اگر روابط عمومی خوبی داشته باشیم، می توانیم نمایشگاه خوبی را برگزار کنیم. نمایشگاه شناخت جزئیات اجتماعی، روانشناسی، مردمشناسی و جامعه شناسی است. نمایشگاه به طور سیستماتیک از سال 1245 در آلمان با برپایی نمایشگاه بین المللی لایپزیک آغاز شد. قبل از آن اگر به تاریخ بازگردیم به 6 هزار سال پیش خواهیم رسید. یعنی زمانی که امپراتوری های پارس در کشور خودمان، مقدونیه، مصر و رُم وجود داشتند.
در آن زمانها به طور خیلی ابتدایی کالاها از نقطه ای به نقطه دیگر برده می شد و به فروش می رسید و یا اینکه به صورت نمایشگاه ارائه می شد و برعکس می کردند. بنابراین نمایشگاه ها را هم کهنه و قدیمی و پیر و هم یک مقوله جوان می شود به شمار آورد. هر چه قدر تغییر در ارتباط با نمایشگاه ها صورت گیرد باعث شکوفایی بیشتر آنها می شود.
روابط عمومی و برگزاری نمایشگاه هنر است و یا صحبت کردن با مردم و چگونگی برقراری ارتباط، هنر است. بنابراین نمایشگاه در کشورمان یک صنعت است. این صنعت حدود 8-3 میلیون دلار در سال برای کشورمان درآمد دارد. در این راستا آنچه مهم است نرمافزار مدیریتی است که ما در ارتباط با نمایشگاهها اجرا می کنیم
اثرهای نمایشگاه
افزایش حجم مبادلات
از مهمترین اثرهای نمایشگاه افزایش حجم مبادلات بازرگانی است در بعضی مواقع نمایشگاه محدود و در بعضی مواقع انتهای نمایشگاه معلوم نیست. گاهی مواقع اگر در یک محیط کوچک هم برپا شود اثر آن ممکن است تا 15 سال دیگر ادامه یابد، چرا که ممکن است افرادی با هم دیگر آشنا شوند که به طور مدام با هم دیگر همکاری و مبادله کنند و تا سالها این کار ادامه یابد.
یکی دیگر از اثرهای نمایشگاه بالا رفتن سطح تولید و ازدیاد سطح تولید و ازدیاد درآمد عمومی است و دلیل آن هم اشتغالزایی نمایشگاه است. اگر در نقطه ای نمایشگاهی دایر کنیم در کوتاه مدت اشتغالزایی خاصی ایجاد خواهیم کرد.
ایجاد رقابت
از موارد دیگر ایجاد رقابت های سالم و بین المللی است. اگر هم احیاناً نمایشگاه داخلی باشد ممکن است شخصی از یک سفارتخانه ای به دیدن این نمایشگاه بیاید و این موضوع بر روی ارتباط دو کشور تأثیر بگذارد. به هر حال اگر یک دیپلمات هم برای دیدن نمایشگاه بیاید اثر بین المللی در پی خواهد داشت. چه برسد اگر از مهمان های خارجی، اقتصاددان ها و تجار بین المللی دعوت کنیم در آن صورت اثرهای بین المللی نمایشگاه تثبیت خواهد شد و طبیعی است که اثر داخلی هم دارد.
تبادل دانش فنی
یکی از اثرهای دیگر برگزاری نمایشگاه ها تبادل دانش فنی است. در حقیقت نمایشگاه به مانند مدرسه های موقت است که در این مدرسه حتی نسل جوان، متوسطه و حتی کسانی که سن شان بالاتر است می توانند از آن بهره برند. برای مثال جوانی به نمایشگاه می آید یک مورد صنعتی و یا کشاورزی می بیند و نظیرش را حتی بهتر از آن میسازد و این موضوع خود باعث رونق اقتصادی می شود.
