شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)،- نگاهی اسلامی به اخلاق رسانه‌ای تازه‌ترین کتاب الکترونیک دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها نوشته محمدرضا روحانی و حسین بابائی‌مجرد در پایگاه اطلاع‌رسانی این دفتر برای بار نخست در اختیار علاقه‌مندان قرار گرفته است.

به گزارش روابط عمومی دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌ها کتاب نگاهی اسلامی به اخلاق رسانه‌ای که نسخه چاپی ندارد در 283 تدوین و تنظیم شده است و رایگان در دسترس قرار دارد. علاقه‌مندان می‌توانند این کتاب را پایان همین صفحه دریافت نمایند.

بنا بر نظر نویسندگان کتاب؛ درگذشته علوم در تعامل با یکدیگر پیش می‌رفتند، معارف فلسفی عهده‌دار تبیین جهان‌بینی  بوده و مبانی را تحلیل کرده و در اختیار سایر علوم قرار می‌دادند. اما پس از قرن سیزدهم به تدریج شاخه‌های علوم از یکدیگر جدا شد و علوم خود را از فلسفه بی‌نیاز دیدند. علل فاعلی و غایی در علوم بی‌توجهی شده و نظام علی صرفاً محدود به حس و تجربه شد و تنها مبدأ قابلی مورد اعتنا قرار گرفت. دانش تجربی محدود به سیر افقی (تخصصی‌شدن علوم) شد و از سیر عمودی باز ماند. شگفت آنجاست که برخی از علم تجربی، فلسفه و جهان‌بینی الحادی ارائه کردند.

بنا بر همین گزارش، این نوع نگاه به علوم، موجبات نقص آن‌ها را فراهم کرده و علومی را سامان داد که منقطع الاول و الاخر بودند. برای رفع این نقیصه بزرگ علوم، تلاؤم و تعامل علم و فلسفه در قالب تحقیقات میان‌رشته‌ای امری لازم و ضروری به نظر می‌رسد. بدین معنا نظریه­پردازی پیرامون اخلاق رسانه­ای از منظر اسلام زائیده سه فلسفه مضاف است؛ فلسفه تکنولوژی، فلسفه علم و فلسفه اخلاق. اهمیت اتخاذ رویکرد در فلسفه تکنولوژی از آن روست که برای محقق روشن می‌سازد که آیا رسانه به عنوان یک تکنولوژی می‌تواند در خدمت اخلاق و اهداف والای بشری باشد یا خیر؟ 

این پژوهش، رسانه را به مثابه ابزار و تکنولوژی می‌پندارد که می‌تواند اهداف والای بشری را در گستره ظرفیت‌ها و توانمندی های خود تحقق بخشد اما پایبند به تعریف و کارکردهایی که واضعان این تکنولوژی آن‌ها را اراده کرده‌اند نبوده بلکه تقریر دیگری را ارائه می‌دهد. به این معنا که برای رسانه 2 ساحت متصور است؛ اول، ساحت ابزاری که در این ساحت رسانه مانند تمامی ابزارهایی که بشر ابداع نموده است قابل تصرف و استفاده است و دوم، ساحت مفهومی که عقبه محتوایی ایجاد ابزاری چون رسانه را مورد توجه قرار می‌دهد. صدالبته در این ساحت لازم است استحاله جدی در ادبیات موجود رسانه خواه در مقام تعریف و خواه در مقام شاخصه‌ها، کارکرد و وظایف صورت پذیرد.

کتاب نگاهی اسلامی به اخلاق رسانه‌ای پیرامون مسئولیت اخلاقی رسانه در قبال اجتماع لازم دیده است رویکرد فلسفه اخلاق متکی بر پژوهش‌های هنجاری مشخص گرداند و در این راستا به دنبال معیاری برای تعیین حسن و قبح افعال اختیاری برآمده است.

از همین روست که تئوری‌پردازی در بستر مفاهیم بلند و ژرف اسلامی رابطه مستقیمی دارد با جهت‌گیری نویسندگان کتاب در مبانی فلسفی چون فلسفه هستی، معرفت، انسان، اجتماع، دین و ... که به یک اعتبار جهان‌بینی اسلامی خواهند داشت.

این کتاب در 2 بخش اصلی؛ نخست: مبانی اخلاق رسانه‌ای با زیرفصل‌های: رسانه های جمعی و معضله تکنولوژی و معنا، فلسفه علم؛درآمدی بر تبیین روش‌شناسی تولید علم دینی، بنیان های فلسفی اخلاق در رسانه و دوم: بنیان‌های فلسفی اخلاق در رسانه با اخلاق رسانه‌ای در غرب؛ از اصول اخلاقی تا رویکرد بنیادی، تحلیل و بررسی اخلاق رسانه ای در غرب و اخلاق رسانه‌ای در اسلام تنظیم شده است.

هر یک از فصل های کتاب خود به بررسی جداگانه پیرامون موضوع از مبنا تا انتها پرداخته است و تلاش دارد با واکاویی فلسفی پاسخی درخور به مولفه های مطرح شده ارائه دهد.

دانود فایل کامل کتاب