شارا– یکی از این اصناف که قطعا نقش غیرقابل انکاری در تحولات اجتماعی دارند، اهالی مطبوعات هستند.مطبوعات – چه از نوع سنتی آن مثل روزنامهها و مجلات و چه از نوع مدرن آن مثل سایتهای اینترنتی – این توانایی را دارند که به حوادث مختلف اتفاق افتاده در جامعه ضریب داده و حساسیتهای مردم و مسئولین را جهتدهی کنند.
در طول سالهایی که از زعامت حضرت آیتالله خامنهای (مدظله) به عنوان رهبر انقلاب اسلامی میگذرد، ایشان به اقشار مختلف جامعه توجه داشته و سعی نمودهاند تا با نگاه جامع و محاطی که دارند، هدایتهای گوناگونی را در اختیار آنها قرار دهند. هدایتهایی که بیشتر در راستای آسیبشناسی آن اقشار و اصناف بوده و همچنین سعی میکند تا علاوه بر نشاندادن راه گریز، جهتدهی مشخصی نیز به عملکردها و وظایف گروههای اجتماعی مختلف بدهد.
یکی از این اصناف که قطعا نقش غیرقابل انکاری در تحولات اجتماعی دارند، اهالی مطبوعات هستند.مطبوعات – چه از نوع سنتی آن مثل روزنامهها و مجلات و چه از نوع مدرن آن مثل سایتهای اینترنتی – این توانایی را دارند که به حوادث مختلف اتفاق افتاده در جامعه ضریب داده و حساسیتهای مردم و مسئولین را جهتدهی کنند. و این تجمیع این حساسیتهاست که تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را رغم میزند. حال که مطبوعات این نقش مهم را ایفا میکنند، باید ببینیم از منظر رهبر انقلاب در راستای نقشآفرینی بهتر چه وظایفی برعهده دارند.
1. هدایت افکار جامعه و تلاش برای اعتلاء و ارتقای آن:
«نویسندگان و گردانندگان مطبوعات، هدایت افکار جامعه و تلاش براى اعتلاء و ارتقاى آن را وظیفه ى بزرگ خود دانسته، فضاى ذهنى جامعه را با طرح مسایل مهم جهانى و داخلى و افشاى خدعهها ى نظام سلطه ى بین المللى روشن سازند و امانت و صداقت معلمى دلسوز را، فریضهى تخلف ناپذیر خود شمارند و از طرح موضوعات تفرقه انگیز یا دلسرد کننده اجتناب ورزند.» 23/04/1368 پیام رهبر انقلاب به ملت شریف ایران، در پایان چهلمین روز ارتحال امام خمینی(ره)
همانگونه که در بالا نیز اشاره کردیم، هر روزه در اقصی نقاط جهان اتفاقات مختلفی رخ میدهد. اما همهی این اتفاقات در رسانهها و مطبوعات منتشر نشده و یا اینکه با یک ضریب منعکس نمیشود. بلکه این خبرنگاران و مدیران شبکههای رسانهای هستند که معلوم میکنند کدام خبرها باید در رأس اخبار قرار بگیرند و کدامیک در ردههای بعدی. مسلما در دنیایی که اکثر مطبوعات در اختیار دنیای غرب قرار دارد، خیلی از جنایتهای صورت گرفته علیه مسلمانان و یا اقدامات خلاف انسانیت غربیها انعکاس داده نمیشود. اینجاست که رسال مطبوعات دینی و انقلابی ملموس میشود. در نتیجه یکی از اساسیترین وظایف رسانهها این است که سعی کنند دنیای ساختگی مطبوعات غربی، بر ذهن حداقل مردم ایران حاکم نشود و دنیای واقعی را به همگان نشان دهند.
