شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- بانک‌اجتماعی، بانکی است که در انجام فعالیت‌های حرفه‌ای خود میان منافع صاحبان بانک و ذینفعان آن، از یک سو و سازمان‌ها و شرکت‌های‌عمومی، دولتی وخصوصی جامعه، از سوی دیگر، تناسب منطقی و مبتنی برمنافع‌عمومی برقرارمی‌کند. به‌عبارت‌دیگر، بانک‌ها به عنوان عناصری اجتماعی و بخشی از یک سامانه بزرگ‌تر یا نظام اقتصادی، و همزمان عنصری از عناصر یک جامعه کل، موظف‌اند وظایف و تعهداتی را به عهده بگیرند که براساس وجدان جمعی مدیران وکارکنان و روحیه عمومی جامعه قابل تحقق بوده و براساس آن، منافع فردی واجتماعی به صورتی عادلانه هماهنگ می شوند.
این بانک‌ها باید بر روی فعالیت‌های‌اجتماعی، فرصت‌آفرینی برای محرومان و همه آحاد جامعه بدون تبعیض، حفظ‌محیط‌زیست و رعایت اصول‌اخلاقی درتجارت وفعالیت‌های‌اقتصادی‌ومالی عام‌المنفعه ومبتنی برپیشبرندگی رقابت منطقه‌ای وجهانی کشور متمرکز شوند. سرمایه‌گذاری‌های پیشبرنده منافع‌عمومی، ثبات‌اقتصادی و تأکید بر روش‌های اسلامی وام‌دهی بدون‌ربا تضمین کننده کیفیت بهتر زندگی بیشترین افراد در جامعه است.
بانک‌های‌اجتماعی تنها به حداکثرسازی سودخود نمی‌اندیشند ومنافع‌عمومی، پیشرفت کشور وحفظ‌محیط‌زیست برای آنان اولویت دارد. همچنین، بانکداری‌اجتماعی برفعالیت‌هایی مبتنی برتوسعه اجتماعی، پیشرفت‌انسانی و آینده‌نگری ارتقای جامعه در رقابت‌های جهانی استوار است. بانکداری‌اجتماعی به دنبال تحقق عدالت‌اجتماعی است. دربانکداری اجتماعی، تخریب محیط‌زیست جرم‌انگاری می‌شود و بانک‌ها از تعامل و دادوستد با مخربان محیط‌زیست پرهیز می‌کنند. درواقع، بانکداری‌اجتماعی، یک مسیر ارزش‌محور بانکداری را تشریح می‌کند که علاوه بر تاثیرات مثبت اجتماعی و زیست‌محیطی، ثبات‌اقتصادی را مدنظرقرارمی‌دهد.
عبور بانکداری اجتماعی از بحران
بحران مالی جهانی که درسال‌های 2007 تا 2012 به وقوع پیوست و 3.9 تریلیون دلار خسارت به بار آورد، صاحبان بانک‌ها را متوجه ایرادات‌بنیادی بانکهای مبتنی بر ربا کرد و تحقیقات نشان داد که بانکهای اجتماعی متکی به اصول اخلاقی واجتماعی وقواعدحرفه‌ای کسب‌وکار، به شکلی منطقی، از این بحران اقتصادی خسارت کمتری دیدند. درفاصله سال‌های2007 تا 2010 بانکهای اجتماعی باداشتن نرخ‌رشدسالانه بیش از30درصد، ازموفق‌ترین بانکهای دنیا بوده‌اند، درحالی‌که دراین دوره، بیشتر بانک‌ها بخاطر بحران‌اقتصادی جهان، دچار مشکلات عدیده و ورشکستگی شدند. در این دوره7میلیون آمریکایی و2میلیون اروپایی شغل خود را از دست دادند وحدود 10میلیون نفر ازنظراقتصادی زیرخط‌فقر قرارگرفتند. دراین دوره بحرانی، بسیاری از خانواده‌ها، خانه‌ها و پس‌اندازهایشان را ازدست دادند.
