شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی (شارا)- روابط عمومی امروز حاصل گذشت سال ها تجربه است و در شرایط کنونی نیازی مبرم به آموزش همه جانبه ی آن احساس می شود. این حرفه از زمان انتشار گزارش کمیسیون روابط عمومی در سال 1987 دچار تحولات شگرف و چشمگیری شده است. این تغییرات ، تحولات انجام شده در دنیای ما را به تصویر می کشد، تغییراتی که همچنان ادامه داشته و امروز نیز با آهنگی سریعتر سرزمین های ناشناخته جدیدی را اسیر گام های استوار ما می کند. تحولات مورد اشاره، بر پذیرش اعتبار روابط عمومی مدرن از جانب جامعه جهانی که روز به روز بهم پیوسته تر و درهم تنیده تر می شود، صحه می گذارد.
روابط عمومی طی دو دهه ی گذشته رشدی شگفت آور داشته است. امروز شرکت های روابط عمومی ، به موقعیتی دست یافته اند که در دهه 1980 غیرقابل تصور می نمود. تمایل به عضویت در انجمن های تجاری و حرفه ای ثبت شده روز به روز بیشتر می شود و مهم تر از همه، تمام مؤسسات چه انتفاعی و چه غیرانتفاعی، از اهمیت گفتگو با گروه های تأثیرگذار آگاه شده اند.
بی شک، این رشد، تکامل و بلوغ در روابط عمومی ادامه خواهد یافت. در این راستا عوامل ذیل را می توان در رشد و تحول این حرفه در قرن آینده موثر دانست: ظهور و رشد موسسات مردم سالاری در جهان، اهمیت روزافزون برقراری ارتباطات درون و برون سازمانی، انفجار عظیم اطلاعات بین فردی و فناوری مورد استفاده در آن، توسعه پایدار دانش روابط عمومی بویژه تجزیه و تحلیل میزان آگاهی عموم و همچنین تغییر دیدگاه و رفتار آنها و مهم تر از همه تولید محتوا که شکلی حرفه ای گرفته است.
در واقع روابط عمومی آینده ای بس روشن در پیش رو دارد. البته مشروط به در اختیار داشتن افراد تعلیم دیده ای که بتوانند از عهده پاسخ گویی به نیازهای رو به گسترش شرکت ها و سازمان ها برای دریافت خدمات و مشاوره در حیطه روابط عمومی برآیند.
به همین دلیل، متخصصین این مسأله را ” بحران آتی روابط عمومی” نامیده است. از جنبه اغراق آمیز این نظر که بگذریم، بی تردید فراهم آوردن کارگذاران و حرفه ای های واجدشرایط مشکلی جدی است.
به همین منظور کمیسیونی با مشارکت مؤسسات و نهادهای صنفی، تخصصی، آموزشی و پژوهشی روابط عمومی زیر نظر کمیسیونی با عنوان “کمیسیون آموزشی روابط عمومی” در سال 1999، درامریکا تشکیل گردید:که اعضای ان عبارت بودند از:
1- انجمن روابط عمومی امریکا
2- انجمن بین المللی روابط عمومی
3- انجمن دانشجویان رشته روابط عمومی امریکا
4- انجمن ملی ارتباطات امریکا
5- انجمن زنان شاغل در ارتباطات امریکا
6- انجمن مدیریت امریکا.
انجمن روابط عمومی امریکا میزبانی و انجام کارهای اداری برگزاری این کمیسیون را به عهده داشت.
واژگان کلیدی: آموزش، روابط عمومی، انتشارات، تولیدات فرهنگی، چالش ها، کارکردها
مقدمه
نخستین دوره آموزشی روابط عمومی در سال 1923 در دانشگاه نیویورک، برگزار شد. موضوعات تدریس شده در این دوره عبارت بودند از : ارتباط با مطبوعات، انتشارات خبری، تبلیغی و مطالب زمینه ای، نحوه برگزاری کنفرانس ها و سفرهای مطبوعاتی. از سال 1924 تا سال 1939 دوره ای در زمینه آموزش روابط عمومی برگزار نشد.
