شارا، دکتر حسین امامی– اگرچه اصطلاح روابط عمومی2 (PR 2.0) از وب2 (web 2.0) آمده است ولی این شکلِ تکامل‌یافته روابط عمومی همان وب2 نیست بلکه بیشتر از آن است. روابط عمومی2 بر روابط میان افراد و ارتباطات بین آنها اهمیت می‌دهد. وبلاگ‌نویسی ساده از پدیده‌های وب2 است ولی تحکیم روابط و بازاریابی، حضور در موتورهای جستجو، پیدا کردن مخاطبان جدید و آنچه در روابط عمومی‌ها می‌گذرد در وب2 نیست. به عبارتی وب2 بیشتر تکنولوژی است ولی در روابط عمومی2 ارتباطات انسانی به علاوه تکنولوژی‌های بکار رفته در وب2 است.
زمانی که سخن از روابط عمومی2 می‌شود یعنی می خواهیم ببینیم روابط عمومی‌ها چگونه از وبلاگ‌ها، رسانه‌های اجتماعی و وب‌سایت سازمانی خود استفاده می‌کنند تا رویدادها را به صورت آنلاین ارایه کنند و چگونه با مشتریان و روزنامه نگاران در فضای مجازی و محیط اینترنت تعامل و ارتباط داشته باشند.
حضور موثر در فضای وب قوانینی دارد و روابط عمومی‌ها با خطرات و چالش‌هایی مواجه می‌کند. چرا که ممکن است یک جریان‌سازی خبری در رسانه‌های اجتماعی، اعتبار آنلاین سازمان و شرکتی را خدشه‌دار کند.
در این یادداشت کوتاه قصد آن نیست تا به جزئیات و قوانین و چک‌لیست روابط عمومی2 پرداخته شود ولی برای دوستان علاقمندی که خواستار اطلاعات بیشتری پیرامون موضوع نحوه بکارگیری تکنولوژی‌های نوین ارتباطی در روابط عمومی هستند آنها را به سه سخنرانی و مقاله‌ام ارجاع می‌دهم:
مقاله اول اینجانب با عنوان “راهبردهای عملی در روابط عمومی2” در همایش روابط عمومی2 ارایه شد که در آبان 1388 توسط موسسه کارگزار روابط عمومی برگزار شد. سخنرانی دوم تحت عنوان “روابط عمومی با طعم وب2” در ششمین همایش روابط عمومی الکترونیک در سال 1390 ارایه گردید و سومین موضوع مرتبط با این نوشتار، سخنرانی و ارایه مقاله “رسانه‌های اجتماعی برای بانک‌ها؛ خوب، بد و زشت” بود که در اردیبهشت سال 91 در هفتمین همایش روابط عمومی الکترونیک ارایه شد. اگرچه این مقاله اخیر در زمینه اثربخشی رسانه‌های اجتماعی بر مخاطب و تاثیر آن در بهبود فعالیت روابط عمومی‌ها در سیستم بانکی و تجربیات بانک‌های آمریکایی و اروپایی پرداخته است ولی نتایج و توصیه‌های آن می‌تواند برای سایر روابط عمومی‌ها نیز مفید باشد.
در ادامه قصد داریم نگاهی گذرا به فعالیت‌های انجام شده در بخش روابط عمومی2 در میان سازمان‌ها و شرکت‌های ایرانی در سال 91 داشته باشیم. قطعاً بررسی روابط عمومی2 در سازمان‌ها و شرکت‌ها نیاز به کار پژوهشی مفصلی دارد که باید با فعالیت سال‌های قبل از آن نیز مقایسه شوند و بدون انجام این پژوهش نمی‌توان ادعا کرد کدام سازمان خوب عمل کرده است. یعنی لازمه آن مقایسه روش‌ها و ابزارهای بکار گرفته شده این سازمان‌ها در طی حداقل دو سال فعالیت‌شان در حوزه وب است.
با مرور اجمالی سایت‌های بخش‌های مختلف می‌توان به ارایه فرضیه‌ها و تحلیل‌های زیر پرداخت:
1- وبلاگ‌نویسی روابط عمومی‌های سازمانی کمرنگ‌تر شده است
به‌روز رسانی وب‌سایت‌های سازمانی برای روابط عمومی‌ها محبوبیت بیشتری پیدا کرده است تا وبلاگ‌ها. قابلیت‌های جدید سایت‌ها و مراجعه بیشتر کاربران به وب‌سایت رسمی سازمانی، از دلایلی است که روابط عمومی‌ها بیشتر به سمت سایت‌ها رفته‌اند.
البته وبلاگ‌هایی که توسط کارکنان آن سازمان‌ها نوشته می‌شود کماکان محبوبیت و پرطرفدار است و محلی است برای بیان دیدگاه‌های مختلف کارکنان آن سازمان‌ها.
