تجمیع تک صدایی در شبکه های جامعه ای

علیرضا حاتمی – کارشناس ارتباطات – باز بودن امور جامعه به روی نقد و سنجش آزادانه در قالب “چند صدایی” و “واکنش درک شده” می‌تواند راهی به‌سوی توسعه‌یافتگی و برون‌رفت از شرایط “یکسان اندیشی” باشد که نیاز حیاتی جامعه امروز است. شبکه های مجازی فرصتی برای همه است تا بدون حضور در ساختارهای تصمیم گیرنده یک قدرت، در ساختارهای تصمیم ساز آن نقش داشته باشد.

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)– راه حل یک مسئله در تعریف صحیح صورت مسئله است. تمرکز بر روی راه حل بدون توجه به‌صورت مسئله پاسخی صحیح نخواهد بود. این مورد در خصوص مسائل ارتباطی اهمیت بسزایی دارد. ارتباط یک تعامل دوسویه با شکل گیری فهم واحد در طرفین است. زمانی که در یک طرف صورت مسئله به درستی فهمیده نشده باشد، در طرف دیگر نیز پاسخ بدست آمده صحیح نخواهد بود. همچنین با پافشاری بر روی پاسخ، کنشی با ماهیت تخریبی صورت مسئله پدیدار خواهد کرد.

رسانه های جمعی به عنوان مهمترین کانون “کنش ساز” و “واکنش گرا” هستند که اغلب به دلیل عدم فهم صحیح مسئله، پاسخی در خور مسئله ندارند. در این میان کشورهای مصرف کننده رسانه در تقابل با رسانه های تولید کننده قرار گرفته اند. آنها مجبور به مصرف اما اکراه دارند. اما به راستی چرا در حل مسئله، ناگزیر به نادیده گرفتن رسانه ها بدون وجود جایگزین شده اند؟

پاسخ آنست که درک ناصحیح از مسئله رسانه ها به دلیل ضعف در استراتژی های غالب بصورت یک ” واکنش درک نشده” بروز و تشدید می گردد. درک ناصحیح، عدم توجه کافی به رسانه ها، مخاطبان و حلقه نیازهای بین آن دو باعث بروز چنین واکنشی شده است. به همین دلیل در برخورد با مسئله رسانه ها، تعریفی می شود که دارای پارادایمی نامفهوم است. مسائلی از این دست در برخورد با شبکه های بدون ساختار مانند شبکه‌های مجازی عملا پیچیده و غیرقابل کنترل نشان داده می شود.

شبکه های بدون ساختار مانند شبکه های مجازی، پیچیده ترین سیستم های “کنش ساز” امروزی هستند. آنها با ایجاد گفتمان های سیال و بدون پایبندی به ساختارها می توانند تاثیر مستقیم بر افکار، اندیشه ها و ارزش های مخاطبان خود داشته باشند. بنابراین پیش از هرگونه رویارویی با این مسئله نیازمند درک صحیحی از ماهیت این سیستم ها می باشیم.

در شبکه های مجازی می بایست به تفاوت اجتماع و جامعه با یکدیگر اشاره نمود؛ ماهیت این دو، تفاوت‌های بسیاری در نیازها و ارتباط مخاطبان خود دارند. اولین تعریف دقیق برای ایجاد مرز بین این دو را فردیناند تونیس تعریف نمود. اجتماع (Community) مبتنی بر روابطی صمیمانه، خصوصی و انحصاری است به‌گونه‌ای که اعضا عقیده داشته باشند که متعلق به یکدیگرند. اما در مقابل جامعه (Society) زمانی پدید می‌آید که افکار در مورد منافع به یگانگی می‌رسد. در جوامع، افراد کاملاً در کارها شرکت ندارند؛ بلکه درصدد برآوردن هدف‌هاى خاص و معین مى‌‌باشند.

با این تعریف، شبکه‌های مجازی که از آن به عنوان شبکه های اجتماعی نام برده می شود، “شبکه‌های جامعه‌ای” هستند. زیرا این شبکه‌ها با خصوصیت جامعه‌ هستند که با دارا بودن ارتباطات سطحی و در قالب هویت های نامشخص توان ایجاد “موج ذهنی” دارند. این موج به‌صورت ناگهانی با ایجاد گفتمان واحد در جهت فشرده‌تر نمودن افکار حرکت نموده و امری حیاتی برای پایداری باقی‌مانده ارتباطات اجتماعی است. ابن بدان معنی است که با حضور ارتباطات بی شکل و حضور یک ارزش مشخص اما غیر واضح، افکار به صورت خودجوش به یکدیگر پیوند و هرکس متناسب با سهم خودش از هدف، در ساخت یک “موج ذهنی” مشارکت می نماید. افراد در جامعه به دلیل نیاز به ماهیت ارتباطی عمیق، خود را ملزم به نگهداری از برخی پایه‌های اجتماعی می دانند که باعث حمایت از چنین پدیده هایی می گردد.

بنابراین طبیعی است که شبکه‌های جامعه‌ای به‌عنوان حامی سرسخت “جامعه باز” در تقابل با فرسایش هویت و شخصیت انسان امروزی بر خواهند آمد. فرسایشی که متأثر از دست‌آویز قرار دادن مفاهیم اجتماعی برای حفظ “تک صدایی” هاست و فعالیتی که در شبکه های اجتماعی، امکان شکل گیری آن وجود ندارد. هرچقدر “ساختار تک صدایی” تشدید و یا احساس حضور آن تقویت گردد، نیاز به “چند صدایی” حضوری پررنگ‌تر خواهد داشت و موج‌های ناشی از آن نیز به‌مراتب مخرب‌تر خواهند بود. موج‌ها گاه باقدرتی غیرقابل‌پیش‌بینی، افکار، اندیشه‌ها، عقاید و ارزش‌ها را درخواهند نوردید که خود فرهنگ را دستخوش تغییرات جدی می‌نماید. این تخریب ها تا بدان جا توسعه می یابد که “تک صدایی” خود تقویت کننده “چند صدایی” و “چند صدایی” خود تقویت کننده “تک صدایی” خواهد بود. دوری که هرگز پایان نخواهد یافت و در نهایت منجر به بروز پدیده “واقعیت حاد” برای مخاطبان آن خواهد شد.

لذا پذیرفتن این واقعیت، به بهبود پارادایم موجود پیرامون این‌گونه مسائل کمک کرده و راه‌حلی منطقی‌تر برای رسیدن به گفتمانی واحد پیدا خواهد شد. بدیهی است که باز بودن امور جامعه به روی نقد و سنجش آزادانه در قالب “چند صدایی” و “واکنش درک شده” می‌تواند راهی به‌سوی توسعه‌یافتگی و برون‌رفت از شرایط “یکسان اندیشی” باشد که نیاز حیاتی جامعه امروز است. شبکه های مجازی فرصتی برای همه است تا بدون حضور در ساختارهای تصمیم گیرنده یک قدرت، در ساختارهای تصمیم ساز آن نقش داشته باشد. اما برخورد با آن به صورت اجتماعی امری است که در تضاد با ماهیت امروز جامعه است. همچنین درک رویدادها در شبکه‌های مجازی، توجه به ماهیت آن و نیازهای شکل دهنده آن به بهبود روابط در جامعه کمک نموده و می تواند اثرات مثبت بسیاری را به همراه داشته باشد.
 

منبع مرجع:  شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)