پس از تأسیس انجمن روابط عمومی امریکا که در سال 1948 تأسیس شد برای سازماندهی امر آموزش روابط عمومی و اجرای پژوهش های بنیادی در این رشته اقدام موثری را انجام داد. در سال 1965 “بنیاد پژوهش و آموزش روابط عمومی”(3) تشکیل شد. انگیزه اصلی پیدایش این بنیاد، اختلافی بود که بین مسؤولان انجمن روابط عمومی، مدرسان رشته روابط عمومی و مدیران و کارشناسان در زمینه مطالب، مواد آموزشی و نحوه تحقیقات در این رشته همواره وجود داشت.
انجمن روابط عمومی امریکا در سال 1961 به یک گروه از متخصصان آموزشی، مدرسان رشته روابط عمومی، مدیران و کارشناسان علاقه‌مند به رشته روابط عمومی مأموریت داد که به مدت دو سال با درنظر گرفتن همه جنبه های روابط عمومی وانجام یک تحقیق همه جانبه، نظر خود را در زمینه چگونگی آموزش این رشته در اختیار انجمن قرار دهند.
نتیجه این تحقیق پس از بازنگری های متعدد، در سال 1964، در اختیار کلیه مراکز آموزش عالی روابط عمومی در این کشور و از طریق انجمن جهانی روابط عمومی و یونسکو در اختیار کلیه مراکز آموزش روابط عمومی در جهان قرار گرفت.
یک دهه بعد در سال 1974، با تحقیقات دیگری در برنامه آموزشی روابط عمومی تجدید نظر به عمل آمد و حاصل آن مجدداً به صورت گزارش دیگری در اختیار مراکز آموزشی روابط عمومی قرار داده شد. در سال 1985 کمیسیونی تحت عنوان “کمیسیون آموزشی روابط عمومی برای دوره های کاردانی و کارشناسی روابط عمومی”(4) تشکیل شد. که گزارش آن در سال 1987 با توجه به تغییراتی که در کلیه سطوح اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی حاصل شده، برای بازنگری در آموزش روابط عمومی در این مقاطع به کلیه مراکز آموزشی روابط عمومی ارایه شد.
کمیسیون آموزشی روابط عمومی در دهه نخست هزاره سوم در حقیقت دنباله گام های مستمر و منظمی است که نهادهای تخصصی و مراکز آموزشی و پژوهشی روابط عمومی در سراسر جهان به منظور روزآمد کردن آموزش این رشته برداشته اندو هر ده سال یک بار به بازنگری آموزش روابط عمومی می پردازند.
کمیسیون آموزش روابط عمومی سال 1999
در حقیقت مطالعات مقدماتی و اولیه به منظور تهیه یک گزارش مفید و مؤثر آموزش روابط عمومی برای دهه نخست قرن بیست و یکم از سال 1995 آغاز شد. شرکت کنندگان کمیسیون های مقدماتی با توجه به دارا بودن تخصص در رشته مدیریت، ارتباطات و روابط عمومی، همچنین داشتن تجارب شخصی در زمینه فعالیت های علمی و آموزشی مرتبط، علایق پژوهشی در رشته روابط عمومی و رشته های مرتبط به عضویت این کمیسیون ها برگزیده شدند.
در مرحله اول پیش جلساتی به صورت همایش های تخصصی و آزاد در بسیاری از ایالت ها و مراکز آموزشی امریکا و در نشست های صنفی و تخصصی آن برگزار گردید. همه علاقه‌مندان و ذینفعان رشته روابط عمومی می توانستند در این همایش ها و نشست های مقدماتی شرکت کرده و یا نظرات و پیشنهادهای خود را به دبیرخانه آن ارسال دارند.