ویژگی‌های بانک‌اجتماعی
بانک‌اجتماعی، نسبت به بانک‌هایی که منافع ذینفعان خود را برجامعه ترجیح می‌دهند، متمایز است. این بانک بالحاظ منافع‌عمومی، منافع بلندمدت و رضایت آمیز به دست می‌آورد. این بانک با هنرمندی تمام‌عیار، منافع جامعه را با منافع سازمانی گره زده و از طریق اخلاق‌حرفه‌ای به کسب محبوبیت ومقبولیت اجتماعی دست می‌یازد. به طورکلی مسئولیت‌پذیری، یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این بانک‌هاست. آن‌ها مشتریانی را انتخاب می‌کنند که نسبت به منافع‌عمومی و محیط‌زیست و بهینه‌سازی روندهای زندگی مشترک احساس مسئولیت دارند. مسئولیت‌اجتماعی ازنظرآنان دردرجه اهمیت نخست قراردارد و بنابراین، بانک‌اجتماعی از وام‌گیرندگان خود انتظار دارد که تسهیلات دریافتی را درجهت بهبود شرایط اجتماعی و رفاه‌عمومی استفاده کنند.
آن‌ها همچنین از وام‌گیرندگان می‌خواهند که وجوهشان به‌صورت عقلانی و اخلاقی سرمایه‌گذاری شود. به عنوان‌مثال: بانک‌انصار درپرداخت وام‌های مربوط به‌طرح‌خاتم هم ازتولیدکنندگان لوازم‌خانگی وصنعت‌داخلی حمایت و هم جوانان را به پیروی از سنت نیکوی ازدواج تشویق کرد. همچنین، طی سال‌های متمادی در پرداخت وام به افرادحقیقی وحقوقی تولید کالاهای اساسی داخلی را ملاک نخست واگذاری تسهیلات قرارداد. بانک‌انصار درعین‌حال، با تعریف رویه‌های روشن در ارایه، مصرف و نحوه بازپس‌گیری اقساط تسهیلات، شفافیت را در جریان واگذاری و مصرف تسهیلات مورد توجه قرارداد.
حرفه‌ای‌گرایی را می‌توان دومین ویژگی برجسته بانک‌های‌اجتماعی به‌شمارآورد. براساس این ویژگی، رقابت‌پذیری راستین، دانش‌بنیانی فرایندهای تولیدمحصول، آینده نگری وآینده پژوهی، حفظ زیست‌بوم، توسعه کسب‌وکار، مشتری‌مداری، نوآوری، رسانه‌محوری، کیفیت زندگی و رفاه و منافع‌عمومی مولفه‌های موردتأکید بنگاه‌های مالی و بانک‌ها هستند. همچنین، رعایت حقوق مشتریان به منظور رسیدن به حداکثر مطلوبیت مصرف وجلب مشارکت مشتریان ومصرف کنندگان در فرایندهای تولید و مقرون‌به‌صرفه‌شدن فرایندهای اقتصادی مدنظربانکداران‌اجتماعی‌قرارمی‌گیرد. مزیت‌رقابتی، کلیدواژه‌حرفه‌ای‌گرایی‌است. به‌عبارت‌بهتر، بانکداران‌اجتماعی با لحاظ ظرفیت‌های رقابتی رقبا، تأمین شایسته نیاز مصرف‌کنندگان، به‌رسمیت‌شناسی حق و افزایش دامنه اختیارات مصرف‌کنندگان، تعهداخلاقی خود را به حرفه‌گرایی و ایجاد محیط کسب‌وکار حرفه‌ای نشان می‌دهند.
حفظ محیط زیست، یکی دیگر از ویژگی های بنیادی بانکداری اجتماعی است. محیط‌زیست، بستر حیات انسان و همه موجوداتی را به وجود می‌آورد که از نعمت زیستن برخوردار شده و بنابراین، باید از حقوق مرتبط با این نعمت برخوردارباشند. حفظ‌محیط‌زیست اساسی‌ترین ویژگی بانکداری‌اجتماعی است و بدون تحقق آن هیچ مزیتی برای تلاش های انسان باقی نمی‌ماند. بانکداران اجتماعی با استفاده از فناوری ها و دستاوردهای بشری و خلاقیت و نوآوری های پیش آیند، مصرف انرژی ها را مدیریت می کنند.
تعهد به منافع راهبردی، ویژگی دیگر بانکداری‌اجتماعی است. درحالی‌که در بانکهای غیراجتماعی سود مستعجل ذینفعان سازمانی محور هر کوشش تولیدی و تعامل در دنیای کسب وکار مالی است. آنان بدون برخورداری از یک راهبرد روشن حرفه ای می کوشند تا در دوره‌های کوتاه مدت سود سرشاری را نصیب سهامداران خود کنند. بانکهای اجتماعی به جای آن، درصددکسب سودهای بلندمدت هستند. سود راهبردی، از طریق لحاظ ضعف‌ها و قوت‌های درونی به منظور منطقی و عادلانه کردن سود حاصله در تولید و توجه به فرصت ها و تهدیدهای بیرونی به منظور پیروزی در مجاب کردن مشتریان در مقابل رقبا براساس مزیت رقابتی است.
