عصر فن آوری اطلاعات
تکنولوژی اطلاعات(IT)، روش کارکرد افراد، سازمان ها و دولت ها را دگرگون کرده و امور اقتصادی و اجتماعی و حتی طرز تفکر مردم را تغییر داده است. آموزش، بهداشت، صنعت و تولید، تجارت، بانکداری، خدمات وحتی نحوه گذاران اوقات فراغت و سرگرمی‏ها همه تحت الشعاع آثار و تغییرات این تکنولوژی قرار گرفته‏اند. تکنولوژی اطلاعات باعث ایجاد مشاغل جدید، صنایع نوین و خلاقیت های پیاپی شده و تغییرات عمده در روش زندگی پدید آورده است. نزدیکی روز افزون مردم جهان به یکدیگر و تعامل فرهنگ ها نمونه‏هایی از این پیامدها است. از دیدگاه علمی نیز امروزه تکنولوژی اطلاعات در کنار مهندسی ژنتیک ودانش هوا فضا، یکی از سه شاخه پیشرو و آینده ساز دانش و تمدن فردای بشر به شمار می رود. تجارت الکترونیک نیز به عنوان یکی از قسمت های مهم نشأت گرفته از فن آوری اطلاعات است.

این روزها توسعه دسترسی به شبکه اینترنت، انقلابی را در زمینه ارتباطات “یک به یک” و “یک به چند” در همه نقاط دنیا ایجاد کرده است. به جرائت می‌توان گفت که جهان هیچگاه شاهد چنین شتابی برای استفاده از یک پدیده علمی نبوده است. دسترسی تعداد قابل توجهی از مردم به شبکه جهانی اینترنت و گسترش ارتباطات الکترونیک بین افراد و سازمان‌های مختلف از طریق دنیای مجازی، بستری مناسب برای برقراری مراودات تجاری و اقتصادی فراهم کرده است و تجارت الکترونیک و بانکداری الکترونیک را می‌توان از تبعات گسترش و نفود آن دانست. تجارت الکترونیکی پاسخی به تقاضای بخش های خصوصی و عمومی به منظور کسب رضایت مشتری و هماهنگی موثر درون سازمانی است. تکنولوژی اطلاعات باعث تولید خروجی های بیشتر و با کیفیت تر با صرف زمان و هزینه کمتر می شود. با تجارت الکترونیک، موانع مکانی و زمانی از بین می‏رود. به طور کلی تجارت الکترونیک یعنی: حضور در هر جا و هر وقت با همه کس.

بانکداری الکترونیکی(E-Banking)
بانکداری الکترونیک زیر ساخت اساسی و بستر لازم جهت توسعه تجارت الکترونیک است. مزایای بانکداری الکترونیک را می‌توان از دو جنبه مشتریان و مؤسسات مالی مورد توجه قرار داد. از دید مشتریان می‌توان صرفه‌جویی در هزینه‌ها، صرفه‌جویی در زمان و دسترسی به کانال‌های متعدد برای انجام عملیات مختلف بانکی را نام برد .از دیدگاه مؤسسات مالی، می‌توان به ویژگی‌هایی چون ایجاد و افزایش شهرت بانک‌ها در ارایه نوآوری، حفظ مشتریان علی رغم تغییرات مکانی بانک‌ها، ایجاد فرصت‌ برای یافتن مشتریان جدید در بازارهای هدف جدید، گسترش محدوده جغرافیایی فعالیت و برقراری شرایط رقابت کامل اشاره کرد.

مهمترین مزایای بانکداری الکترونیک عبارتند از:
 تمرکز بر کانال‌های توزیع جدید
 ارایه خدمات اصلاح شده به مشتریان
 دسترسی به خدمات بانکی بدون حضور فیزیکی با ارتباطات ایمن
 استفاده از اینترنت برای ارائه عملیات و سرویس های بانکی
 اعمال تغییرات انواع حسابهای مشتری
 ارائه بدون واسطه خدمات بانکی جدید به مشتریان