بحث ها و مطالب مطرح شده در این نشست ها از طریق شبکه جهانی اینترنت بین کلیه اصحاب روابط عمومی و خانواده جهانی روابط عمومی، اطلاع رسانی می شد. در اواخر سال 1997، جمع بندی مطالعات مقدماتی آغاز شد. کلیه توصیه ها، پیشنهادها و اظهارنظرها در سال 1998، طبقه بندی و از سوی کمیسیون های فرعی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و در سال 1999 نگارش گزارش نهایی کمیسیون آغاز و سرانجام در اکتبر سال 1999 نهایی گردید و گزارش پایانی به تصویب هیأت منتخب 47 نفره نهادهای یاد شده به کمیسیون نهایی را داشتند، رسید و در آغاز سال 2000 از سوی انجمن روابط عمومی امریکا در اختیار کمیسیون بین المللی روابط عمومی که در شهر آناهایم کالیفرنیا برگزار شده بود قرار گرفت. پس از ان این گزارش در پانزدهمین انجمن جهانی روابط عمومی که در شهر شیکاگو برگزار شد در اختیار همگان قرار داده شد. آنچه در زیر می آید گزارش این کمیسیون است که به صورت سرفصل های مختلف ارایه می شود:
چشم اندازها و مقاصد
در آینده مدیران و کارشناسان روابط عمومی و به طور کلی کارگزاران روابط عمومی، تنها متخصصان ارتباطات و روابط عمومی نخواهند بود، بلکه استراتژیست ها، مدیران و هدایت کنندگانی هستند که در درون سازمان، ارتباطات سازمان را برای بلندمدت، میان مدت و کوتاه مدت تدوین می نمایند و حرکت سازمان را در جامعه با متغیرهای بیرونی سازمان و افکار عمومی جامعه هماهنگ و همسو می سازند.
تنها آموزش های مؤثر روابط عمومی در دوره های آموزشی پایه، متوسطه و پیشرفته می تواند سبب ارتقای توانایی های کارگزاران روابط عمومی شود. کارگزاران روابط عمومی باید بتوانند روندها، گرایش ها، جهت ها و حرکت های جوامع را مطالعه کرده و آینده جوامع را پیش بینی وبرنامه های ارتباطی و روابط عمومی متناسب را برای سازمان خود، تدوین کنند.
در نتیجه مهم است که آموزش روابط عمومی، از وضعیت کنونی به سوی یک آموزش همه جانبه، تخصصی، کاربردی و پیچیده، تحول یابد و به صورت یک برنامه آموزش دانشگاهی تخصصی محور، مانند آموزش رشته های پزشکی، حقوق، تبلیغات و … ارایه می شود.
آموزش این دوره باید سطح و حیطه مطالب را از آموزش ارتباطات به عرصه های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و مطالعات آینده نگرانه، توسعه دهد. داوطلبان ورود به این دوره می توانند دارای تحصیلات کارشناسی در رشته های مختلف باشند.
اجرای این توصیه ها می تواند موجبات افزایش شناخت، اعتبار و اطمینان بیشتر بین سازمان ها و مخاطبان آنان را که اکنون در سطح جهانی با توجه به جهانی شدن همه امور به یکدیگر پیوند خورده و مرتبط و متکی به هم هستند، را فراهم سازد.
مأموریت ها و اهداف کمیسیون
کمیسیون آموزش روابط عمومی مأموریت داشت تا خطوط راهنما، توصیه ها، پیشنهادها و استانداردهای آموزشی دوره های کاردانی، کارشناسی ارشد و دکترای این رشته را برای دهه نخست قرن بیست و یکم ارایه و به این سؤال ها پاسخ دهد.
1. حاصل آموزش های روابط عمومی باید منتج به پرورش افراد با چه ویژگی هایی گردد؟
2. فارغ التحصیلان باید چه مفاهیمی را بدانند، چه علومی را فراگیرند و چه مهارت هایی را بیاموزند؟
3. روش های آموزش باید چگونه باشد؟
4. مطالب آموزشی و مواد درسی و ریز آن ها چگونه باید باشد؟
5. چگونه باید این آموزش ها ارزیابی شود و اندازه گیری گردند؟
کمیسیون برای انجام مأموریت خود و پاسخ به این سؤال ها شش هدف زیر را برای خود تعریف کرد:
1. تعیین نیازهای آموزشی کارگزاران برای یک جامعه پیشرفته، چندفرهنگی و جهانی.
