چه ویژگیهایی به پیشرفت و ارتقاء منزلت اجتماعی ما کمک میکند؟ قلدربازی و بدجنسی؟ نتایج یک مطالعه نشان میدهد، برعکس، افراد مورداعتماد باهوش و صادق در جامعه پیشرفت میکنند. شوخطبعی هم گاهی کمک میکند، البته نه همه جا.
شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)–|| در دوران مدرسه هم هیچ کس نمیتوانست افرادی را که خبرچین بودند، غیبت میکردند و بزنبهادر بودند را تحمل کند. این مسئله محدود به دوران مدرسه نمیشود و برای ادامه راه زندگی هم صدق میکند. آنچه که باعث میشود فرد در زیست اجتماعی خود نردبان ترقی را طی کند، نه خبرچینی و زورگویی و صفاتی از این دست که ویژگیهای دیگری است. اما این خصوصیات کدامند؟ تیمی پژوهشی متشکل از متخصصان حوزه روانشناسان تکاملی از دانشگاه تگزاس در آستین، این موضوع را بررسی کرده است.
بخت با اعتماد است و هوش و صداقت
در چارچوب این تحقیق محققان به این پرسش که چه مهارتها و ویژگیهایی به موقعیت اجتماعی ما کمک میکنند، چنین پاسخ میدهند: به طور خلاصه افرادی که میتوان به آنها اعتماد کرد، باهوش و صادقاند، این افراد از نظر اجتماعی مورد توجه قرار میگیرند.
به منظور پی بردن به ویژگیهایی که جایگاه و منزلت اجتماعی انسان را ارتقا میدهند، محققان پرسشهایی را با ۲۷۵۰ شرکتکننده از ۱۴ کشور و از تمامی قارهها، در میان گذاشتند. این افراد ارزشیابی خود را از ۲۴۰ فاکتور (عاملی) را که به گونهای مثبت یا منفی میتوانند روی اعتبار شخص تأثیر بگذارد، اعلام کردند.
صداقت و هوش در برابر تنبلی، غیرقابل اعتماد بودن و کثیفی
نتایج نشان داد که تقریبا نیمی از ۲۴۰ فاکتوری که مورد سنجش قرار گرفته بودند تأثیری مثبت بر اعتبار و خوشنامی شخص میگذارند و نیم دیگر تأثیری منفی. اما چه چیز باعث افزایش یا کاهش اعتبار فرد در نگاه دیگران میشود؟
محققان دریافتند که ویژگیهایی چون صداقت، سختکوشی، مهربان بودن، باهوش بودن و داشتن طیف وسیعی از دانش، فداکاری و شوخ طبعی ارزش اجتماعی و جایگاه اجتماعی فرد را ارتقاء میدهد.
یکی از محققان میگوید، «داشتن خصوصیاتی مانند هوش، شجاعت و مهارت رهبری، فرد را از نظر منزلت اجتماعی در نگاه دیگران ارتقاء میدهد، حالا خواه در میان مردم جزایر پاسیفیک باشد خواه میان کولیها. اما داشتن خصوصیاتی در فرد که به دیگران هزینههایی تحمیل میکند باعث تنزل رتبه اجتماعی او میشود، حالا خواه در روسیه باشد خواه در اریتره.»
در مقابل شهره بودن به خصوصیاتی چون، دست کج داشتن، کثیف و آلوده بودن، بدجنس و بدخواه بودن منزلت اجتماعی شخص را در نگاه دیگران کاهش میدهد.
اما مواردی هم وجود دارد که در آنها پاسخ زنان با مردان شرکتکننده، تفاوت چشمگیری دارد. در بخش تفاوت میان ویژگیهای مورد قبول زنان و مردان برای مثال، ارزش توانایی و آمادگی فرد به محافظت از دیگران با نشان دادن شجاعت و خطرپذیری به نفع همپیمانان، در ارتقاء مرتبه اجتماعی، در مردان بیشتر از زنان بود.
اهل ورزش بودن، شجاعت، بخشندگی و دارا بودن مهارتهای رهبری، منزلت اجتماعی مردان را افزایش میدهد.
از سوی دیگر خصوصیاتی که در زنان به عنوان ویژگی مثبت اجتماعی ارزیابی میشوند جذابیتهای زنانه و مهارت در خانهداری است.
تأثیر نقشهای تعریفشده سنتی برای زن و مرد را در برخی موارد در نتایج این تحقیق میتوان دید. بر پایه این نظرسنجی، در صورتی که زنان شریک زندگی جوانتر از خود داشته باشند، به این مسئله منفیتر از حالتی نگاه میشود که مردی شریک زندگی جوانتر از خود داشته باشد. داشتن شریک زندگی جوانتر بر وجهه اجتماعی مردان تأثیری مثبت دارد.
برخورد دوگانه در مورد رفتاری که در زن و مرد مشابه است
نکتهای که در این تحقیق جلب توجه میکند، این استانداردهای دوگانه جهانی است که به مردان برای رفتاری مشابه پاداش میدهد و در عوض زنان را برای همان رفتار تنبیه میکند.
ولنگاری جنسی موقعیت اجتماعی هر دو جنسیت را تحت تأثیر قرار میدهد و به جایگاه اجتماعی آنها آسیب میزند، اما به زنان بیشتر از مردان. در مقابل داشتن رابطه طولانی مدت و متعهدانه با شریک زندگی، موقعیت هر دو جنس را در از نظر اجتماعی ارتقاء میدهد، اما مرتبه زنان را بیشتر از مردان.
اما ویژگی “وفاداری” در مناسبات زناشویی، به یک اندازه بر اعتبار اجتماعی هر دو جنس تأثیر مثبت میگذارد.
تفاوتهای فرهنگی در موضوع شوخطبعی
بر پایه نتایج این تحقیق میتوان به برخی تفاوتهای فرهنگی هم پی برد. بارزترین تفاوت را میتوان برای نمونه در پاسخ به پرسشهایی درباره شوخطبعی دید. درحالی که در لهستان شوخطبعی یک امتیاز مثبت به شمار میرود و منزلت اجتماعی شخص را ارتقاء میدهد، در کشورهای آسیایی چون چین و کره جنوبی یا ژاپن، مزاح در مقوله منزلت اجتماعی نقشی کمرنگ و فرعی دارد.
منبع: وله
| ||||