انتقال فنآوری
از موارد دیگر برپایی نمایشگاه ها انتقال فنآوری است. البته کشورهای پیشرفته صنعتی به طور معمول تمام فنآوری خود را در کشورهای جهان سوم و در حال پیشرفت ارائه نمی کنند و سعی در پوشیده نگه داشتن آن دارند. در اینجا تیزهوشی و تیزبینی بازدیدکننده ها بسیار مؤثر بوده و می تواند نقش بهینه ای داشته باشد. به ویژه در زمانی که کشورهای خارجی نمایشگاه برپا می کنند.
نمایشگاه مهمترین عامل ارتباطات بین المللی است و ما از طریق نمایشگاه می توانیم ارتباطات بین المللی خودمان را در زمینه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی افزایش دهیم.
بازوی صادرات غیر نفتی
نمایشگاه ها به عنوان مهمترین عامل و بازوی صادرات کالاهای غیرنفتی است. با توجه به شرایط کنونی کشورمان که اقتصاد بدون نفت را می طلبد باید دریچه های نفت را ببندیم و روی بازوهای خودمان و روی افکار خودمان حساب کنیم و صنعت را آن چنان پیش ببریم که بتوانیم با ارزش افزوده بالا به خارج کالا صادر بکنیم.
نمایشگاه های عمومی یا تخصصی؟
هرچه فعالیت ها در هر زمینه ای تخصصی تر باشد دارای ارزش افزوده بالاتری خواهد بود. نمایشگاه های جهانی روز به روز تخصصی تر می شود به طوری که زمان نمایشگاه طوری تنظیم می شود که بازدیدکننده متخصص یا یک بازرگان یک عالم اقتصاد و یا یک فرد دانشگاهی در زمانی کوتاه و با برنامه ریزی دقیق بتواند از آنچه مربوط به اوست بازدید کند.
بازاریابی هدفدار
باید بدانیم که هدفمان از برگزاری نمایشگاه در داخل و یا خارج چیست؟ اقتصاد خودمان و اقتصاد کشور مقابل را بشناسیم و با چشمان باز نمایشگاه را دایر کنیم.
نمایشگاه به صورت علمی
در ارتباط با تحلیل نمایشگاه ها به صورت علمی کنگرهای که در سنگاپور در سال 1995 داشتیم نمایشگاه را از نظر پیچیدگی به علوم فضایی و تحقیقاتی زیر دریا مقایسه کردند و نمایشگاه را دارای سه مقوله کاربری یعنی طرح و برنامه و اندیشه، استعدادبری و دانشبری دانستند. افرادی باید باشند که این مقوله را پیشرفت بدهند، آن افراد استعدادبر بوده و نخبگان جامعه هستند و می توانند این طرح را پرورش داده، با برنامه ریزی خاصی آن را به انتها برسانند.
نمایشگاه ها از بازارهای مکاره به نمایشگاه های جهانی تبدیل شد. در اواخر قرن نوزدهم و قرن بیستم حدود 51-50 مور نمایشگاه های جهانی داشتیم. نمایشگاه های جهانی تنها مقوله اش اقتصاد نیست بلکه فرهنگ، دانایی و بینش و جذب مردم و تفکر آنان است یا همان روابط عمومی است. نمایشگاه جهانی در همین مقوله هاست ولی در حقیقت به اقتصاد منتهی می شود. زیرا شما باید نخست با شخصی دوست شوید بعد بتوانید وی را به طرف خود جذب کنید و کالای تان را به او بفروشید. نمایشگاه های جهانی هم با هزینه کردن بالا سعی در جذب افراد دارند و اینکه خودشان را برتر نشان دهند بعد با آن افراد روابط اقتصادی برقرار کنند.
به رغم اینکه قرن 21 را قرن ارتباطات یا رایانه و … نامیده اند اما این قرن، قرن فرهنگ و دانایی است بنابراین مردم از دستاوردهای تکنیکی خود در راه انسان سازی استفاده خواهند کرد و پیش بینی می شود که 35-30 مورد در این قرن نمایشگاه جهانی دایر شود.
نمایشگاه اطلاعاتی
برای اینکه احیاناً حمل کالاها ممکن بود گران درآید و یا اینکه وجهی که برای نمایشگاه پرداخت میشد گران باشد نمایشگاه ها در قالب غرفه های کوچک مسائل اطلاعاتی را به صورت عکس، اسلاید، فیلم و نمودار ارائه می کنند و در حقیقت نتیجه خوبی هم اخذ می شود.