2. توصیه برنامه های آموزشی دوره های فوق دیپلم و کارشناسی .
3. توصیه برنامه های آموزشی دوره های تکمیلی (دوره های کارشناسی ارشد و دکترا .
4. توصیه ویژگی های مراکز آموزش عالی برای آموزش رشته روابط عمومی.
5. توصیه حداقل ویژگی های کلیه کسانی که در مراکز آموزشی روابط عمومی، به تدریس می پردازند و معیارهای سنجش ویژگی های مدرسین این رشته .
6. توصیه حداقل منابع لازم برای آموزش روابط عمومی و ارایه شاخص های اندازه گیری این آموزش ها.
پیش فرض های کمیسیون
کمیسیون آموزش روابط عمومی سال 1999، پس از بررسی همه جانبه و کامل پیشینه و پیشنهادهای واصله و مذاکرات جلسات مقدماتی، پیش فرض های زیر را ارایه کردند.
1. استانداردهای اخلاقی روابط عمومی، چارچوبی است که کلیه فعالیت های روابط عمومی باید با رعایت کامل آن صورت گیرد.
2. روابط عمومی به سازمان ها و مخاطبان آن ها کمک می کند که به پذیرش، قبول، هماهنگی و هم فهمی یکدیگر نایل شوند.
3. طبیعت کار و فعالیت های روابط عمومی به گونه ای است که آموزش مفید و مؤثر آن باید با فراگیری توأم در رشته های هنر، علوم اجتماعی، مدیریت، زبان و مطالعات آیندنگرانه همراه باشد.
4. ارتباطات در روابط عمومی به شکل دو سویه و مخاطب مدار صورت می گیرد، تا بتواند گرایش ها، رفتارها و روابط را تحت تأثیر قرار دهد.
5. فارغ التحصیلان دوره های آموزش روابط عمومی باید با علاقه به این رشته، بپیوندند؛ مسؤولیت های آن را بپذیرند، اتکای به نفس، انعطاف در گرایش های خود داشته و معتقد به کار جمعی، تنوع و تکثر فرهنگی و جهان چند صدایی باشند. انگیزه، شور و اشتیاق، مبنای ورود به این رشته می باشد.
6. آموزش روابط عمومی یک امر مستمر و همیشگی است و به آن سوی مرزهای دوره های آموزش رسمی و غیررسمی روابط عمومی گسترش می یابد. سلطه و اشراف به همه ریزه‌کاری های حرفه تخصصی و پیچیده روابط عمومی، نیازمند به فراگیری دایمی و فارغ نشدن از آموزش همیشگی است.
7. مدرسین رشته روابط عمومی ملزم هستند که به طور مستمر دانش ها و تجارب نوین را کسب نمایند تا بتوانند آخرین یافته ها و مهارت های لازم را به دانشجویان، منتقل نمایند. مدیران و کارشناسان روابط عمومی نیز این مسؤولیت حرفه ای و شغلی را دارند تا مدرسین این رشته را در جریان تجارب کاربردی فعالیت های خود قرار دهند.
8. همه کارگزاران روابط عمومی این وظیفه را به عهده دارند تا در آموزش دوره های کاردانی، کارشناسی و دوره های تکمیلی مشارکت فعال داشته و از آن به هر نحو ممکن پشتیبانی نمایند.
9. در سال هایی که در پیش رو داریم، آموزش روابط عمومی به طور مؤثر تحت تأثیر فن آوری آموزشی نوین، قرار گرفته و نیازمند روش های بهره گیری از اینترنت و آموزش های از راه دور دارد.
10. همه برنامه های آموزشی روابط عمومی باید دارای روش های ارزیابی و سنجش مشخص باشد.