البته مزایای بانکداری الکترونیک از دیدگاه‌های کوتاه‌مدت، میان مدت و بلندمدت نیز قابل بررسی است. رقابت یکسان، نگهداری و جذب مشتری از جمله مزایای بانکداری الکترونیک در کوتاه‌مدت (کمتر از یکسال) هستند. در میان‌مدت (کمتر از 18 ماه)، مزایای بانکداری الکترونیک عبارتند از: یکپارچه‌سازی کانال‌های مختلف‌، مدیریت اطلاعات، گستردگی طیف مشتریان، هدایت مشتریان به سوی کانال‌های مناسب با ویژگی‌های مطلوب و کاهش هزینه‌ها. کاهش هزینه پردازش معاملات، ارایه خدمات به مشتریان بازار هدف و ایجاد درآمد نیز از جمله مزایای بانکداری الکترونیک در بلندمدت هستند.

انواع بانکداری الکترونیک به شرح ذیل می باشند:
 بانکداری اینترنتی
 بانکداری مبتنی بر تلفن همراه و فناوری‌های مرتبط با آن
 بانکداری تلفنی
 بانکداری مبتنی بر نمابر
 بانکداری مبتنی بر دستگاه‌های خودپرداز
 بانکداری مبتنی بر پایانه‌های فروش
 بانکداری مبتنی بر شعبه‌های الکترونیکی
مبادی ارائه خدمات بانکداری الکترونیک عبارتند از:
 رایانه‌های شخصی
 کیوسک
 شبکه‌های مدیریت یافته
 تلفن ثابت و همراه
 دستگاه های خودپرداز
 پایانه‌های فروش
تنوع روش های بانکداری الکترونیکی در کنار گستردگی مبادی ارائه خدمات، توانایی فوق العاده بانکداری الکترونیکی را در ایجاد روش های خلاقانه، جذب و حفظ مشتریان و افزایش راندمان را سبب می گردد.

راه های توسعه E-Banking در ایران
از عوامل تاثیر گذار در توسعه بانکداری الکترونیکی اقبال عمومی به استفاده از ابزارهای این پدیده نوین است. برای دست یابی به این هدف باید فرهنگ سازی و تبلیغات لازم برای جلب اعتماد و گرایش عمومی به استفاده از این سیستم صورت گیرد. به طور مثال:
 آموزش های کاربردی برای مشتریان
 توزیع و انتشار اطلاعات از طریق ابزارهایی برای دسترسی سریع مشتریان
 ارائه و معرفی خدمات و ابزارهای جدید تحت سیستم های E-Banking
 رابطه مستمر با مشتریان و شناخت نیاز های خدماتی و اطلاعاتی آنها
 ایجاد و گسترش مراکز اطلاع رسانی
 آموزش سیستم های بانکداری الکترونیکی به کارمندان و مدیران برای ارائه خدمات مطلوب به مشتریان
 گسترش سیستم های سخت افزاری و نرم افزاری مطابق با استانداردهای روز دنیا
 اشاعه فرهنگ کسب و کار الکترونیک و بازاریابی الکترونیک
 تعیین امکانات ویژه برای بهره برداران از سیستم های بانکداری الکترونیک

کلام آخر اینکه بانکداری الکترونیکی گامی بلند و موثر در جهت تحقق شعار مشتری مداری است. بانکداری الکترونیکی همانطور که پیشتر اشاره شد یکی از بزرگترین ابزارهای موثر در فرآیند تجارت الکترونیک است. از همین روگسترش کمی و کیفی در بانکداری الکترونیکی نقش به سزایی در تجارت الکترونیک بر جای خواهد گذاشت. بانک هایی که گرایش به سمت بانکداری الکترونیکی دارند همیشه در پی یافتن راه ها و روش های گسترش کمی و کیفی خدمات خود هستند و در این میان از پیشرفت های سایر رقبا نیز غافل نخواهد ماند. بانکداری الکترونیکی رقابت تجارتی میان بانک های عامل را گسترش می دهد و این در نهایت موجب رونق اقتصادی بانک و بهره مندی بیش از پیش مشتری خواهد شد.

رییس انجمن روابط عمومی ایران- رییس همایش نقش روابط عمومی در صنعت بانکداری
منبع مرجع:  شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)