2. نقش فرهنگی در معرفی و دفاع از ارزشها و آرمانهای مورد قبول امت انقلابی:
«نقش رسانههای عمومی و بویژه مطبوعات در دنیای امروز بر کسی پوشیده نیست. ولی افزون بر این، مطبوعات در نظام اسلامی-انقلابی ما، به خاطر مسؤولیتهای خطیر انقلابی، شأن و منزلت ویژهیی یافتهاند. صفحات مطبوعات مسؤولیت شناس ما، در این چند سال همواره عرصهی رویارویی هوشمندانه قلمهای متعهد و درد آشنا با تهاجمات ضدفرهنگی استکبار و عناصر مسخ شده و بیهویت بوده است …مهمترین وظیفهی مطبوعات در نظام اسلامی، نقش فرهنگی آنان در معرفی و دفاع از ارزشها و آرمانهای مورد قبول این امت انقلابی، و بالابردن سطح آگاهی و معرفت آنان است.»
02/07/1370 حکم انتصاب آقای سیدمحمد اصغری به سمت نمایندگی ولیفقیه و سرپرستی موسسهی کیهان
انواع رسانهها به ویژه مطبوعات این قابلیت را دارند که مربی باشند. یعنی هر رسانهای به طور بالقوه دارای وجه تربیتی هم هست. اما این وجه در بعضی مطبوعات هیچگاه پرورش پیدا نمیکند و از امکانی که در اختیار دارند بهره نمیبرند. بعضی مطبوعات هم نقش معلم بد را بازی میکنند. یعنی سعی میکنند تا دست به تربیت نسل شیطان بزنند. حال، این وسط یکی دیگر از وظایف مطبوعات آن است که در کنار بررسی مسائل روز، به مسائل زیربناییتر هم توجه کنند و به آموزش و پرورش مخاطبان خود بپردازند. در حالی که متأسفانه دیده میشود در برخی از مطبوعات سنتی یا مدرن ما، با وجود معروفیت به رسانهی انقلابی و حزباللهی، این بعد وظیفهی مطبوعاتی نادیده گرفته میشود و یا کمرنگ است.
3. هدایت افکار و تبیین حقایق و دفاع در برابر تهاجم بیگانگان:
«وظیفه شما معلّمان در اینجا خیلى سنگین مىشود. شما با عزیزترین، آسیبپذیرترین و مؤثّرترین اقشار مواجهید. شما با خیل عظیم جوانان و نوجوانان این کشور مواجهید. آموزش و پرورش در این بخش، یک مسؤولیت مضاعف دارد. باید کارى کنیم که این نوجوان و جوان که امروز در این دوران حسّاس و مهم و تعیینکننده انقلاب و نظام زندگى مىکند، امام را ندیده است، جنگ را ندیده است، انقلاب را ندیده است، با آن ایمانى بار بیاید که بتواند در مقابل مطامع دشمنان، در مقابل تجاوز بیگانگان، در مقابل سلطهگرى امریکا، در مقابل نفوذطلبى دستگاههاى استعمارگرى که یک عمر این کشور و این ملت را چاپیدند و دستخوش و ملعبه خودشان کردند، مثل کوه محکم بایستد. این، وظیفه مهمّ این روزگار است. وظیفه رسانهها در جاى خود، همین است. وظیفه مطبوعات هم در جاى خود، همین است. » 09/02/1377 بیانات رهبر انقلاب در دیدار کارگران و معلمان در آستانهی روز کارگر و روز معلم
این وظیفه که رهبر انقلاب بر دوش مطبوعات گذاشتهاند، شاید در نگاه اول در ذیل اولین موردی که در بالا بیان کردیم قرار بگیرد، اما نکته اینجاست که در بین واقعیتهای پنهان شده توسط رسانههای کشورهای غربی، واقعیت انقلاب اسلامی با همهی اجزای آن یکی از مهمترینهاست. یعنی مطبوعات غربی و وابستگان آنها در کنار ضریب منفی دادن به مسائل مختلف، به چهرهی مثبت انقلاب اسلامی و دفاع مقدس ضریب منفی بالایی دادهاند تا جایی که سعی میکنند پوشش اخبار آنرا در قالب طالبانیسم و رادیکالیسم اسلامی انجام دهند. بدیهیست در این شرایط، وقتی یک عنصر مطبوعاتی و رسانهای مسلمان و انقلابی دست به اولویتبندی موضوعات میزند، اولویت موضوعات وابسته به ارزشهای انقلاب اسلامی در بالاترین سطح قرار میگیرد. از آن گذشته، نقش مربیگری مطبوعات هم ایجاب میکند برای گزینش نظام ارزشی خود به ارزشهای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس گرایش پیدا کند و نوجونان و جوانانی که از یکسو در معرض آموزش هستند و از سوی دیگر مخاطب مطبوعات، تأثیرپذیری آموزشی خود را در ذیل ارزشهای اسلامی و انقلابی طی نمایند.