11. کارگزاران روابط عمومی و مدرسین این رشته باید بپذیرند که روابط عمومی در جامعه دارای مسؤولیت فرهنگ سازی و ارتقای سطح فرهنگی جامعه است و مکلف است که ارزش های مفید جامعه را غنی تر سازد.
12. روابط عمومی متعهد است که هم به منافع سازمان و هم به منافع همگان بیاندیشد و عمل نماید.
پژوهش مبنای کار کمیسیون
کمیسیون آموزشی روابط عمومی سال 1999، ضمن بهره گیری از ادبیات روابط عمومی، یافت های تخصصی پیشین و نوشتارهای رشته های نزدیک و مرتبط به یک تحقیق میدانی بزرگ نیز متکی بود. این تحقیق میدانی برای دستیابی به اهداف زیر صورت گرفت و پایه توصیه ها و پیشنهادهای مطرح شده در گزارش به حساب می آید :
1. چه مفاهیم، دانش ها و تجاربی، اکنون در آموزش دوره های روابط عمومی به دانشجویان انتقال می یابد؟
2. میزان توافق کارگزاران روابط عمومی و مدرسین رشته روابط عمومی در مورد ریز دروس دوره های آموزشی روابط عمومی چقدر است؟
3. فهرست مفاهیم، دانش ها و تجارب کارگزاران برای آموزش روابط عمومی، از یک سو و مدرسین از سویی دیگر، حاوی چه مطالبی است؟ تفاوت بین این دو فهرست شامل چه دروسی است و از کجا ناشی می شود؟
در این طرح تحقیق، 564 پرسش نامه مفصل به آدرس مدرسین رشته روابط عمومی و 748 پرسش نامه به آدرس کارگزاران روابط عمومی ارسال گردید. این پرسش نامه ها گذشته از سؤالات پیرامون فهرست مفاهیم، دانسته ها و تجارب، حاوی سؤال هایی پیرامون روش ها و فنون آموزشی، نحوه ارزیابی این آموزش و ویژگی های مدرسین می گردید.
30درصد مدرسین و 12درصد کارگزاران روابط عمومی، به طور کامل به این پرسش نامه پاسخ داده بودند. نهایتاً 100 پرسش نامه از سوی کارگزاران و 169 پرسش نامه از سوی مدرسین این رشته، به دست مسؤولین پژوهشی رسید. میانگین تجربه کاری این کارگزاران 42/17 سال و میانگین تجربه آموزشی مدرسین 35/10 سال بود.
این مدرسین و کارگزاران در پاسخ های خود، متفقاً به ارزیابی دروس تأکید فراوان داشتند و به طور همسان اصرار می ورزیدند که این آموزش ها باید به صورت منظم مورد سنجش و ارزیابی دقیق قرار گیرند و به آن ها نمره داده شود.
در پاسخ به این سؤال که هدف آموزش دوره کاردانی و کارشناسی روابط عمومی چیست؟ هر دو گروه اظهار داشته بودند که این دوره ها باید مفاهیم، دانش ها و تجاربی را انتقال دهد که برای متصدی مشاغل پایه روابط عمومی واشتغال به کارها و فعالیت های اولیه، به شکلی که فرد بتواند در جریان عمل، توانایی های خود را تکمیل نماید و به تدریج ظرفیت اشتغال به مشاغل میانی و تخصصی تر را، کسب کند. در مورد هدف آموزش های دوره کارشناسی ارشد، اظهار داشته بودند که فراگیر بتواند به سوی وظایف و مشاغل مدیریتی حرکت کند و بتواند بهتر و عمیق تر نظریه های روابط عمومی و ارتباطی و حاصل پژوهش ها را درک کرده و آن ها را به صورت برنامه های راهبردی و اجرایی، عملی کند.