نمایشگاه سه بعدی
این نوع نمایشگاه ها اخیراً حدود 3-2 سال است که طراحی شده است. این نمایشگاه ها در حقیقت با استفاده از سبک پست مدرنیزم که برپایه هنر سئورئالیسم قرار گرفته طراحی شده است که جذابیت و حرکت را بیشتر می کند و نمایشگاه ها را از حالت سکون به حالت متحرک در میآورد. اکنون در اکثر نمایشگاه های بزرگ جهان جزء بسیار کوچکی از این طرح به اجرا درمی آید.
علت برگزاری و شرکت در نمایشگاه
1- برای نشان دادن کارآیی کالاها
2- نمایشاه ارزانترین وسیله بازاریابی است. در این خصوص با کمترین هزینه می توان بهترین بازاریابی را کرد.
در نمایشگاه های ما بازارهای جدیدی را می یابیم، افراد جدیدی را می شناسیم و از این طریق میتوانیم بازارهای خودمان را گسترش دهیم. برای این منظور از رسانه های گروهی مانند صدا و سیما و مطبوعات می توان به بهترین وجه سود برد.
درآمد نمایشگاه
در این خصوص بین 3 تا 8 میلیون دلار در سال ما می توانیم درآمد کسب کنیم. گسترش محدود نمایشگاه برای مثال به جای نمایش یک دستگاه در 20 متر مربع نمایش 3 دستگاه در 60 متر مربع، میهمان نوازی و استفاده از سیستم های نمایشگاه های برتر باعث افزایش درآمد و جذب خارجیان می شود.
ارتباطات بین المللی
به شکر خدا کشور ثروتمندی داریم. کشوری که روی پای خود ایستاده است ولی فقط برای اینکه دخل و خرجی شده باشد وجوه دریافتی از برگزاری نمایشگاهها به خزانه دولت واریز می شود. برای دولت هم اصلاً مطرح نیست آنچه مهم است ارتباطات بین المللی است. ارتباطات جهانی دولت جمهوری اسلامی ایران فرق کرده و کشورهای بیشتری به سوی ما گریبانگیر شده اند.
بنابراین ما زیاد در بند این درآمد ارزی یعنی 8 میلیون دلار نیستیم ولی به هر حال حساب و کتابی باید باشد. نمایشگاه مجانی نیست. اگر رقم مختصری را در این خصوص فرض کنید همین رقم باعث شده است که ما یک چنین درآمدی را داشته باشیم.
محیطی بی طرف و تخصصی
در نمایشگاه با بازدیدکننده به طور عمیق تری می شود صحبت کرد. چرا؟ برای اینکه در شرکتها به طور معمول محافظه کاری صورت می گیرد و خریدار و فروشنده به راحتی نمی توانند خودشان را عرضه کنند ولی چون نمایشگاه محیطی بی طرف است در چنین محیطی بازدیدکننده بسیار راحت می تواند خواسته هایش را بگوید و فروشنده هم اطلاعات خودش را در ارتباط با آن کالا که به طور معمول هم باید تخصصی باشد، بگیرد.
در این محیط هرچه شرکت کننده متخصص تر باشد، بازدیدکننده زودتر قانع میشود و خریدار می شود و هرچه شرکت کننده متخصص نباشد، بازدیدکننده را زودتر از دست می دهد و اگر شرکت کننده و بازدیدکننده هر دو متخصص باشند، همدیگر را زودتر جذب می کنند. در نتیجه یکی از دلایل برگزاری نمایشگاه های تخصصی همین مسئله است.
نقاط ضعف
یکی از نقاط ضعف شرکتکنندگان ایرانی نیز این است که تصور می کنند نمایشگاهی مثل نمایشگاه تهران باید 2 میلیون نفر بازدیدکننده داشته باشد در صورتی که اشتباه است. بهتر است در آینده بازدیدکننده مؤثر را بر تعداد بازدیدکنندگان بیشتر ترجیح دهیم. برای اینکه وقتی تلف نشده باشد بازدیدکننده باید متخصص، مؤثر و خریدار باشد.
