در سخنرانی ناتوان و در سخنوری توانا و ماندگار

آگاهی درباره زندگی ویرژیل (Vergil) بسیار اندک و با افسانه‌آمیزی همراه است.

نیکلاس هولتزبِرگ استاد ادبیات لاتین در شهر توبینگِن آلمان که به تازگی زندگینامه او را پژوهیده و منتشر کرده، می‌نویسد: “در روستایی در نزدیکی شهر مانتوا در شمال ایتالیای کنونی زاده شده و به این خاطر سروده‌های بسیاری درباره کشتزارها و گوسفندان و حال و هوای روستایی دارد. پدرش کوزه‌گر بود ولی باهوش و استعداد بسیاری که داشت توانست به شهر ناپل برود و فلسفه، یونانی و فن بیان بخواند ولی هرگز سخنران خوبی نشد.

همزمانانش می‌گویند همیشه دچار درد معده بوده، کم و بد حرف می‌زده ولی هر روز صبح به نوشتن می‌پرداخته و عصرها نوشته‌هایش را بازخوانی و ویرایش می‌کرده است”.

هرچه از زندگی خصوصی‌اش آگاهی اندک است، برعکس مجموعه آثارش به طور کامل به ما رسیده‌اند، زیرا مسیحیان او را پیشگوی عیسی می‌دانستند و سروده‌هایش را مانند کتاب مقدس از نسلی به نسل دیگر منتقل می‌کردند:

“فرستند دوشیزه ای چون پری
که زاید وی از آسمان نوبری
که بیند زمین‌های ویران ما
دگرگون کند روزگاران ما
جهانی که باشد کنون آهنین
شود نیک و زرین مُلکِ برین”.

ماندگارترین اثر او حماسه “انه اید” است که پس از “ایلیاد” و “اودیسه” سومین حماسه برجسته ادبیات کلاسیک غرب به شمار می‌آید به ویژه که “انه اید” به گونه‌ای ادامه ایلیاد هومر است و سرگذشت برپایی رم و امپراتوری رومیان را بیان می‌کند.

“در آن هنگام که تروا در آتش می سوخت انه اید پدرش آنشیز را بر دوش نهاد و از “مرگجای” به در برد”. “انه اید” فرزند ونوس ایزدبانوی زیبایی و آنشیز است.

سراسر این اثر با قلمی پرسوز میهن‌دوستی را بیان می کند.