روز روابط عمومی ؛ بهانه‌ای برای پیشرفت هنر هشتم در ایران

شبیر دائمی – عضو شورای اطلاع رسانی استان گلستان – بدانیم و ایمان بیاوریم که؛ یک مدیر روابط عمومیِ خوب و با وجدان، باید فعال و خلاق باشد، فکرش آزاد و از پشت میز نشینیِ کارمند گونه بیزار باشد؛ باید آزادی عمل، فکر و بیان داشته و بتواند آزادانه، عملکرد دستگاه متبوعش را نقد کند. از ضعف‌ها و کمبود‌ها و نارضایتی‌هایی که مطلع می‌شود و شاید هرگز به گوش مدیران ارشد نرسد، بگوید. نقاط ضعف و قوت سازمان خود را بشناسد و برای از بین بردن نقاط ضعف و تقویت نقاط مثبت، اندیشه کند و طرح‌های اجرایی ارائه دهد. باید بتواند روی تمام بخش‌های سازمان شناخت داشته باشد و نه اینکه صرفا به عنوان عکاس و خبرنگار در جلسات حضور داشته باشد.

شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی یران (شارا)|| تقویت فرهنگ روابط عمومی و ارتقای کرامت حرفه ای کارکنان روابط عمومی ، از جمله دلایلی بود که باعث شد از چند سال قبل ۲۷ اردیبهشت در تقویم رسمی کشور به نام ” روز ارتباطات و روابط عمومی” نام گرفته تا شاید روابط عمومی ها بتواند جایگاه واقعی خود را به‌دست آورد.


در دنیای امروز که روابط عمومی‌ها به عنوان عناصر قوی در ارزیابی و تقویت برنامه‌ها و پیشبرد اهداف سازمان‌ها تلقی می‌شوند، مدیران سازمان ها در بخش‌های مختلف فرهنگی، سیاسی، آموزشی، اقتصادی جویای روابط عمومی‌هایی هستند که آنان را در طراحی روش‌های معقول و تعیین خط مشی‌های مرتبط با آینده یاری دهد، روابط‌عمومی علاوه بر انتقال و انعکاس اخبار باید از حالت انفعالی به دور باشد و با فعالیت اثربخش خویش زمینه‌های مختلف فرهنگی و اجتماعی و سیاسی را ارتقاء داده و با پویایی و تحرک خاصی تحلیلگر مسائل مختلف باشد.


در ایران نگرش به روابط عمومی اکثرا تبلیغاتی است به طوری که این امر باعث شده که در بسیاری از سازمان‌ها بخش روابط عمومی مبدل به بخش تبلیغات سازمان شود که این امر موجب دورشدن روابط عمومی از رسالت اصلی خود شده و کمتر به مفاهیم و ارتباطات دو سویه بپردازد ، به خاطر همین است که مدیر روابط عمومی بودن در ایران کار سختی است، سخت از آن جهت که یک مدیر روابط عمومی در ایران با تمام مسئولیت‌هایی که به وی محول می‌شود، اختیار تام برای برنامه ریزی، نوآوری و اجرای وظایف‌اش ندارد و این حرفه – مدیر روابط عمومی بودن- وقتی سخت‌تر می‌شود که مدیران ارشد و مسئولان سازمان‌های دولتی و خصوصی، اطلاع و آگاهی چندانی از وظایف، دیدگاه‌ها و رویکردهای حرفه روابط عمومی ندارند و این تازه آغاز ماجراســت. سختی دیگر ماجرا در این است که مدیران روابط عمومی‌ عمدتا با نگاه سیاسی منصوب می‌شوند و باید آهنگ فعالیت خود را با نگاه مدیر بالادستی هماهنگ ‌کنند و با این کار عمل به رسالت روابط عمومی‌ها روزبه‌روز کم‌رنگ‌تر می‌شود.


