شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا) || صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و موثرترین رسانه‌های کشور، نقش مهمی در شکل‌دهی افکار عمومی و فرهنگ جامعه دارد. این رسانه با تولید محتواهای مختلف در زمینه‌های فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، توانسته تأثیر گسترده‌ای بر نگرش‌ها و رفتارهای جامعه داشته باشد. با این حال، برخی از سیاست‌ها و رویکردهای صدا و سیما به‌ویژه در زمینه‌های اشتغال و کارآفرینی به شدت بحث‌برانگیز بوده و در سال‌های اخیر انتقادات فراوانی به آن وارد شده است. یکی از این مسائل، تاکید غیرمستقیم بر بی‌ارزش کردن تحصیلات دانشگاهی و ترویج ایده موفقیت بدون نیاز به تخصص علمی است.
ترویج موفقیت بدون تحصیلات دانشگاهی
در بسیاری از برنامه‌های صدا و سیما، به خصوص برنامه‌هایی که در زمینه اشتغال و کارآفرینی تولید می‌شود، شاهد دعوت از افرادی هستیم که بدون داشتن تحصیلات دانشگاهی توانسته‌اند در عرصه کارآفرینی موفق شوند. این اقدام به ظاهر انگیزه‌بخش است و شاید در نگاه اول به‌عنوان الگویی برای کسانی که به‌دنبال موفقیت هستند معرفی شود. اما، این رویکرد در بلندمدت پیامدهای منفی عمیقی بر جامعه به ویژه در حوزه تحصیلات عالی خواهد داشت.
در واقع، تمرکز بیش از حد بر نمونه‌های موفقی که بدون نیاز به تحصیلات دانشگاهی به جایگاه‌های شغلی برجسته‌ای دست یافته‌اند، به صورت غیرمستقیم پیام می‌دهد که تحصیلات آکادمیک اهمیتی ندارد و موفقیت را می‌توان تنها از طریق پشتکار و تجربه به‌دست آورد. هرچند که در مواردی این امر صحیح است و کارآفرینانی هستند که بدون داشتن مدارک دانشگاهی توانسته‌اند به موفقیت‌های بزرگ برسند، اما این استثناها نباید به عنوان قاعده و الگویی عمومی به جامعه معرفی شود.
تاثیرات منفی رویکرد تخریب سواد دانشگاهی
تحصیلات دانشگاهی نقش مهمی در توسعه علمی و فرهنگی جامعه ایفا می‌کند. دانشگاه‌ها محیط‌هایی هستند که نه تنها به ارائه دانش و تخصص‌های حرفه‌ای می‌پردازند، بلکه به ترویج تفکر نقادانه، تحقیق، نوآوری و خلاقیت نیز کمک می‌کنند. بی‌توجهی به اهمیت تحصیلات دانشگاهی و ترویج این ایده که افراد می‌توانند بدون تحصیلات علمی به موفقیت برسند، نه تنها باعث کاهش انگیزه جوانان برای ادامه تحصیل می‌شود، بلکه در درازمدت باعث ایجاد کمبود تخصص در بسیاری از حوزه‌های کلیدی کشور خواهد شد.
یکی از اثرات مخرب این رویکرد، فاصله گرفتن جوانان از مسیرهای تحصیلی و تخصصی است. وقتی که در برنامه‌های پرمخاطب صدا و سیما بارها نمونه‌هایی از موفقیت‌های بدون تحصیلات دانشگاهی به نمایش گذاشته می‌شود، جوانان به این باور می‌رسند که برای رسیدن به موفقیت نیازی به تلاش‌های علمی و آکادمیک نیست. در نتیجه، ممکن است از تحصیل فاصله بگیرند و به دنبال مسیرهایی بروند که به ظاهر کوتاه‌تر و سریع‌تر هستند، اما در نهایت به تخصص و دانش مورد نیاز برای پیشرفت و توسعه کشور آسیب می‌زنند.
فقدان تخصص و کاهش کیفیت در بخش‌های مختلف جامعه
یکی از پیامدهای بی‌توجهی به تحصیلات دانشگاهی و ترویج موفقیت‌های غیرآکادمیک، کاهش سطح تخصص در بخش‌های مختلف جامعه است. در بسیاری از حوزه‌ها، به ویژه در صنایع پیچیده مانند پزشکی، مهندسی، فناوری اطلاعات و حقوق، نیاز به تحصیلات تخصصی و علمی اجتناب‌ناپذیر است. اگر جوانان به این باور برسند که می‌توانند بدون تحصیلات دانشگاهی موفق شوند، ممکن است این مشاغل حیاتی و تخصصی را نادیده بگیرند و در نتیجه کیفیت خدمات و محصولات در این حوزه‌ها کاهش یابد.