4. کمک به گسترش فرهنگ، یا تغییر فرهنگ، یا تأمین فرهنگ با “ایجاد عادت”:
«با ایجاد عادت، این درست است. ایجاد عادت خیلی نقش دارد. مطبوعاتی که در صددند محتوای عمیق فرهنگی را – چنین چیزی فرض کنیم – تغییر دهند، یا آنرا دچار جهتگیریهای نادرستی کنند، از جمله کارهایی که میتوانند انجام دهند، این است که ذائقهی ذهنی مردم را به سمت دیگری از مطالب پیش ببرند.» 18/07/1377 گفتوشنود رهبر انقلاب با اهالی فرهنگ به مناسبت میلاد حضرت فاطمهی زهرا (س)
ذائقهی ذهنی مردم، دقیقا همان چیزیست که در یک نظام مردمسالار باعث تحولات سیاسی-اجتماعی میشود. و این ذائقه، با عوامل گوناگونی تغییر میکند که یکی از کاربردیترین روشهای آن، استفاده از تکنیک عادت یا به قول معروف، “مُدسازی” است. حالا چه خوب است کمی به مطبوعاتمان نگاه کنیم و ببینیم آنها کدام نظام ارزشی را مد کردهاند و چه چیزهایی را مکررا در معرض دید مخاطبانشان قرار دادهاند؟ به ویژه تبلیغات بازرگانی که هر کدام از مطبوعات کاغذی و دیجیتال از آن برای تأمین بودجهی خود استفاده میکنند، تبلیغ چه چیزهاییست؟ آیا مثلا کالاهای ایرانی را تبلیغ میکنند و یا اینکه با تکرار مرتب اجناس لوکس خارجی، باعث گرایش مردم به تولیدات غربی شده و سطح توقع مردم را در حدی فراتر از طبقهی اقتصادیشان قرار میدهند؟
5. مطبوعات نباید ناشر دروغ باشند:
«بنده دربارهى مطبوعات و نوشتنها، صحبتهاى زیادى کردهام. هیچکس هم نمىتواند منکر این بشود که بنده طرفدار فکر آزاد، قلم آزاد، بیان آزاد و معارف منتشر شدهى گونهگون در این کشورم؛ اعتقاد من این است. من مىگویم بایستى افکار و آراء و سلایق مختلف در کشور، به صورت صحیح و درست مطرح شود؛ اما گفتن معارف گوناگون یک حرف است، دروغ گفتن به مردم و دروغ نوشتن و تحریف کردن حقایق و بلندگوى دشمن شدن، حرف دیگرى است؛ آنچه که من درباب مطبوعات نمىتوانم قبول کنم و بپذیرم، این دومى است» 10/06/1378 بیانات رهبر انقلاب در جمع بسیجیان
صاحبان قدرت و ثروت که میخواهند همه خصوصا مطبوعات را در خدمت خود درآورند، رسانهای را مطلوب میدانند که بتوانند غیرقابل قبولترین دروغها را به یک باور عمومی تبدیل کنند تا به این طریق، منافع بیشتری را در اختیار آنها درآورند. رسانهی کذاب، رسانهایست که مستقل نیست و برای کاسبی کردن سراغ این کار آمده است. شاید پر بیراه نباشد اگر بگوییم یکی از وظایف انواع مطبوعات، نه تنها دروغ نگفتن است که حتی تلاش برای افشاسازی کذب دیگران را نیز شامل میشود.
منبع: بولتن نیوز
| ||||