نتایج مورد انتظار آموزش های روابط عمومی
نتایج مورد انتظار آموزش های روابط عمومی به سه مقوله ؛ مفاهیم، دانش ها و مهارت ها طبقه بندی می شود. مفاهیم و دانش ها مجموعه ای از برداشت و دانسته های علمی هستند که فراگیر در طی دوره آموزشی باید آن ها را بداند و مهارت ها عبارتند از: تجارب کاربردی فراگرفته شده ای که فراگیر باید بتواند در جریان کار عملاً رفتار درست آن را انجام و طراحی و کاربرد آن را در شرایط عملی تکرار کند.
روابط عمومی مانند سایر رشته های تخصصی پیشرفته نیازمند آن است که اصول و استانداردهای اخلاقی آن رعایت شود و کارگزار آن، شور، شوق، علاقه و انگیزه از خود نشان دهد. فراگیران با این مبانی روانی باید مسؤولیت پذیر و پاسخگو بوده و با انعطاف لازم، تخصصی محور، قائم به ذات خود، کارها را پیش ببرند. داشتن حس کنجکاوی و جستجوگری، قدرت درک و دریافت مفاهیم انتزاعی و مجرد را داشته باشند و بتوانند طرح و ایده های ذهنی ایجاد و آن ها را با خلاقیت و ابتکار بازسازی و بازآفرینی کنند، تفاوت های جنسیتی، قومی و فرهنگی را شناخته و باور داشته باشند. با صداقت و علاقه به کار جمعی، در یک فضای کار با حسن نیت، کار را به پیش ببرد.
فهرست دروس دوره کاردانی و کارشناسی
– نظریه های ارتباطات و نظریه های روابط عمومی .
– مفاهیم و روش های ارتباطات و اقناع و ترغیب (ارتباطات میان فردی، گروهی، سازمانی و جمعی).
– نقش روابط عمومی در جامعه و در سازمان.
– روش ها و فنون ارتباط مؤثر.
– روند و جهت های اجتماعی، آینده نگری.
– اخلاق، عناصر اخلاقی در روابط عمومی، استانداردها و معیارهای روابط عمومی.
– حقوق، موضوعات حقوقی در روابط عمومی.
– ارتباطات بازاریابی و امور مالی.
– تحقیق در روابط عمومی و فنون بهره گیری از یافته های تحقیق در برنامه ریزی کارهای روابط عمومی.
– مسایل چند فرهنگی و جهانی.
– سازمان، دگرگونی های سازمانی و توسعه سازمانی.
– مدیریت، مفاهیم و تئوری ها.
مهارت ها
فارغ التحصیلان دوره کاردانی و کارشناسی روابط عمومی، باید مهارت های زیر را به خوبی در دوره آموزشی فرا گیرند:
– پژوهش، شامل روش ها، تجزیه و تحلیل، توصیه ها و پیشنهادها، گزارش، برآوردهای محیطی و اجتماعی و آماری.
– مدیریت اطلاع رسانی، فنون و روش ها، نقش اطلاع رسانی در فرآیند کارهای روابط عمومی، سنجش اعتبار و روایی پیام ها.
– تسلط بر فنون عملی ارتباطات گفتاری و نوشتاری.
– مدیریت حل مشکلات، مدیریت مذاکرات.
– مدیریت برنامه ریزی راهبردی.
– مدیریت امور مرتبط با سازمان در جامعه.
– تقسیم بندی مخاطبان برنامه ها به گروه ها و دسته های دارای صفات مشترک.
– مهارت در نگارش های اطلاع رسانی و ترغیبی برای مخاطبان متنوع.
– مهارت شناخت تفاوت های حوزه های ارتباط با مخاطبان، ارتباط با کارگران و کارمندان، ارتباط با محافل مالی و سرمایه گزاری، ارتباط با ارگان های مختلف دولتی و ارتباطات رسانه ای.
– مهارت بهره گیری از نرم افزارها و سخت افزارهای ارتباطی، از جمله اینترنت، شاهراه های اطلاعاتی، بانک های اطلاعاتی و … .
– مهارت طراحی و تنظیم پیام ها.
– مهارت مدیریت برنامه، منابع و مخاطبان.
– داشتن حساسیت در ارتباطات درون فردی.
– تسلط به یک زبان خارجی متداول.
