در استفاده از هوش مصنوعی هوشمند باشیم؛ ضرورت اخلاق، تفکر انسانی و نقش روابط عمومی در آینده ارتباطات
نویسنده: دکتر حسن خسروی مدرس دانشگاه و مؤلف کتاب «روابط عمومی و ارتباطات»

هوش مصنوعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین تحولات عصر ارتباطات، نقش فزاینده‌ای در زندگی فردی و سازمانی ایفا می‌کند. استفاده هوشمندانه از این فناوری مستلزم حفظ اخلاق، تفکر انسانی و مسئولیت اجتماعی است. روابط ‌عمومیها می‌توانند با بهره‌گیری آگاهانه از هوش مصنوعی، روایت‌گری مؤثرتر و ارتباط عمیق‌تری با مخاطبان ایجاد کنند.

رسانه‌ها نیز برای پاسخ به نیاز مخاطبان کم‌زمان، ناگزیر به بازتعریف شیوه‌های اطلاع‌رسانی هستند. هوش مصنوعی باید در خدمت تصمیم‌سازی آگاهانه قرار گیرد، نه جایگزین قضاوت انسانی.

ارتقای سواد رسانه‌ای و مهارت‌های ارتباطی، شرط بهره‌مندی صحیح از این فناوری است. آینده ارتباطات متعلق به انسان‌هایی است که فناوری را می‌فهمند، نه صرفاً مصرف می‌کنند.


شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی‌ ایران (شارا) || ورود هوش مصنوعی به زندگی بشر، جنب‌وجوشی خاص ایجاد کرده و همانند دوران ورود اینترنت، تلفن همراه و ماهواره، ذوق و شوقی وصف‌ناپذیر در میان انسان‌ها به وجود آورده است. در سال 2025، ما به‌طور جدی درگیر هوش مصنوعی شدیم و با عطشی فراوان کوشیدیم جزئیات بیشتری از آن را بشناسیم و تا حد امکان در زندگی روزمره خود به کار بگیریم.

با این حال، به نظر می‌رسد با ورود به سال 2026 میلادی، هم ما و هم هوش مصنوعی نیازمند دستیابی به تفاهم‌های جدیدی هستیم. تجربه استفاده از هوش مصنوعی در سال 2025 نشان داد که این فناوری هنوز قادر نیست جایگزین انسان، به‌ویژه در حوزه تعقل، تفکر عمیق و تولید محتوای خلاقانه شود. ازاین‌رو، در سال 2026 باید بیش از پیش در استفاده از هوش مصنوعی، هوشمندانه عمل کنیم.

اصولاً تکنولوژی برای ایجاد سهولت، سرعت و رفاه بیشتر در زندگی انسان‌ها طراحی شده است؛ بنابراین نباید اسیر و وابسته‌ی بی‌چون‌وچرای آن شویم. هوش مصنوعی نباید زندگی ما را مصنوعی، خشک و بی‌روح کند. باید به یاد داشته باشیم که هوش مصنوعی برای وصل کردن آمده است، نه برای فصل کردن.

هوش مصنوعی به‌عنوان یک پایگاه عظیم داده‌های اطلاعاتی، زمانی می‌تواند مفید واقع شود که:

1. به اخلاقیات و ارزش‌های والای انسانی خدشه وارد نکند؛
2. در مسیر تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری بهینه، رهنمودهایی دقیق، قابل اتکا و مسئولانه ارائه دهد.

در غیر این صورت، فضای عمومی هوش مصنوعی می‌تواند به فضایی لخت، نامحدود و مملو از اطلاعات خام، ناقص و حتی گمراه‌کننده تبدیل شود؛ فضایی که همچون سیلابی خروشان است و اگر مهارت استفاده از آن را نداشته باشیم، به‌جای شنا کردن لذت‌بخش، در گرداب آن غرق خواهیم شد.

