روابط‎عمومی تسهیل‎گر و همسویی اعضای جامعه در منافع ملی

یداله آقائی صائم* – ماهیت انسانی دانش روابط‎ عمومی چه در سطح خُرد جامعه و در ارتباط و تعامل با افراد، چه در سطح سازمان‌ها که خود به عنوان نهادهای اجتماعی دارای کارکردهای مختلفی هستند و چه در سطح کلان‎تر آن و در تعامل با نظام اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می ‎تواند در قالب یک ساختار و منش عمل ‎کند و در جریان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از آنها همچون پیکره‎ای واحد بخشی از نظام ارتباطی جامعه را شکل دهد و یا متحول سازد.

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا) در جهان مدرن امروز و شیوه ‎های زندگی اجتماعی در آمیخته با آن، جریان اطلاعات از ضروری ‎ترین نیازهای جامعه انسانی محسوب می ‎شود. امروزه اطلاعات به عنوان مواد اولیه و خوراک آگاهی افراد جامعه و زمینه‌ساز گرفتن انواع تصمیم‎های خرد و کلان آنهاست. به هر میزان که اطلاعات سریع‎تر و گسترده ‎تر منتشر و تبادل شود بر روند دستیابی و گرفتن تصمیم‎های بهتر و کم هزینه ‎تر اثر مثبت می ‎گذارد. اگر این تبادل در بستری از ارتباطات دوسویه انجام شود می‌تواند موجب تعادل و تعامل اجتماعی شود و رشد و شکوفایی و ایجاد فرصت‎های برابر را به همراه داشته باشد.


در این بین روابط عمومی ‎ها به عنوان کارگزاران ارتباطات اجتماعی و روابط انسانی نقش تأثیرگذاری در ایجاد فرایند دوسویه جریان اطلاعات و در نتیجه تعادل اجتماعی دارند. روابط ‎عمومی می ‎تواند از طریق تولید محتوا‎ها و جریان به وسیله ارتباطات با ایجاد تعامل و تفاهم در جامعه و کمک به جامعه ‎پذیری و تکامل تعالی فرهنگی موجب تسری ارزش‌های همسو با هنجارها و انتظارات اجتماعی و درک درست از واقعیت‎ها و نقاط ضعف و قوت جامعه شود و به این ترتیب با تعدیل توقعات و انتظارات فردی و گروهی متناسب با امکانات اجتماعی موجود باعث ایجاد رضایت در افراد جامعه شده و به برقراری نظم و آرامش اجتماع کمک شایان توجهی کند.


با این نگرش، اینکه خاستگاه روابط‎ عمومی در یک سازمان باشد (روابط‎ عمومی داخلی) و یا در بیرون از سازمان و در قالب یک مجموعه مستقل خدمت ‎دهنده به سازمان‌ها، خیلی مورد بحث نیست بلکه مهم این است که ماهیت روابط ‎عمومی مسئول و اخلاق‎ محور خود به خود اما آگاهانه، آن را به سوی نقش‌آفرینی در عرصه مسئولیت‎های اجتماعی و نگاهی نقادانه و خلاقانه به خرد و کلان جامعه ‎می‎ کشاند.


به این ترتیب ماهیت انسانی دانش روابط‎ عمومی چه در سطح خُرد جامعه و در ارتباط و تعامل با افراد، چه در سطح سازمان‌ها که خود به عنوان نهادهای اجتماعی دارای کارکردهای مختلفی هستند و چه در سطح کلان‎تر آن و در تعامل با نظام اجتماعی، سیاسی و اقتصادی می ‎تواند در قالب یک ساختار و منش عمل ‎کند و در جریان تأثیرگذاری و تأثیرپذیری از آنها همچون پیکره‎ای واحد بخشی از نظام ارتباطی جامعه را شکل دهد و یا متحول سازد.


اگر وجوه مختلف روابط اجتماعی یک کشور چه در تعامل با اجزا و نهادهای داخلی و چه در تعامل با کشورها و نهادهای بین ‎المللی را بررسی کنیم می ‎بینیم که یکی از مهمترین ارزش‎ها و مفاهیم آنها منافع ملی است که تلاش می ‎کند در بده بستان ‎های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی همواره آن را سرلوحه خود قرار دهد.


با این وصف اگر روابط‎ عمومی‎ها بتوانند با جریان‎سازی، در تمامی سطوح اجتماعی از خرد تا کلان درک مشترکی را از منافع ملی ایجاد کنند و آنها را به باوری مشترک از این مفهوم برساند، منافع ملی با تعریف درستی در جامعه به منصه ظهور می ‎رسد و همگان منافع شخصی خود را در تحقق منافع ملی خواهند یافت و گره ‎ای محکم میان منافع فردی و منافع ملی زده می‎ شود و به این ترتیب در روندی تسهیل‎گرانه با حل مسائل و کاهش تعارضات اجتماعی، خود به خود رفتار، سکنات و فعالیت‎های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی فرد فرد مردم جامعه همسو و همراستا با منافع ملی می ‎شود و جامعه به سوی تعالی و توسعه پیش خواهد رفت.


*مدیر روابط عمومی شرکت فرودگاه‎ها و ناوبری هوایی ایران و عضو شورای سیاستگذاری کنفرانس حرفه ای گرایی در روابط عمومی