شارا | مفهوم «سخنگو» و «پاسخگو» در دولتها از نظر ماهیت و کارکرد تفاوتهای زیادی دارد. در بسیاری از دولتها، سخنگو بهعنوان نماینده رسمی دولت مسئولیت ارائه اطلاعات به رسانهها و عموم مردم را بر عهده دارد. نقش سخنگو اغلب محدود به اطلاعرسانی و توضیح در مورد اقدامات، برنامهها و سیاستهای دولت است. او به طور معمول سعی دارد تصویری مثبت از عملکرد دولت ارائه دهد و مسائل حساس را مدیریت کند. اما این نقش بهتنهایی برای ایجاد ارتباط مؤثر بین دولت و جامعه کافی نیست، چرا که نیاز اصلی جامعه، پاسخگویی واقعی به مشکلات و مسائل جاری است.
تفاوت میان سخنگویی و پاسخگویی
سخنگو عمدتاً اطلاعات را منتقل میکند، اما پاسخگو کسی است که علاوه بر انتقال اطلاعات، باید مسئولیت اعمال دولت را نیز بر عهده بگیرد. یک دولت پاسخگو، نه تنها به سؤالات شهروندان پاسخ میدهد، بلکه با پذیرش انتقادات، عملکرد خود را اصلاح میکند و در قبال نتایج سیاستهایش پاسخگو است. از این رو، پاسخگویی یک مرحله فراتر از سخنگویی است؛ زیرا شفافیت، صداقت و مسئولیتپذیری بیشتری را میطلبد.
نیاز به دولت پاسخگو در دنیای امروز
در جوامع مدرن، با پیشرفت فناوریهای ارتباطی و گسترش دسترسی به اطلاعات، شهروندان انتظار بیشتری از دولتها دارند. آنها میخواهند بدانند چرا تصمیمات خاصی گرفته میشود و چه تأثیری بر زندگیشان خواهد داشت. به همین دلیل، نیاز به پاسخگویی به جای صرفاً اطلاعرسانی احساس میشود. شهروندان امروز دیگر تنها به دنبال شنیدن سخنان جذاب نیستند، بلکه انتظار دارند که دولتها با ارائه دلایل مستدل، شفافیت در تصمیمگیری و نتایج ملموس در قبال اقداماتشان پاسخگو باشند.
مشکلات نظام صرفاً سخنگویی
در نظامی که دولت فقط بر روی داشتن سخنگو متمرکز باشد، اغلب مشکلات به شکلی پنهان میمانند و اطلاعات محدود یا تحریفشدهای به مردم منتقل میشود. در چنین شرایطی، افکار عمومی ممکن است از واقعیتها بیخبر باشند یا اطلاعات نادرست دریافت کنند. این وضعیت منجر به کاهش اعتماد عمومی به دولت میشود. نبود شفافیت و پاسخگویی باعث میشود که شهروندان احساس بیگانگی کنند و گسست میان مردم و حکومت افزایش یابد.
چرا دولت باید پاسخگو باشد؟
دولتها مسئول مدیریت منابع عمومی، سیاستگذاریها و اجرای قوانین هستند. تصمیمات دولت تأثیر مستقیم بر زندگی شهروندان دارد؛ از سیاستهای اقتصادی گرفته تا تصمیمات اجتماعی و حقوقی. بنابراین، پاسخگو بودن دولت به معنای احترام به حقوق شهروندان است. دولتی که پاسخگو نباشد، مستعد فساد و سوءمدیریت است. در حالی که پاسخگویی میتواند ابزاری مؤثر برای پیشگیری از خطاها و بهبود عملکرد باشد.
نقش رسانهها و جامعه مدنی در تقویت پاسخگویی
رسانهها و سازمانهای جامعه مدنی نقش کلیدی در ایجاد فشار برای پاسخگویی دارند. رسانهها با پرسشگری و پیگیری مطالبات مردمی میتوانند دولت را وادار به پاسخگویی کنند. همچنین، جامعه مدنی از طریق ایجاد نهادهای نظارتی و ترویج شفافیت، دولتها را تشویق به عملکرد بهتر و مسئولانهتر میکند. در این فرآیند، قدرت رسانههای آزاد و استقلال نهادهای نظارتی اهمیت بالایی دارد.
نتیجهگیری
یک دولت پاسخگو به جای محدود کردن خود به سخنگویی، باید رویکردی باز و شفاف در قبال مسائل و مشکلات جامعه داشته باشد. این دولت نه تنها اطلاعات را بهموقع و درست به مردم منتقل میکند، بلکه آماده است که اشتباهات خود را بپذیرد و در جهت رفع آنها گام بردارد. از طرفی، پاسخگویی به مردم موجب افزایش اعتماد عمومی به دولت و بهبود رابطه میان دولت و شهروندان میشود. دولتی که پاسخگو باشد، توانایی بیشتری در جلب مشارکت عمومی و افزایش مشروعیت خود خواهد داشت و میتواند به شکلی کارآمدتر و منصفانهتر اداره شود.
پیشنهاد عملی
برای تحقق دولت پاسخگو، ایجاد سازوکارهای نظارتی مستقل و شفاف ضروری است. دولت باید از ابزارهای دیجیتال و فناوریهای نوین برای اطلاعرسانی سریع و دقیق به شهروندان استفاده کند. همچنین، ترویج فرهنگ پاسخگویی در میان مدیران و مقامات دولتی از طریق آموزشهای لازم و ایجاد انگیزه برای رفتارهای مسئولانه میتواند گامهای مؤثری در این مسیر باشد.
با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرام ما بپیوندید:
نظر بدهید