در سال 2026، روابط‌ عمومی‌ها آزادی عمل بیشتری در بهره‌گیری از هوش مصنوعی خواهند داشت. این مولود نوپدید و شگفت‌انگیز می‌تواند به‌عنوان دستیار ویژه روابط‌ عمومیها، به‌ویژه در حوزه داستان‌سرایی و روایت‌گری، نقش‌آفرینی مؤثری داشته باشد. هم‌زمان با گسترش شبکه استارلینک و اتصال مستقیم تلفن‌های همراه به ماهواره‌ها، شاهد توسعه اینترنت جهانی بدون مرز خواهیم بود؛ شرایطی که فرصت‌های تازه‌ای را برای ارتباط مؤثرتر و باکیفیت‌تر روابط عمومی‌ها با مخاطبان فراهم می‌کند.

روزنامه‌نگاران و خبرنگاران نیز در سال 2026 ناگزیر خواهند بود روش‌ها، رویکردها و شیوه‌های کاری خود را بازنگری کنند. استفاده هوشمندانه از هوش مصنوعی در پوشش اخبار، به‌ویژه در ارائه تحلیل‌های تطبیقی و مقایسه‌ای، می‌تواند پاسخ‌گوی نیاز مخاطبانی باشد که با کمبود زمان مواجه‌اند و ترجیح می‌دهند اطلاعات را سریع، خلاصه، دسته‌بندی‌شده و اولویت‌بندی‌شده دریافت کنند.

در چنین شرایطی، می‌توان از هوش مصنوعی خواست تا خلاصه اخبار مهم روزانه را بر اساس کلیدواژه‌های مشخص، استخراج، دسته‌بندی و اولویت‌بندی کند تا فرد برای روز کاری آینده، آگاه‌تر و هوشمندتر تصمیم بگیرد.

هوش مصنوعی را می‌توان به دریایی سرشار از انواع ماهی‌های گوناگون تشبیه کرد؛ دریایی غنی و پرظرفیت. اما پرسش اصلی این است: چگونه باید ماهی‌گیری کنیم و چگونه در این دریای متنوع، خود را به‌درستی سیراب سازیم؟ پاسخ این پرسش، در «هوشمند بودن» ما نهفته است.

هوشمندانه استفاده کردن از هوش مصنوعی، نیازمند آموزش‌های مهارت‌محور فردی و اجتماعی است. هر شهروند، برای ایفای درست مسئولیت اجتماعی خود، باید آموزش‌هایی نظیر ارتباطات انسانی، روابط عمومی و مردمداری، سواد رسانه‌ای، مخاطب‌شناسی، افکارسنجی، مدیریت هوش هیجانی، مدیریت بحران و مدیریت زمان را فرا بگیرد تا قدرت تحلیل و شناخت او ارتقا یابد.

امروزه، مرجعیت رسانه‌ای به کمک ماهواره‌ها، فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی، از انحصار رسانه‌های رسمی و دولتی خارج شده است. در این میان، هوش مصنوعی با به‌روزرسانی و گسترش داده‌ها می‌تواند نقش مؤثری در آگاهی‌رسانی عمومی و گردش آزاد اطلاعات ایفا کند. از این رو، بنگاه‌های خبری، خبرگزاری‌ها و سازمان‌های دولتی نباید هوش مصنوعی را رقیب یا تهدید تلقی کنند؛ مگر آنکه اغراض دیگری در میان باشد.

در نهایت، برای مواجهه با یک سیلاب بزرگ، باید علم سدسازی و آبخیزداری را آموخت، نه اینکه با چماق و شلاق به جنگ سیلاب رفت. استفاده از هوش مصنوعی نیز دقیقاً به همین میزان، نیازمند عقلانیت، دانش و تدبیر است.


با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرام ما بپیوندید:

https://telegram.me/sharaPR

برای اطلاعات بیشتر درباره روابط عمومی و اخبار سازمان‌های مختلف، می‌توانید به وبسایت شارا مراجعه کنید.

…………… شارا را در لینکدین، اینستاگرام، فیسبوک و تلگرام دنبال کنید ……………

انتهای شارا/