یکی از عوامل مهم ازدیاد فروش است و طبیعی است که ازدیاد فروش، ازدیاد تولید را به همراه خواهد داشت و در پی آن ازدیاد تولید نیز اشتغالزایی بالایی را به همراه دارد.
نمایشگاه از مقوله بسیار پیشرفته بین المللی است که در حال حاضر در تمام دنیا از آن استفاده می شود. در آمریکا 5/8 میلیارد دلار در سال گردش پول نمایشگاهی وجود دارد و این رقم بالایی است، شاید چیزی حدود یک و نیم برابر بودجه کل یک کشور آفریقایی یا آسیایی باشد.
دستورالعمل های برپایی نمایشگاه ها
مشخص کردن اهداف برپا کردن ستاد فرماندهی یا مدیریت برای کارگردانی و مشخص کردن اشخاص مورد نظر برای کارهای مختلف، برنامهریزی در تمام دنیا از حال و آینده است اما در کار نمایشگاه برعکس بوده و از آینده به حال است. یعنی از آینده مقصد را در نظر می گیریم که این که باید صورت بگیرد و از آن نقطه ای که باید صورت بگیرد آن روز افتتاح نمایشگاه است بعد به قبل برمی گردیم که مرحله به مرحله مانند فیلمی را که شما برعکس بخواهید ببینید.
در اینجا نکته ای را باید در نظر بگیریم زمان اتمام نمایشگاه و برنامه ریزی برای آن در خصوص ستاد برگزاری نمایشگاه نیز شرح وظایف هر مدیری را باید مشخص کنیم که هر شخصی چه کاری باید انجام دهد. اطلاعات صحیح را باید در بین دوستان مان منتشر کنیم. بدون اطلاعات ممکن است که ما نتوانیم کار بکنیم ولی اگر همه به جزئیات کار واقف باشیم همه می توانیم هماهنگ شویم.
سختکوشی و خستگی ناپذیری یکی دیگر از عوامل موفقیت در نمایشگاه هاست. چون برپایی نمایشگاه کار سختی است و انرژی بالایی را می طلبد. باید در این زمینه دقت کنیم و بودجه کارمان را به طور مرتب کنترل بکنیم. این یکی از مواردی است که در نمایشگاه ایران کمتر صورت می گیرد و بعد به طور معمول افراد دست اندرکار با کمبود بودجه مواجه می شوند.
در برپایی نمایشگاه باید انتقادپذیر بود زیرا هیچ کاری بدون اشتباه نیست.
تمایز و تشابه نمایشگاه های بین المللی و نمایشگاه های جهانی
ما دو نوع نمایشگاه داریم بین المللی که اقتصادی است و نمایشگاه جهانی که فرهنگی، هنری و اجتماعی است. بنابراین در نمایشگاه بین المللی اهداف فعالیت ها اقتصادی است. یعنی ما کالایی را به قصد بستن قرارداد فروش و صادرات و کسب درآمد بالا عرضه می کنیم. در حالی که در نمایشگاه جهانی اهداف فرهنگی پیگیری می شود و کشوری می خواهد خودش را وجه بهتر و برتر جلوه دهد.
تبلیغات در نمایشگاه های بین المللی به صورت مستقیم صورت می گیرد در حالی که در نمایشگاه های جهانی به طور غیر مستقیم صورت می گیرد و فقط دکور و معماری خیلی زیبایی را ارائه میکنند و با زبان بیزبانی می گویند که ما کشور برتری هستیم. شرکت کنندگان در نمایشگاه های بین المللی بیشتر مؤسسه های تجاری هستند در حالی که مشتری های نمایشگاه های جهانی فقط دولت ها هستند. در اینجا برای بخش خصوصی اصلاً صرف نمی کند که داخل نمایشگاه باشد.
در نمایشگاه های بین المللی شرکت کنندگان سعی می کنند که فوراً قرارداد ببندند و تکلیف خودشان را با مشتری هایی که دارند مشخص کنند و تولید کنند و بفرستند درحالی که در نمایشگاه های جهانی شرکت کنندگان که همان کشورها و دولت ها هستند نخست به نفوذ فرهنگی فکر میکنند بعد نفوذ اقتصادی، نخست قلب ملت ها را تسخیر می کنند تا بعد سلطه اقتصادی نیز داشته باشند.
