برداشت- شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران(شارا)- محمد دشتی
کتیبه بیستون که توسط شاه هخامنشی بر صخره‌های کوه بیبستون نقش بسته است، نمونه‌ای عالی از وسایل ارتباطی در ایران باستان است که برای ایجاد ارتباط، ایجاد حسن تفاهم و به منظور روابط عمومی بکار رفته است.
گرچه پس از آن، شواهد مکتوب و مستند زیادی در ارتباط با نقش و اهمیت روابط عمومی در ایران موجود نیست ولی با نگاهی به نقش تمدن‌ساز ایرانیان در گستره فرهنگ بشری می‌توان گفت ایرانیان هیچگاه از ایجاد ارتباط و توجه به بحث روابط عمومی در داخل و خارج کشور خود غافل نبوده‌اند.
کشف ذخایر عظیم نفتی ایران و سپس ملی شدن صنعت نفت فرصت بزرگی بود که روابط عمومی و پاسخگویی به مردم بتواند جایگاه و نقشی بی‌بدیل را در ارتباطات اجتماعی برای خود جستجو کند.
ثروت‌های هنگفت و فراهم آمده از نعمت خدادادی نفت و شکل گرفتن تشکیلات اداری در آن مجموعه، نیاز به ایجاد ارتباط با مخاطبان را بیشتر روی مدیران آن صنعت قرار داده بود. به همین دلیل اصطلاح روابط عمومی به شکل تخصصی آن در ایران برای نخستین بار در شرکت نفت پدیدار شد. در میان مؤسسات و سازمان های بخش خصوصی و دولتی، شرکت ملی نفت ایران برای اولین بار و پیش از همه، دفتر روابط عمومی تأسیس کرد. البته در شرکت سابق نفت ایران و انگلیس تا سال 1330 هم یک دفتر اطلاعات و مطبوعات وجود داشت و این دفتر رابط بین شرکت و مطبوعات آن روز بود. پس از ملی شدن صنعت نفت دفتری تحت همین عنوان در شرکت ملی نفت ایران تأسیس شد و عنوان همین دفتر بعدها به روابط عمومی تبدیل شد.
نخستین سمینارهای روابط عمومی در ایران هم در 30 آذرماه 1343 و همچنین 13 مه ماه 1344 به ترتیب در آبادان و کرمانشاه از سوی شرکت نفت برگزار شد. پس از این اتفاق، مؤسسات، سازمان ها و شرکت‌های بزرگ اقدام به راه‌اندازی دفاتر روابط عمومی کردند.
در سال 1345 برای تشکیل دانشکده‌ای در رشته روابط عمومی، مطالعاتی صورت گرفت و در سال 1346 مؤسسه عالی مطبوعات و روابط عمومی راه‌اندازی شد.
در ادامه آن در سال‌های 1350 چند کتاب روابط عمومی، به همراه مقالاتی در این حوزه به چاپ رسید و بر اساس یک اجماع عمومی دکتر حمید نطقی به عنوان پایه‌گذار روابط عمومی علمی ایران شناخته شد. پس از وقوع انقلاب اسلامی ایران، دولتمردان و مدیرانی که در ابتدا مسئولیت اداره سازمان ها را پذیرفته بودند به دلایل گوناگون، چندان توجهی به فعالیت‌های روابط عمومی نکردند. یکی از این دلایل تشریفاتی دانستن شغل روابط عمومی بود که به آن وجهه‌ای غیر قابل انتظار و بی‌ارزش داده بود.
در ادامه کارها و به تدریج که اوضاع در مؤسسات و سازمان‌ها به روال عادی برگشت، احساس برخی کمبودها در ارتباط با مخاطبان و مشکلات ارتباطی دیگر، باعث شد اقدامات برای تجدید حیات و فعال کردن روابط عمومی‌ها انجام شود.
یکی از این اقدامات، برگزاری سمیناری بود که به همت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در سال 1363 برپا شد. از آن زمان تاکنون فعالیت های بسیار وسیع و مهمی در حوزه روابط عمومی‌ها انجام شده است و مقامات تراز اول کشور در بیاناتی، روابط عمومی را از فعالیت های مورد نیاز و مهم کشور دانسته‌اند.
در همین ارتباط حضرت آیت‌اله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در فرازی از بیانات‌شان فرموده‌اند: “روابط عمومی‌ها از همه اندام ها حکایت می‌کند. یعنی یک جنبه اشراف بر بقیه دستگاه‌ها دارد؛ شما بهترین کسی هستید که می‌توانید فرد رأس دستگاه را از وضعیت خود او مطلع کنید، شما می‌توانید مثل یک میزان‌الحراره، نوع حرکت و مشی دستگاه را برای مسئول دستگاه مشخص کنید.”
از سویی دیگر دکتر احمدی‌نژاد، رییس جمهوری اسلامی ایران که برخی از کارشناسان ایشان را پایه‌گذار نوع خاصی از روابط عمومی در میان عامه مردم می‌دانند، می‌گویند: “برخی تصور می‌کنند که روابط‌عمومی‌ها، مسئول توجیه کردن و دادن یک چهره مطلوب به یک سازمان و یا شرکت هستند، که این نگاه از نگاهی سودمحور و مشتری‌محور منبعث است. این نگاه به دنبال این است که ارتباط یک سویه‌ای با مردم برقرار کند تا آن نهاد موفق شود و سودش را به حداکثر برساند. اما نگاه ما با این نگاه کاملاً متفاوت است، ما مردم را مشتری یا رقیب نمی‌دانیم. ما مردم را صاحب و مالک می‌دانیم. هدف ما از حضور در مناصب حکومتی و فعالیت های اجتماعی این است که یک جامعه‌ای بسازیم که بر اساس عدالت حرکت کند.”
آنچه در این نوشتار مورد تأکید است و فلسفه آن نیز منبعث از وظایف ذاتی روابط عمومی و مسئولان کشور است، این است که روابط عمومی در نگاه ایران و اسلامی آن، خدمتگذار مردم است.
|
||||