– مشارکت در تشکل ها و همایش های تخصصی و فنی روابط عمومی.
– مهارت سخنرانی های عمومی و سخنرانی در همایش ها وگردهمایی ها.
25 تا 40درصد آموزش روابط عمومی باید بر اساس کار عملی و تجربه آموزی، صورت گیرد. 60 تا 75درصد دروس باید نظری وشامل دروس رشته هنر، علوم اجتماعی، تجارت و بازرگانی و زبان، باشد.
دروس ویژه روابط عمومی عبارتند از:
– ماهیت و نقش روابط عمومی، اصول روابط عمومی.
– کارکردهای تخصصی روابط عمومی.
– نیروهای اجتماعی مؤثر در حرفه روابط عمومی و نظریه ها و کارکردهای آن.
– سازمان واحدهای روابط عمومی، سازمان آژانس های روابط عمومی.
– ارتباطات با کارمندان و کارگران.
– ارتباطات مردمی.
– اقناع و ترغیب.
– نهادهای حرفه ای و تخصصی ملی و جهانی روابط عمومی و طرز کار آن ها.
– روابط عمومی جهانی.
– ارتباطات رسانه ای.
– روابط عمومی و اخلاق و قانون.
– پژوهش های روابط عمومی، تهیه طرح های پژوهشی در روابط عمومی، افکار سنجی، پژوهش های پیمایشی و سایر روش های جمع آوری اطلاعات.
– روش های سنجش و ارزیابی برنامه ها، ارزیابی فعالیت های کارمندان و فعالیت های مشاورین خارج از سازمان.
ارزیابی دوره های آموزش روابط عمومی
در پایان هر دوره برنامه های درسی و میزان فراگیری و مهارت آموزی دانشجویان باید مورد سنجش و ارزیابی قرار گیرد. هدف از ارزیابی دانشجویان این است که آیا شرکت کنندگان دوره، برنامه های آموزش را فراگرفته اند یا نه.
نتیجه گیری؛ چالش های آموزش روابط عمومی وتولیدات فرهنگی
در کشور ما کمتر رشته ای وجود دارد که مبانی نظری آن با بخش علمی آن تعامل داشته باشد چون رابطه مستقیمی بین تولید دانش، تربیت نیروی انسانی و بازدهی کار وجود ندارد. و به جهت گسستگی بین مبانی علمی و عملی، آموزش دانشگاهی چندان مؤثر نیست .
اگر مفهوم جهانی علم را در حوزه های علوم اجتماعی مورد مطالعه قرار دهیم در ایران کمتر نگاهمان نگاه علمی است . وقتی نگاهمان علمی نباشد، خیلی فرق نمی کند این رشته تولید داشته باشد یا نداشته باشدوآموزش آن چگونه باشد. تاسال 1368 ما کارشناسی ارشد و دکترای علوم ارتباطات نداشتیم و به هیچ وجه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قبول نمی کرد که کشور به این سطح از این رشته نیازمند است. سال های بعد هم نه به خاطر نیاز، بلکه به خاطر عقب نماندن از سایرکشورها این دوره ها در کشور راه اندازی شد.مطمئناَ در آموزش عالی ما هنوز هم همین نگاه وجود دارد.
امروزه جامعه جهانی به جامعه اطلاعاتی تبدیل شده و در تمام دنیا برای سنجش سطح سواد جامعه، سه حوزه ریاضیات، ارتباطات وکاربرد تکنولوژی ارتباطات را محور قرارداده اند. در جامعه جدید، ارتباطات بخشی از جامعه نیست بلکه اصل جامعه است. بنابر این نیاز یادگیری در ارتباطات محسوس است. اما چرا در جامعه ما به این امر (آموزش ارتباطات) توجه نمی شود، مطلبی است که باید مورد توجه قرار گیرد ما به سمتی حرکت می کنیم که این نیاز را درک کرده ایم و در صدد یافتن راه حل مناسب برای رفع آن برآمده ایم.