درآمدها و هزینه ها در نمایشگاه های بین المللی در حد میلیون است یعنی میلیون دلار، میلیون مارک و میلیون فرانک درحلی که هزینه ها و درآمدها در نمایشگاه های جهانی در حد میلیارد است مثلاً حداقل آن 3 میلیارد دلار.
در نمایشگاه سال 2 هزار که در آلمان در شهر هانایتر برگزار میشود و دولت ها با آنکه آلمان کشور فقیری نیست به این کشور چیزی حدود 3 میلیارد مارک کمک کردند و هزینه نمایشگاه سال 2 هزار 7 میلیارد مارک خواهد بود. فرض کنید اگر جمهوری اسلامی ایران بخواهد در قرن آینده یک نمایشگاه جهانی برگزار کند تا صد سال آینده نیز ممکن است از عهده آن برنیاید، چون کار بسیار پیچیده و مهم و بزرگی است.
در نمایشگاه های بین المللی از پیش ساخته های نمایشگاهی استفاده می شود در حالی که در نمایشگاه های جهانی کاخ های بسیار بزرگی از نظر فیزیکی ساخته می شود.
به عنوان یک متخصص در کنار نمایشگاه ها پیش بینی می کنم که در قرن آینده این اثرگذاری یا کاخ سازی در ذهن افراد صورت می گیرد یعنی ما در ذهن افراد کاخ های بزرگی از کشور خودمان را ارائه می کنیم. زیرا قرن دانایی، فرهنگ، بینش و دانش خواهد بود و با افراد متفکر و نسل برتری در آینده روبه رو خواهیم بود. برای نسل برتر باید با تفکر برتر برخورد کنیم. استفاده از نمایشگاه های سه بعدی، گیچ کردن بازدیدکننده ها و بعد جذب به طرف خودمان در یک نمایشگاه جهانی باید مدنظر قرار گیرد. بنابراین یکی از موارد خیلی مهم نمایشگاه های جهانی همین اثرگذاری فکری و فرهنگی است.
در نمایشگاه بین المللی هنر چندان مطرح نیست در حالی که آنچه در نمایشگاه جهانی مطرح است، هنر است.
زمان تبلیغات در نمایشگاه بین المللی یک سال است در حالی که در نمایشگاه جهانی 8 سال تبلیغ صورت می گیرد تا اینکه بخواهند کشورها را جذب کنند.
زمان برگزاری نمایشگاه بین المللی حداکثر یک ماه است. البته در برخی کشورها مانند لیبی، پاکستان، بنگلادش و اندونزی بین 20 روز تا یک ماه و در کشورهایی مانند ایران حداکثر 8 روز برگزار می شود. یعنی هرچه زمان کوتاه تر باشد آن نمایشگاه مترقی تر خواهد بود.
نمایشگاه های بین المللی تخصصی خودمان حداکثر بین 4-3 روز برگزار می شود. برای اینکه در این مدت کوتاه هم حواس شرکت کننده و هم حواس بازدیدکننده جمع می شود، در نتیجه وقت تلف نمی شود. فقط در این زمان کوتاه به تخصص و کار و حرفه پرداخته می شود.
در نمایشگاه بین المللی کالا ارائه می شود در حالی که در نمایشگاه جهانی از اختراعات، ابداعات و موارد اینچنینی استفاده می شود تا جذب بیشتر صورت بگیرد.
به هر حال در هر دو حالت هدف پیشرفت و هدف جذب بازدیدکننده هاست.
همچنین هدف هر دو ارتباطات بین المللی، مناسبات جهانی و تحکیم همبستگی های بشری است. در نتیجه ما از برپایی نمایشگاه ها به چند هدف از جمله سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و هنری دست می یابیم.
پرسش و پاسخ
· زمان برپایی نمایشگاه جهانی چقدر است؟ بین 5/4 ماه تا 6 ماه است.