حفظ منافع‌عمومی ویژگی حائزاهمیت دیگری است که در بانکداری‌اجتماعی، موردتوجه قرارمی‌گیرد. منافع‌عمومی، سنگ‌بنای کسب‌وکار بانکداران اجتماعی است. این محوریت از آن رو رخ نموده است که رضایت‌خاطر آحاد مردم، سیاستمداران و فعالان و حداکثرسازی دامنه نفوذ در دنیای کسب وکار، وسوسه انگیز است و بانکداران نمی‌توانند از سود حاصل از کثرت حضور سازمان‌ها و شرکت‌ها و افراد برای سپرده‌گذاری و مشارکت مالی صرف‌نظر کنند.
اخلاق بانکداری
اخلاق جمع خُلق و به معنای خُلقیات وعادات رفتاری دریک جامعه است که در حوزه‌های گوناگون مربوط به مناسبات‌اجتماعی به شکل خاص جلوه‌گر می‌شود. به عنوان‌مثال اخلاق‌تجارت، اخلاق‌علمی و اخلاق‌دیانت که هم خصیصه‌های اصلی نظام‌اخلاقی جامعه را شامل می‌شوند و هم ویژگی‌های منحصربه‌فردی در حوزه‌های خاص دارا هستند. همچنین، اخلاق، به مجموعه‌ای ازصفات باطنی و رفتاری انسان اطلاق می‌شود که از باورهای درونی سرچشمه می‌گیرد و به صورت اعمال و رفتارهای جهت‌دار بروز می‌کند. اخلاق درعین‌حال، امری دارای استمرار است و می‌تواند به شکل الگو ازنسلی به نسل دیگر منتقل و آموخته شود. نکته حائزاهمیت دیگر درخصوص اخلاق این است که اخلاق به طورمعمول مربوط به جوامع با خصیصه های متفاوت و متغییر است و می‌تواند دچارتغییرشده و در قالب‌های متناسب با دگرگونی‌های جامعه بروزکند. اخلاق بانکداری متکی به تعهد بانکداران به رعایت ارزش‌ها و هنجارهایی است که نهادهای اجتماعی برآن تأکید دارند و در زمره باورهای قلبی اکثریت جامعه قرار دارد.
بانکداری‌اسلامی و بانکداری‌اجتماعی
اساس و پایه‌های وجودی بانکداری‌اجتماعی بر رفتارهایی استوار است که بانکداری‌اسلامی با آن موافق است. این امر در تأکید اسلام بر عدالت، انصاف، مرضی‌الطرفین بودن فرایندهای تجارت و اقتصاد، مشارکت و تقسیم سودوزیان و اصولی همانند این‌ها نهفته است. به‌عبارت‌دیگر، بانکداری‌اجتماعی در برخی حوزه های کلیدی با بانکداری اسلامی هماهنگ است و آن‌ها هر دو بر ارزش‌هایی تکیه می‌کنند که جایگاه انسان را در جامعه و در دنیای کسب‌وکار فراتر از تعاملات وسودهای مادی زودگذر موردملاحظه قرار می‌دهد.
نتیجه گیری
بانکداری‌اجتماعی، شکل پیشرفته، حرفه‌ای و انسانی‌تر بانکداری در دنیای کسب‌وکار است. این بانکداری تجربه رکودهای دهه اول هزاره‌سوم را به خدمت ترویج مبانی خود می‌گیرد. این بانکداری بر واقع گرایی استوار است و هنگامی که فرایندهای تولیدمحصول بر اولویت‌های اجتماعی استوار باشند، و منافع‌عمومی، مسئولیت‌اجتماعی، حفظ‌محیط‌زیست، منافع‌راهبردی و حرفه‌ای‌گرایی اصول چندگانه دنیای کسب‌وکار را تشکیل دهند، بانکداری‌اجتماعی آینده نگر آغاز می‌شود و به پیش می‌رود.
منبع مرجع: شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)
| 
مقالات
فراخوان دومین اجلاس ملی مدیران روابط‌عمومی
فناوری‌های نوین و هوش مصنوعی در روابط‌عمومی: ابزارها و تاکتیک‌های نوظهور برای ارتباطات مؤثرتر
برنامه‌های انجمن متخصصان روابط‌عمومی به مناسبت روز روابط‌عمومی
اطلاعات غلط و اطلاعات نادرست
راهبرد تمرکز بر مخاطبان هدف در روابط‌عمومی
روابط‌عمومی و صداقت