نکته مهم دیگر اینکه روابط عمومی نقش‌های گوناگونی را در جایگاه‌های متفاوت و شرایط متمایز از یکدیگر ایفا می‌کند، اما دو نقش قابل تفکیک آن در ارتباطات درون سازمانی و برون سازمانی از میان سایر نقش‌ها نمایان‌تر و مهم‌تر است، با تحولاتی که در جوامع کنونی به وجود آمده، مخاطبان درون سازمانی و برون سازمانی فهیم‌تر و انتخابگر‌تر از آن هستند که بخواهیم یا بتوانیم با الگوهای قدیمی ارتباطی با آن‌ها ارتباط برقرار کنیم و دیگر روش‌های سنتی اطلاع رسانی، پاسخگوی خواسته‌های روز افزون جوامع پیچیده امروزی نیست، چرا که مردم حق خود می‌دانند تا در تعیین سرنوشت خود و مشارکت در اداره امور جامعه سهیم باشند و در این راه سخت تشنه دانستن، تحلیل کردن و پردازش اطلاعات و اخبارند.


هدف روابط عمومی ایجاد تفاهم بین مخاطب و مجموعه خود است و باید با هنری که دارد این تفاهم را ایجاد کند. روابط عمومی باید انتقادات را به جان بخرد و برای بهبود شرایط و جلب رضایت مندی گام بردارد و اگر عواملی در سد راه وجود دارد با صداقت با مخاطب در میان گذارد. روابط عمومی می تواند پلی واقعی بین مردم و دستگاه باشد و می تواند نقش خود را به عنوان مدعی العموم از سوی مردم در مواجهه با سازمان به خوبی ایفا کرده و از سوی دیگر وکیل مدافع دستگاه در برابر مخاطب باشد. روابط عمومی می تواند دست رسانه ها را به گرمی فشرده و از اهالی رکن چهارم جامعه مردمسالار به عنوان یک بازوی قوی استفاده نماید و اگر حمایت رسانه ها را دید و در مقابل از آنها به نحوی قدردانی کرد نباید انتظار تنها بله قربان گویی یک طرفه را از آن رسانه داشته باشد و اجازه دهد که رسانه ها هم به وظیفه ذاتی خود برای پرداختن به مشکلات عمل کرده و انتقادات مردم را منعکس کنند.


به نظر می‌رسد روابط عمومی آن‌گونه که باید در جایگاه واقعی خود قرار نگرفته و اهمیت جایگاه آن درک نشده است و متاسفانه دیدگاه غلط برخی مدیران سازمان‌ها نیز منجر به ایجاد نگرش‌های غلط در مورد روابط عمومی‌ها شده است، این مدیران در تبعیت از مشاوران مرئی و نامرئی خود، خواهان یک روابط عمومی رئیس محور هستند. از دید این افراد روابط عمومی، باید بسان بلندگوی سازمان عمل کرده و تمام اتفاقات و رویدادهای ریز و درشت سازمان از قول و زبان و فعل و عمل مدیر بیان شده به طوری که حتی در کوچک‌ترین خبر ارسالی این گونه سازمان‌ها به رسانه‌ها باید چندین نقل قول مستقیم وغیر مستقیم از مدیر وجود داشته باشد، این قبیل مسؤولان اطلاع رسانی و دانستن را حق مردم نمی‌دانند و آنچه برای آنان مهم است؛ درج اخبار و عکس خودشان در اخبار، بروشور‌ها، بولتن‌ها، رنگین نامه‌ها و هزاران جای دیگر است، این قبیل مدیران در کنار خود یک روابط عمومی بی‌جان و بی‌اثر می‌خواهند و نقشی تشریفاتی برای روابط عمومی تعریف می‌کنند و در این حالت است که متاسفانه روابط عمومی به بیشتر مجری انواع شوهای تبلیغاتی برای سازمان متبوع خود خواهد شد.


