شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران(شارا)، با توجه به اهمیت نفت و گاز در سبد انرژی و همچنین تئوری مربوط به نزدیک شدن به پیک نفتی جهان ، استفاده بهینه از منابع هیدروکربوری بسیار پر اهمیت می باشد. جهت بهروری بهینه از منابع به کارگیری مدیریتی صحیح و استفاده از نیروی متخصص و با تجربه کاملا احساس می شود صنعت نفت صنعتی است که در بسیاری از تخصص های آن تجربه حرف اول را می زند و بر خلاف بسیاری از رشته های مهندسی اصول و قوانین حاکم بر آن به سختی قابل دسته بندی و کد نویسی می باشد بنابراین به عنوان یک پارامتر تاثیر گذار مدیریت دانش و استفاده ارزش افزوده از این سرمایه از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

در حال حاضر در صنعت نفت تغییرات سریعی در بسیاری از جوانب از جمله پیشرفت تکنولو‍ژی ، ارائه روشهای نوین (مانند حفاری دریای)،تجهیزات مدرن ، بهربرداری از منابع هیدروکربوری با شرایط حفاری و با تولید نامناسب و همچنین ادغام شرکتهای نفتی با یکدیگر صورت می‌پذیرد. با توجه به این شرایط استفاده از علم مدیریت جهت انتقال دانش در تمام سطوح، به کارگیری تجارب عملی افراد متخصص و با تجربه و ردو بدل کردن اطلاعات فنی و غیر فنی کارمندان کاملا احساس می‌گردد. در این مقاله سعی شده است ضمن ارائه تعاریف جامع از علم مدیریت دانش ،اجزا تشکیل دهنده و مزایای استفاده از آن به ذکر ضرورت استفاده از این علم در صنعت نفت ایران و چگونگی حل چالشهای موجود در این صنعت نیز پرداخته شود. همچنین به نمونه هایی عملی از استفاده از انواع تکنیکهای مدیریت دانش و مزایای استفاده از آنها در دیگر شرکتهای نفتی مانند BP ، Halliburton ،shell و غیره اشاره شده است.

واژگان کلیدی: مدیریت دانش، انرژی، مزیت رقابتی.

مقدمه:
امروزه محیط کسب و کار نسبت به گذشته رقابتی تر و غیر مطمئن شده است. به منظور موفقیت سازمانها باید به سرعت دانش، فرآورده ها و خدمات جدید را ایجاد کنند یک مطالعه ادبیات تحقیقاتی انتشار یافته طی دهه گذشته پیشنهاد می کند که بعضی شرکتها، از استقرار روندهای مدیریت دانش کسب منفعت کرده اند. پارلبی (1998)، احمد، لیم و زیری (1999) و لیم، احمد وزیری(1999) همگی منافعی را اثبات کرده اند که شامل (1) به حداقل رسیدن زیانهای بالقوه سرمایه فکری حاصل از ترک کارکنان، (2) بهبود عملکرد شغلی بوسیله قادر ساختن تمام کارکنان به بازیابی آسان دانش و معلومات در هنگام نیاز، (3) افزایش رضایت کارکنان با بدست آوردن اطلاعات از سایرین و بهره گیری از سیستمهای پاداش، (4) ارائه محصولات و خدمات بهتر، (5) گرفتن تصمیات بهتر این عوامل منتهی به حفظ و بهبود رقابت پذیری در جایگاه بازار می شوند. به علاوه مطالعه کتب نشان می دهد که اجرای مدیریت دانش، سازمان را قادر می سازد و برابر شدن و تکرار دانش را حذف کند یعنی از "عملیات سیلویی" جلوگیری می کند.

مدیریت دانش در چندین رشته مورد مطالعه قرار گرفته است. بسیاری این موضوع را از چشم انداز تکنولوژی اطلاعات توصیف می کنند؛ چشم اندازی که احتمالاً توسط بعضی محققان و متخصصان بیش از حد مورد تأکید قرار گرفته است، آشکارا نقش حیاتی در رویکردهای جدید مدیریت دانش ایفا می کند.

اما همانطور که نوناکا (1988،1985) اسویبی و لوید (1987) و داونپورت و پروساک (2000) بحث کرده اند، تکنولوژی توسط افراد طراحی و عملیاتی می شود و کمک آن به مدیریت دانش بستگی به مناسب بودن یک بافت اجتماعی سازمانی دارد همانطور که پوسینلی (1998) بیان می دارد: دانش اساساً یک محصول افراد است و نه محصول تکنولوژی، به اشتراک گذاشتن عضو بسیار ارزشمندی برای موفقیت مدیریت دانش است چون بر جنبه انسانی دانش تمرکز می کند. این تمرکز انسانی توسط بوشل و رارب (2000) نیز تائید می شود.

طى نیم قرن گذشته موضوع فرا رسیدن نقطه اوج نفت ، یعنى نقط های که دیگر افزایش تولید نفت ممکن نبوده و سطح تولید ثابت مانده و یا به تدریج کاهش مییابد، مسأله مورد مناظره و مباحثه صاح بنظران صنعت نفت بوده است. با توجه به اینکه هنوز بخش عمد هاى از تقاضاى جهانى انرژى بر نفت استوار است و و نیز با عنایت به پیش بینى افزایش شدید تقاضاى انرژى طى بیست سال آینده، تعیین و تشخیص مدت زمان استمرار تولید نفت بسیار ضرورى است.

نویسندگان:

زینب اسمعیلی

دانش آموخته کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین

سعیده رعیت دوست

دانش آموخته مهندسی نفت پژوهشگاه صنعت نفت

منبع: TMBA