شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا) || تا چند دهه پیش، بیشتر شرکت‌های بزرگ تنها با یک هدف مشخص فعالیت می‌کردند: بیشینه کردن سود.
اما در دهه‌های اخیر، بسیاری از رهبران کسب‌وکار به این نتیجه رسیده‌اند که وظیفه آن‌ها فراتر از کسب سود برای سهام‌داران و مدیران است. آن‌ها در برابر جامعه، مردم، و محیط‌زیست نیز مسئولیت دارند و باید کارهایی انجام دهند که نه‌تنها برای شرکت، بلکه برای جهان اطراف‌شان نیز مفید باشد.
این آگاهی سبب شده است که شرکت‌ها به‌سمت «مسئولیت اجتماعی» حرکت کنند. برخی از آن‌ها حتی عنوان‌های رسمی مانند شرکت‌های B (B Corporations)، شرکت‌های با هدف اجتماعی (SPC) یا شرکت‌های با سود محدود (L3C) را کسب کرده‌اند.
اما در واقع مسئولیت اجتماعی شرکت چیست و چه شکل‌هایی دارد؟
مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR) چیست؟
مسئولیت اجتماعی شرکت یا CSR به این معناست که کسب‌وکارها در برابر جامعه‌ای که در آن فعالیت می‌کنند، مسئول‌اند.
به‌عبارتی، شرکت‌ها باید ساختار و راهبردهایی داشته باشند که بتوانند به شکل مثبت بر جهان اثر بگذارند. CSR نوعی خودتنظیمی (self-regulation) است که می‌تواند به شکل برنامه‌ها یا سیاست‌های خاص اجرا شود. بسیاری از سازمان‌ها، گزارش‌هایی در زمینه فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی خود منتشر می‌کنند تا این تعهد را به ذی‌نفعان داخلی و خارجی نشان دهند.
شرکت‌ها اغلب از مفهومی به نام سه‌گانه سود، مردم و سیاره (Profit, People, Planet) یا همان سه P معروف پیروی می‌کنند. این مفهوم بیان می‌کند که سازمان‌ها باید موفقیت خود را نه‌تنها بر اساس سود مالی، بلکه بر پایه‌ی تأثیرات اجتماعی و زیست‌محیطی نیز بسنجند.
چهار نوع مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها
به‌طور سنتی، CSR به چهار دسته اصلی تقسیم می‌شود:
۱. مسئولیت زیست‌محیطی
۲. مسئولیت اخلاقی
۳. مسئولیت بشردوستانه (نوع‌دوستانه)
۴. مسئولیت اقتصادی
۱. مسئولیت زیست‌محیطی
این نوع مسئولیت بر این باور است که شرکت‌ها باید به‌گونه‌ای عمل کنند که کمترین آسیب را به محیط‌زیست برسانند.
برخی شرکت‌ها از اصطلاح «مدیریت زیست‌محیطی» (Environmental Stewardship) برای اشاره به این اقدامات استفاده می‌کنند.
راه‌های تحقق مسئولیت زیست‌محیطی شامل موارد زیر است:
-
کاهش فعالیت‌های مضر: مانند کاهش آلودگی، گازهای گلخانه‌ای، مصرف پلاستیک‌های یک‌بارمصرف، مصرف آب و تولید زباله.
-
تنظیم مصرف انرژی: استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر و منابع پایدار، یا مواد بازیافتی.
-
جبران اثرات منفی: از طریق کاشت درخت، حمایت از تحقیقات علمی یا کمک مالی به پروژه‌های محیط‌زیستی.
-
۲. مسئولیت اخلاقی
مسئولیت اخلاقی به این معناست که سازمان باید به‌صورت منصفانه، درست و اخلاق‌مدارانه با تمام ذی‌نفعان خود رفتار کند — از مدیران و سرمایه‌گذاران گرفته تا کارکنان، تأمین‌کنندگان و مشتریان.
برای نمونه، یک شرکت ممکن است:
-
حقوق بالاتری از حداقل قانونی پرداخت کند اگر حداقل حقوق موجود برای زندگی کافی نباشد.
-
مواد اولیه خود را از منابع تجارت عادلانه (Fair Trade) تهیه کند.
-
اطمینان حاصل کند که محصولاتش حاصل کار اجباری یا کار کودکان نیستند.
۳. مسئولیت بشردوستانه (Philanthropic Responsibility)
این نوع مسئولیت بر بهبود جامعه و جهان پیرامون تمرکز دارد.
شرکت‌هایی که این نوع مسئولیت را جدی می‌گیرند، بخشی از درآمد خود را به امور خیریه، کمک به سازمان‌های مردم‌نهاد یا ایجاد بنیادهای خیریه اختصاص می‌دهند.
برخی از آن‌ها مستقیماً در پروژه‌های اجتماعی سرمایه‌گذاری می‌کنند، حتی اگر این فعالیت‌ها به‌طور مستقیم به حوزه کاری‌شان مرتبط نباشد. هدف اصلی، ایجاد تأثیر مثبت بر جامعه است.
۴. مسئولیت اقتصادی
مسئولیت اقتصادی یعنی شرکت‌ها باید تصمیمات مالی خود را به‌گونه‌ای اتخاذ کنند که نه‌تنها سودآور، بلکه مفید برای جامعه و محیط‌زیست نیز باشند.
به بیان دیگر، هدف فقط کسب حداکثر سود نیست، بلکه ایجاد توازن میان سود، اخلاق و پایداری است.
مزایای مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها
بسیاری از شرکت‌ها CSR را به‌خاطر باور اخلاقی و انسانی اجرا می‌کنند، اما این کار مزایای فراوانی هم دارد:
-
افزایش اعتبار برند و اعتماد عمومی
-
جذب مشتریان، سرمایه‌گذاران و کارکنان هم‌فکر
-
افزایش انگیزه و رضایت کارکنان
-
بهبود فرایندها و نوآوری در تولید و مدیریت
برای مثال، شرکتی که فرآیند تولید خود را طوری بازطراحی کند که انرژی کمتری مصرف کند و زباله کمتری تولید نماید، هم به محیط‌زیست کمک کرده و هم هزینه‌های خود را کاهش می‌دهد — در نتیجه هم سود بیشتری می‌برد و هم مسئولانه‌تر عمل می‌کند.
با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرام ما بپیوندید:
انتهای شارا/