شارا، نویسنده: عادل میرشاهی- یکی از ویژگی های عصر توسعه ارتباطات سرعت تغییرات است. شاید برای خیلی ها تعجب برانگیز بود که اسپین داکتر های کمپین روابط عمومی و تبلیغات انتخاباتی باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده امریکا شعار انتخاباتی «تغییر» راانتخاب کرده بودند. این در حالی است که «تغییر» جزئی لاینفک از زندگی بشر است.

بنابراین این تغییر بایستی از جنس دیگری باشد. جنس این تغییر در سرعت تکنولوژی نهفته است. ما امروزه در جهانی با سرعت بالای اطلاع رسانی زندگی می کنیم و بالا رفتن این سرعت اطلاع رسانی به تبع خودش باعث بالا رفتن سرعت تغییر می شود که این تغییر با تعبیری که از تغییر معمولی داریم متفاوت است.

اما نکته چالش برانگیزی که در این میان پیش می آید مساله «پیش بینی» است. در واقع ما در عصر جدید بر خلاف گذشته که «روندها» به ندرت قابل مطالعه بودند، می توانیم آنها را مطالعه کنید. بر مبنای این مطالعه می توان طرح و برنامه داد و هر گونه عدول از این برنامه عواقب وخیمی برای فرد، جامعه و کشور دارد.

برای مثال با استیلای جهان غرب به سرکردگی امریکا و انگلیس پس از جنگ جهانی دوم، روند توسعه در جهان غرب با شتاب بیشتری همراه شد، در حالی که برخی کشورها کاملا در خواب بوند. این امر باعث جذب نخبگان به کشورهای غربی و فرار مغزها ازکشورهای جهان سوم شد. به تبع آن ما توسعه کمتری در کشورهای جهان سوم را شاهد بودیم و نتیجه اینکه توسعه در غالب حوزه ها معطوف به دستاوردهای جهان غرب شد.

دانش غربی به زبان انگلیسی ارائه شد. زبانی که در واقع اکثریت مردم دنیا را در بر نمی گرفت، اما زبان کشورهای قدرتمند پس از جنگ جهانی دوم بود. همزمان با استقلال برخی کشورها و پدیدار شدن حکومت های ملی، وسوسه تاکید بر زبان ملی و جلوگیری از ورود زبان بیگانه در میان ملت های تازه استقلال یافته وجود داشت. برخی از کشورها نیز جزیره ای عمل کرده و خود را از این روند جدا دانستند و با این کار جویای ایزوله ماندن فرهنگشان بودند. غافل از اینکه روندهای دنیای مدرن در جهت یکپاچه سازی در حرکت است.

مساله اینجاست که اگر بخواهیم خود را ایزوله کنیم در جایی که جهان رویکردی ارتباطی دارد، مطمئنا با شکست روبرو می شویم و این مهم از بررسی روند های دنیای مدرن درک می شود. در واقع در عصر توسعه ارتباطات بایستی جهاد اطلاعاتی کرد و نه اینکه خود را در بن بست اطلاعاتی قرار داد و این نتیجه ای بود که اکثر کشورهایی که خود را در حالت تدافعی قرار دادند از جریان آزاد اطلاعات گرفتند.

آنها دریافتند که باید در عرصه جنگ نرم، باید با تولید دانش بومی و صدور آن مبارزه کرد و نه اینکه صرفا در مقابل ورود دانش غربی جبهه گرفت. در واقع تنها راه برای ایزوله ماندن صدور فرهنگ ملی و آن هم با استفاده از زبان بالنده انگلیسی است. این مساله زبان ملی را نفی نمی کند. زبان ملی جزئی از ماهیت یک ملت است و نمی توان آن را به راحتی از پیکره ملت جدا کرد. اما زبان انگلیسی می تواند در این «روند» راه گشا باشد.

بنابراین کشورهایی که این روندها را بررسی کرده و زبان انگلیسی را به طور جدی در اولویت برنامه های خودشان قرار دادند در فرآیند توسعه پیشرو بودند. برخلاف آن کشورهایی که سهل انگاری کرده و بر زبان انگلیسی وقعی ننهادند، از گردونه این رقابت به کلی کنار رفتند.

این مثال و مثال های مشابه دیگر نشان می دهند که چنانچه نتوانیم روندها را به خوبی مطالعه و برای پیش بینی استفاده کنیم، در آینده بایستی تاوان این کار را با واپس ماندگی پس دهیم.