روابط عمومی را در حوزه صنعت نیازی است که به خوبی درک شده است و در حوزه سیاست یا مسائل اجتماعی هم یک سری پیش شرط دارد. روابط عمومی در یک جامعه ما بسیار جوان است است اما ارتباطات به صورت فردی از زمانهای دور وجود داشته است که بخشی از فعالیت های روابط عمومی شامل می شود که در مثال های تاریخی به آن اشاره شده است اما آنچه در حال حاضر به عنوان یک حرفه محسوب می شود و هم در بخش خصوصی، دولتی، تعاونی و هم در جامعه کشاورزی و صنعتی، جامعه فراصنعتی و جامعه اطلاعاتی از آن استفاده می شود بر یک سری ساختار اجتماعی مکمل استقرار یافته است. در جامعه ای که سازوکارهای آن بر اساس نظام مردم سالار است بسیاری از بخش ها و نقش های مدیریت شکوفا می شود.
واقعیت این است که سرعت تحولات در عصر ما به ویژه در حوزه تکنولوژی آنچنان است که هیچ برنامه رسمی آموزشی قادر نخواهد بود پا به پای آن حرکت کند. فناوری های ارتباطی نیز موجد تحولات گسترده ای در فرم و محتوای روابط عمومی بوده اند، به نحوی که فلسفه وجودی و ماهیت فعالیت آنها را به شدت تحت تأثیر قرار داده اند.
امروزه تنوع و تکثر منابع اطلاع رسانی و مجراهای توزیع اطلاعات باعث شده است که روابط عمومی تنها به یکی از منابع متعدد اطلاع رسانی پیرامون سازمان تبدیل شود. به بیان دیگر اگر تا چند سال پیش نتها روابط عمومی ها به نوعی اطلاعات سازمان خود را در اختیار داشتند، امروز رقابت سنگینی در این زمینه بوجود آمده که درصورت مقاوت روابط عمومی در برابر جریان اطلاعات شفاف ، از صحنه حذف خواهد شد.
اگر روزگاری قدرت روابط عمومی در کنترل و مهار جریان اطلاعات سازمان بود و پنهانکاری، هنر روابط عمومی به شمار می رفت امروز اقتدار روابط عمومی در اعمال سیاست درهای باز اطلاعاتی و شفاف سازی سازمان است.
با این اوصاف، امروزه به نیروهایی در روابط عمومی نیاز داریم که برای این وظیفه و مسئولیت، آموزش دیده و آماده شده باشند. کسانی که امانتدار اطلاعات بوده و خود را مالک اطلاعات نداند، اطلاعات در اختیار خود را به عنوان بخشی از اطلاعات مربوط به قلمرو عمومی، متعلق و حق مردم بدانند و کسانی که بتوانند فرهنگ تولید و توزیع اطلاعات را توسعه دهند.
منابع:
– فرهنگی، علی‌اکبر، ارتباطات انسانی، چاپ پنجم، تهران، 1380، انتشارات خدمات فرهنگی‌رسا
– شاه محمدی، عبدالرضا، درآمدی برروش تحقیق، انتشارات فریش، 1388
– صبری، حمید، اسلامی، علی، روابط عمومی مدرن، تبریز 1384، نشر هماذر
– مدیریت در روابط عمومی، مجموعه مقالات، تهران ، 1384، دفتر تبلیغات و اطلاع رسانی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، انتشارات نزهت
– میرسعید قاضی، علی، تئوری و عمل در روابط عمومی و ارتباطات، 1385، تهران، انتشارات مبتکران
– نصیری‌قیداری، حسن، مدیریت روابط‌عمومی، تهران، 1384، انتشارات خدمات فرهنگی رسا
– ویندال، سون، وسگینایزر، اولسون، جین، کاربرد نظریه‌های ارتباطات، ترجمه علیرضا دهقان، تهران، 1387، نشر جامعه‌شناسان
– یحیایی ایله‌ای، احمد، مبانی روابط عمومی، 1381، تهران، انتشارات آذربرزین
| ||||