· آیا جمهوری اسلامی ایران تاکنون نمایشگاه جهانی دایر کرده است؟ تا الآن نداشته است. امیدواریم تا ده سال اول قرن آینده یا 15 سال اول قرن آینده این کار را انجام دهیم. مقدمات آن انجام می شود.
· آیا جمهوری اسلامی ایران در نمایشگاه جهانی لیسبون یا هاناتر شرکت می کند؟ بله، منتهی موضوع نمایشگاه به طور کامل فرهنگی است و مسائل محیطزیست و حفظ آن و آبها و اقیانوس ها و انسان، طبیعت و تکنیک را دربردارد. یعنی انسان حاکمیت خودش را بر محیط زیست و فنآوری به دستآورد که متأسفانه در جوامع غربی این حاکمیت مسخ شده و فنآوری همچون تحوی حاکم بر انسان آورد که متأسفانه در جوامع غربی این حاکمیت مسخ شده و فنآوری همچون تحولی حاکم بر انسان شده است. اینها می خواهند دوباره به حاکمیت انسان برگردند.
· درباره نمایشگاه سه بعدی توضیح دهید. اصولاً نمایشگاه دارای تحرک و حرکت است. یعنی مغز انسان یک پدیده سهبعدی است و این پدیده سه بعدی در مقوله های کمتر از ابعاد خودش نمیتواند قرار بگیرد. بنابراین باید حرکت در نمایشگاه هم به شکلی درآید که فضای آن نمایشگاه همتراز با افکار و تفکر بازدیدکننده باشد زیرا وی شخص متفکری است. اما اگر بازدیدکننده را دارای تفکر بالا فرض کنیم خودمان را موظف می دانیم که نمایشگاه را در سطح بسیار بالایی ارائه کنیم. برای اینکه بتوانیم نمایشگاه را دارای حرکت کنیم باید از تکنیک های خاصی سود جوییم تا این انسان سه بعدی را تحت تأثیر خویش قرار دهیم. پس باید فراتر از ابعاد فکریاش عمل کنیم. برای این منظور از تکنیک های نور، تئاتر، سینما، هنر نقاشی، خوشنویسی، فیلم و … استفاده کنیم.
برای مثال اگر بخواهیم صادرات و واردات کشور را که مقوله ای اقتصادی است نشان دهیم از آمار و نمودار و … استفاده نمی کنیم و برای اینکه نمایشگاه ما دارای حرکت باشد کامیونی را با بار صادراتی روشن و بر روی جک قرار می دهیم که هم موضوع حرکت آن در حال رفتن به طرف مرز است، نشان دهد. این حرکت را باید همسنگ ذهن بیننده کنیم و وقتی که همسنگ شد آن موقع ما در برگزاری نمایشگاه سه بعدی موفق شدهایم.
با توجه به پیشرفت رایانه آیا نمایشگاه کاربرد خواهد داشت؟
اتفاقاً یکی از کاربردهای نمایشگاه ارتباط با فاصله طولانی است. یعنی ما موقعی می توانیم نمایشگاه را جهانی یا بین المللی واقعی کنیم که آن را از طریق وسایل ارتباطی و ماهواره ها از یک نقطه به نقطه دیگر ببریم. فرض کنید در تهران یک نمایشگاه بین المللی برگزار می شود، فیلمش را تهیه می کینم و میفرستیم برای بومهن از آنجا به ماهواره انتقال یافته و از طریق ماهواره و براساس برنامه ریزی و مدیریت قبلی به گیرنده های کشور استرالیا می رسد و به شبکه تلویزیون های کابلی کشورها منتقل می شود و یا به صورت عمومی در اختیار همگان قرار می گیرد.
بنابراین ما 2 هزار نفر بازدیدکننده خودمان را می توانیم به 20 هزار نفر برسانیم. مطمئن باشید هر چقدر فرهنگ، درجه هوشی و تعقل بالاتر رود، کارها پیچیده تر خواهد شد. نمایشگاه هم مقوله ای که باید برای آن تحقیق کنیم و آن را پیشرفت دهیم. در این راستا محققان در حال تحقیق مستمر هستند.
| ||||