نکته قابل توجه دیگر اینکه در سایر شهرها به غیر از تهران، با توجه به اینکه مدیریت وب‌سایت سازمانی در اختیار روابط عمومی‌ها نیست. کارکنان هوشمند و زیرک این روابط عمومی‌ها با ایجاد یک وبلاگ، با اطلاع‌رسانی از رویدادها، وظیفه روابط عمومی2 خود را به خوبی انجام می‌دهند و ارتباط خود را با رسانه‌ها تحکیم بخشیده‌اند که امری مطلوب و پسندیده است و امید است کماکان تداوم یابد.
2- وب‌سایت‌های درون‌سازمانی محبوب‌تر شده‌اند
روابط عمومی‌ها با راه‌اندازی سایت‌های درون‌سازمانی که جایگزین انتشار چاپی خبرنامه داخلی شده‌اند توانسته‌اند تا حد زیادی با اطلاع‌رسانی آنلاین خود، توجه مخاطب درون‌سازمانی شامل مدیران و کارکنان را به خود جلب کنند.
3- استقبال از بریده جراید آنلاین بیشتر شد
مونیتور یا پایش رسانه‌ای همواره مدنظر روابط عمومی‌ها بوده است. در سال 91 شاهد حضور پررنگ‌تر شرکت‌های متعددی بودیم که خدمات بریده جراید الکترونیک را ارایه می‌دادند. کافی است یک کارشناس روابط عمومی هر روز صبح از اخبار جمع‌آوری شده به صورت الکترونیک در یک کنترل پنل سایت کاوشگر خبری، این اخبار و مطالب را انتخاب، طبقه‌بندی و نهایتا تایید کند تا یک بولتن صفحه‌بندی شده با فرمت‌های مختلف در اختیار مدیران و کارکنان سازمان از طریق وب‌سایت یا ای‌میل قرار گیرد.
این شرکت‌ها، حتی برای روزنامه‌هایی که وب‌سایت ندارد راهکاری اندیشیده‌اند و فایل تصویری بریده خبر روزنامه را اسکن‌شده در این مجموعه قرار داده‌اند.
از طرفی دیگر، امکان ارسال پیامک به محض انتشار خبری مرتبط با سازمان شما و یا با تعریف کلمات کلیدی نیز امکان‌پذیر شده است.
4- گوگل پلاس مطلوب روابط عمومی‌ها شد
برخی از روابط عمومی‌ها با بهره‌گیری از ظرفیت‌های گوگل پلاس به عنوان شبکه‌اجتماعی گوگل آن‌را در خدمت خود قرار دادند و صفحه سازمانی خود را در آن ایجاد کردند. البته در سال‌های قبل از آن نیز برخی از سازمان‌ها صفحه فیس‌بوک و توییتر خود را نیز ایجاد کرده بودند که به واسطه مشکلاتی که در دسترسی آنها به وجود آمده است بسیاری از این صفحات نیمه‌فعال باقی‌مانده است. گرچه در ماه‌های پایانی سال نیز گوگل پلاس به سرنوشت این رسانه‌های اجتماعی دچار شد.
5- هنوز قابلیت‌های لینکدین برای روابط عمومی‌ها ناشناخته است
البته هنوز جای یک رسانه اجتماعی داخلی که بتواند دچار فیلترینگ واقع نشود و کاربرد تجاری داشته باشد خالی است. گرچه لینکدین از ظرفیت بسیار زیادی برای روابط عمومی سازمان‌ها برخوردار است ولی این شبکه اجتماعی برای روابط عمومی‌ها هنوز ناشناخته است. لینکدین کاربرد تخصصی حرفه‌ای و علمی‌تری نسبت به بقیه شبکه‌های اجتماعی دارد و به منظور اهداف تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از لینکدین خصوصا برای شرکت‌های صنعتی، بازرگانی و تجاری توصیه شده است. طبق بررسی‌های صورت گرفته کاربران این شبکه اجتماعی را نیز افراد متخصص و تجاری و صاحبان مشاغل تشکیل می‌دهند.
6- روابط عمومی‌ها، سراغ اپلیکشن‌های تلفن همراه نرفتند
قابلیت‌های تلفن همراه در سال‌های اخیر از یک تلفن معمولی فراتر رفته است و اکنون توانسته جای یک لپ‌تاپ را هم بگیرد. حمل ساده تر و در دسترس‌تر از ویژگی‌های منحصر به‌فرد تلفن‌همراه است. روابط عمومی سازمان‌ها کمتر سراغ نسخه موبایلی وب‌سایت خود رفته‌اند. از سوی دیگر هنوز به فکر ایجاد اپلیکیشنی برای ارایه خدمات و اخبار خود برای گوشی‌های مجهز به ios و یا اندروید نیفتاده‌اند.
دکتر حسین امامی[1]
عضو هیات مدیره انجمن متخصصان روابط عمومی
مدرس دانشگاه و پژوهشگر رسانه‌های نوین
| ||||