علاوه بر این، در بلندمدت ممکن است سطح علمی و تکنولوژیک کشور کاهش یابد. پیشرفت‌های علمی و تکنولوژیک نیازمند تخصص و دانش‌های پیشرفته است که تنها از طریق تحصیلات عالی و تحقیقاتی حاصل می‌شود. اگر جوانان به جای تحصیلات علمی به دنبال مسیرهای سریع‌تر و آسان‌تر برای موفقیت باشند، کشور در حوزه‌های علمی و صنعتی دچار عقب‌ماندگی خواهد شد و نمی‌تواند در رقابت‌های بین‌المللی نقش موثری ایفا کند.
ایجاد فرهنگ ضد علم و دانش
رویکرد صدا و سیما در تخریب غیرمستقیم تحصیلات دانشگاهی، در کنار تاثیرات منفی بر تخصص و توسعه اقتصادی کشور، می‌تواند به ایجاد فرهنگ ضد علم و دانش منجر شود. وقتی که یک رسانه بزرگ به طور مداوم این پیام را به جامعه منتقل می‌کند که موفقیت نیازی به دانش علمی و تحصیلات ندارد، جامعه به تدریج ارزش علم و تحقیق را کم‌اهمیت می‌بیند. این مساله در بلندمدت باعث کاهش تمایل به تحقیق و نوآوری در جامعه می‌شود و جامعه را به سمت سطحی‌نگری و بی‌توجهی به اهمیت علم و دانش سوق می‌دهد.
معضلات اجتماعی ناشی از ترویج مسیرهای کوتاه‌مدت موفقیت
یکی دیگر از معضلاتی که می‌تواند از این سیاست‌های اشتباه صدا و سیما ناشی شود، ایجاد انتظارات غیرواقعی در میان جوانان و جامعه است. ترویج نمونه‌هایی از موفقیت‌های سریع و
غیرعلمی، این باور را ایجاد می‌کند که موفقیت تنها به تلاش فردی و پشتکار مرتبط است و نیازی به طی کردن مسیرهای علمی و تخصصی ندارد. این نوع تفکر می‌تواند باعث ایجاد ناامیدی و سرخوردگی در میان کسانی شود که پس از تلاش‌های بسیار نتوانند به موفقیت‌های مشابه دست یابند.
همچنین، ممکن است رشد بیکاری و کاهش بهره‌وری در مشاغل تخصصی به دلیل کمبود دانش و تخصص مورد نیاز افزایش یابد. به عنوان مثال، در حوزه‌های پزشکی، مهندسی یا حتی کارآفرینی‌های صنعتی، موفقیت به دانش عمیق و تخصصی نیاز دارد و نمی‌توان تنها با تجربه و پشتکار به موفقیت‌های بزرگ دست یافت. نبود این تخصص‌ها می‌تواند منجر به کاهش کیفیت در تولید و خدمات و حتی به وجود آمدن بحران‌های اجتماعی و اقتصادی شود.
پیشنهادات برای اصلاح سیاست‌های صدا و سیما
بهتر است صدا و سیما به جای ترویج موفقیت‌های بدون تحصیلات دانشگاهی، به ارائه الگوهای متنوع از موفقیت بپردازد. این الگوها باید شامل افرادی باشد که از طریق تحصیلات دانشگاهی و علمی به موفقیت‌های بزرگ دست یافته‌اند. این اقدام نه تنها به افزایش انگیزه جوانان برای ادامه تحصیل کمک می‌کند، بلکه نشان می‌دهد که ترکیب علم، دانش و تجربه بهترین راه برای رسیدن به موفقیت پایدار و معنادار است.
صدا و سیما همچنین می‌تواند با تولید برنامه‌های تخصصی در حوزه‌های علمی، ارزش تحصیلات دانشگاهی را به تصویر بکشد و از کارآفرینانی که با استفاده از دانش علمی به موفقیت رسیده‌اند دعوت کند تا تجربیات خود را به اشتراک بگذارند.
نتیجه‌گیری
سیاست‌های کنونی صدا و سیما در بی‌ارزش کردن تحصیلات دانشگاهی، هرچند به ظاهر قصد دارد انگیزه‌ای برای کارآفرینی و موفقیت فردی ایجاد کند، اما در بلندمدت به افت تخصص، کاهش کیفیت در بخش‌های مختلف جامعه، و ایجاد فرهنگ ضد علم منجر می‌شود. برای پیشگیری از این معضلات، لازم است که سیاست‌گذاری‌های رسانه‌ای تغییر کند و برنامه‌های متنوع‌تری تولید شود که بر ارزش تحصیلات دانشگاهی و نقش آن در توسعه پایدار کشور تأکید داشته باشد.
انتهای پیام/
با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرام ما بپیوندید:
<div id=”div_eRasanehTrustseal_24429″></div>
<script src=”https://trustseal.e-rasaneh.ir/trustseal.js”></script>
<script>eRasaneh_Trustseal(24429, false);</script>