنامه‌ها در ایران مردانه هستند و زنان و کودکان در آن‌ها جایی ندارد در حالی که نباید اینگونه باشد.

این استاد دانشگاه اظهار داشت: فرمت‌های رسانه‌ای نیز افزایش یافته و در فضای آنلاین بسیار توسعه یافته شده است؛ بنابراین مطالعه درباره رسانه های نوین یک ضرورت است و باینکه برخی می‌گویند دوره رسانه جمعی گذشته است؛ این طور نیست زیرا رسانه جمعی حالا درقالب جوامع مجازی تعریف شده است.

وی با بیان اینکه وارد تله‌ای به نام آزادی بیان شده‌ایم، گفت: مگر می‌شود ما همه چیز را بگوئیم و آیا اسا باید چنین باشد؛ بدون هیچ فکری از کلیشه آزادی بیان سخن می‌گوییم و با تکیه به ادبیات سرزنش؛ زیر لوای بیان ازاد، به افراد برچسب می‌زنیم و حتی حاضر نیستیم یک قدم عقب بگذاریم؛ باید در حوزه به فراموشی سپرده شده اخلاق رسانه‌ای هم بیشتر کار کنیم تا اینگونه نمانیم. قدما وقتی حرفی را به حق می‌دانستند ولی به صلاح نمی‌دانستند که منتشر شوند تا مباد به اختلاف و مناقشه منجر شود، آنرا می‌نوشتند و جایی زیر خاک پنهان می‌کردند تا شاید سال‌ها بعد بیل باغبانی به ان بخورد و انرا پیدا کند و ان موقع جامعه تحمل ان نوشته‌ها را داشته باشد.

وی در ادامه برشمردن موارد مغفول مانده در مطالعات رسانه‌ای افزود: ما باید بستر تاریخی رسانه‌ها را هم که عمدتا در مکتب کانادایی ذکر شده است مطالعه کنیم تا به درک عمیق‌تری از رسانه‌ها برسیم.

او همچنین به با اشاره به فضای دیجیتال جهانی معاصر بر ضرورت مطالعه پیرامون پدیده پان کاپیتالیسم دیجیتال تاکید کرد و گفت محافل اکادمیک باید این قبیل موارد را هم در سرفصل‌های مطالعات رسانه‌ای بگنجانند

موضوع بعدی مورد اشاره رئیس موسسه مطالعات امریکای شمالی و اروپای دانشگاه تهران عدم شناخت جنبش‌های اجتماعی و دینی در رسانه‌ها بود. شکرخواه اضافه کرد: هنوز نمی‌دانیم جنبش وال استریت چرا رخ داد، چطور خاموش شد و آیا خاموش شده است یا خیر. هنوز نمی‌دانیم داعش از کجا شروع کرد.

شکرخواه در زمینه روش شناسی هم گفت باید از سطح روش شناسی‌های متمرکز بر ادراکات انگلو امریکن فاصله گرفت و به روش‌های جایگزین هم فکر کرد. او همچنین به نظریات ارتباطی و سیر تکوین ان‌ها هم پرداخت .

در همین حال بر طبق گزارش خبرگزاری فارس، دکتر هادی خانیکی عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی نیز با اشاره به ضرورت ترکیب مراکز پژوهشی و آموزشی، گفت: در کشور به ترکیب مراکز آموزشی و پژوهشی در حوزه رسانه نیاز داریم.

وی با اشاره به ویژگی‌های کتاب مطالعات رسانه‌ای اظهار داشت: نقد من بر این کتاب این است که روایت و داستان‌سرایی در این کتاب با هم آمیخته شده است.