بدانیم و ایمان بیاوریم که؛ یک مدیر روابط عمومیِ خوب و با وجدان، باید فعال و خلاق باشد، فکرش آزاد و از پشت میز نشینیِ کارمند گونه بیزار باشد؛ باید آزادی عمل، فکر و بیان داشته و بتواند آزادانه، عملکرد دستگاه متبوعش را نقد کند. از ضعف‌ها و کمبود‌ها و نارضایتی‌هایی که مطلع می‌شود و شاید هرگز به گوش مدیران ارشد نرسد، بگوید. نقاط ضعف و قوت سازمان خود را بشناسد و برای از بین بردن نقاط ضعف و تقویت نقاط مثبت، اندیشه کند و طرح‌های اجرایی ارائه دهد. باید بتواند روی تمام بخش‌های سازمان شناخت داشته باشد و نه اینکه صرفا به عنوان عکاس و خبرنگار در جلسات حضور داشته باشد.

 

در واقع می‌توان گفت اگر این مسائل و موضوعات در روز ملی ارتباطات و روابط عمومی بیشتر مورد توجه قرار گیرد و منتج به عمل در برخی حوزه ها شود می‌تواند نقطه عطفی را در توسعه و تحول واحدهای روابط عمومی در ایران ایجاد نماید. به عبارت دیگر روز ارتباطات و روابط عمومی بهانه‌ای است تا بار دیگر به همدیگر یادآوری کنیم،‌ روابط عمومی شوق اداری است و نه شغل اداری و انتظار می رود در روزی که به نام روز ارتباطات و روابط عمومی نام نهاده شده است تعالی رویکرد روابط عمومی را نه صرفاً بر اساس ماموریت «اطلاع رسانی» که بر پایه ی «اطلاع‌گیری» آرزو نمایم. با امید به روزی که شاهد ارتقاء جایگاه روابط عمومی در کشور به عنوان مهمترین بخش شناسایی ، پیش بینی مسائل و شکل بخشیدن به رویدادها و آینده باشیم ،موارد زیر، پیشنهادهایی است که می تواند در توانمند کردن روابط عمومی ها مؤثر واقع شود:


۱. تهیه و تنظیم منشور اخلاقی روابط عمومی سازمان و دفاع از جایگاه روابط عمومی در مقابل دخالت های غیرمسئولانه واحدها و افراد و خروج روابط عمومی از موضع انفعالی به موضع فعال
۲. ارائه مشاوره های مؤثر به مدیران ارشد سازمان که این امر در صورتی محقق خواهد شد که مدیر روابط عمومی بهره ای از علوم مشاوره ای، روانشناسی، علوم تربیتی، جامعه شناسی، مردم شناسی و … داشته باشد.
۳. حفاظت از حریم سازمان در مقابل جوسازی ها، خلاف گویی ها، دروغ پردازی ها، تهدیدها
۴. ایجاد حسن رابطه بین کارکنان ، مخاطبان و مدیران سازمان و انعکاس انتقادات به صورت شفاف به مسئولان و دریافت بازخورد آن جهت ارائه به منتقدان .
۵. برگزاری جلسات داخلی منظم بین کارکنان و مدیران و ایجاد بستری مناسب در جهت بالندگی کارکنان بدون در نظر گرفتن رویکردهای سیاسی .
۶. ساماندهی خبری سازمان (تلاش برای اطلاع یابی و اطلاع رسانی به موقع با روش ها و ابزارهای ارتباطی.)
۷. تدوین نظام ارتباطی منسجم و تبلیغی شفاف و همکاری فعال و مستمر با مطبوعات و رسانه ها.
۸. تأکید هماهنگ بر بهبود روابط درون سازمانی و برون سازمانی.
۹. تنظیم برنامه مدون و سالیانه برای فعالیتهای روابط عمومی
۱۰. ایجاد برنامه نظامند همدردی با خانواده های سازمان و عمل به شعائر و برگزاری مراسم مذهبی و غیره…