شبكه اطلاع رساني روابط عمومي ايران (شارا)- محرم زماني است كه خوراك روحاني و جسماني يك جا تأمين مي شود. به معجزه مي ماند؛ اين كه ظهر عاشورا وقتي همه در خيابان ها و مساجد و تكايا هستند به همه غذاي نذري مي رسد. ناهار ظهر عاشورا به شركت كنندگان در مراسم كه هيچ، به همه آن هايي كه در خانه مانده اند، بيماران، از پا افتاده ها و ... هم مي رسد. سنت خيرات ناشي از بركت آن است كه يكي از بزرگ ترين آن ها در محرم اتفاق مي افتد. به ياد لب تشنه امام حسين(ع) و كودكانش خيرات نوشيدني و سيراب كردن مردم عزادار از پر اهميت ترين سنت هاست. اطعام و خيرات و پهن كردن سفره كه هم بركت دارد و هم ثواب، در اين دهه نوعي تقدس دارد كه عزاداران را نسبت به آن متعهد مي كند. جاي تعجب دارد كه در تمام اين سال ها قحطي و گراني نتوانسته تأثيري بر خيرات و نذري ها بگذارد و هر ساله پربارتر و مفصل تر از گذشته سفره هاي نذري پهن مي شود. 
  
بركت در سفره پايتخت 
  
ظهر عاشورا در خيلي از خانه ها پهن مي شود و غذاي نذري مي دهند، خيلي ها با قابلمه و ظروف يكبار مصرف در كوچه و خيابان هستند و جالب تر اين كه اين غذا تمامي ندارد. سنت نذري ناهار عاشورا هر چه باشد باعث مي شود ولو براي يك بار در سال هم كه شده هم محلي ها و همسايه ها را ببينيم. در ذيل به چند نمونه از جاهايي كه در دادن نذري و خيرات قدمت دارند را آورده ايم. 
  
سفره اي براي بالا شهري ها 
  
هيأت كاشف الكرب قمي اند. 20 سال است در ميدان قدس(تجريش) تأسيس شده و هر چهارشنبه اعضايش ذكر كاشف الكرب مي خوانند.در دهه اول محرم به صورت متنوع آبگوشت و كباب كوبيده و خورشت قيمه مي دهند. در طول سال به حسينيه ها و مجالس مذهبي دعوت مي شوند ولي دسته عزاداري ندارند. 
  
ميدان تجريش خيابان سعد آباد حسينيه ثارالله بناي وقفي دكتر ولايتي سال هاست ميزبان عزاداران حسيني است. اين حسينيه ميزبان عزاداران در شمار بالايي است و حفظ سنت كرده و سفره پهن مي كند. زرشك پلو و فسنجان تاسوعا و عاشوراي اين حسينيه از غذاهاي اصلي اين سفره احسان است. دو تكيه بالا و پايين تجريش براي اهالي شمال تهران معروف و خاطره انگيز است؛ قورمه سبزي تكيه پايين هم براي خيلي ها خاطرات عاشوراي سال هاي قبل را زنده مي كند. تكيه هاي بالا و پايين تجريش يكي از بزرگترين سفره هاي غذاي ظهر عاشورا را براي ميهمانان امام حسين(ع) پهن مي كند. 
  
اما شمال تهران در هيأت يا زهرا(س) يك شب سبزي پلو با ماهي مي دهد كه در نوع خودش جالب است. انگار اين رسم از زماني كه محرم و عيد نوروز با هم همزمان شده بود، به يادگار مانده و هر سال تكرار مي شود. 
  
يك نماينده از هر هيأت 
  
حسينيه جماران كه يادآور نواي دلنشين روضه هاي حاج اكبر كوثري است، همه ساله در همان مكان كوچكش پذيراي عزيزان حسيني است. 
  
در جماران روز عاشورا، همه ساله صبح عاشورا 500 كله براي صبحانه به عزاداران خيرات مي دهند. جالب است كه هر ساله صبح عاشورا يك نماينده از هر هيأتي به اين محله مي آيد تا سهم دسته جمعي كل هيأت را يكجا تأمين كند. 
  
خيرات ياران مسيح(ع) 
  
خيابان كريمخان، ابتداي ويلا روبه روي همان كليساي خليفه گري اصلي ارامنه تهران، كليساي سركيس مقدس، حسينيه ارامنه همه ساله عزاداران مسيحي و كليمي اي دارد كه ارادت خاصي به حضرت ابوالفضل(ع) دارند. خيرات و نذري اين هيأت به واسطه خيرين و شفا گرفتگانش همه ساله وسيع تر مي شود. آوريل عيسايي از ارامنه تهران است كه به شغل قنادي مشغول است. وي 24 سال است كه در روز عاشورا در مقابل دسته هاي عزاداري امام حسين (ع) شيريني به عنوان نذري پخش مي كند. ميدان هفت تير، خيابان مفتح، كوچه جار( بعد از مانتو آناهيتا) هر سال ظهر عاشورا آبگوشت نذري مي دهد. 
  
پنير تبريز با طعم نان سنگگ داغ 
  
هيأت صنف  لباس فروش ها از قديمي ترين هيأت هاي مذهبي است كه با نام مداحش مشهور شد و همچنان در صدر مجالس مذهبي فعاليت مي كند. اين هيأت واقع در خيابان سعدي چهارراه مخبرالدوله بعد از نماز صبح و زيارت عاشورا صبحانه مفصلي خيرات مي دهد. 
  
حسينيه دلريش واقع در خيابان سعدي انتهاي كوچه ممتاز، پايه گذاراني آذري دارد. 30_40 سال است كه هر دهه محرم بعد از نماز صبح و زيارت عاشورا، عزاداران را به پنير تبريز و نان سنگك ميهمان مي كند. 
  
آش شله قلمكار در ظهر عاشورا 
  
كساني كه طرفدارش هستند مي دانند پيروزي خيابان شكوفه محله دروازه دولاب كوچه خوش رو ظهر عاشورا آش شله قلمكار نذري مي دهد. 
  
هيأت بيت الرقيه انتهاي خيابان پنجم نيروي هوايي مكاني كه هر ساله به خاطر ميزباني از عزادارانش 10 روز مسدود است. اين هيأت قدمت زيادي دارد و معتقد است تا روز عاشورا نبايد پذيرايي غير از چاي در ميان باشد. 
  
حسينيه صاحب الزمان(عج) چهارراه كوكاكولا هم از هيأت هاي اسمي محله پيروزي است كه سخنوران ويژه و صاحب نامي دارد. هر سال دهه اول محرم هر شب را با قيمه از عزادارانش پذيرايي مي كند. ابتداي شكوفه هيأت مهديون قورمه سبزي هايش درمحرم تعريف بسيار دارد. 
  
شله زرد شام غريبان 
  
قديمي ترين مسجد نظام آباد مسجد امام رضاست كه در سال 1325 تأسيس شد و از سال 59 تا كنون مكان ثابت هيأت شهداي بسيج مسجد شد. نكته اينجاست كه اين مسجد قديمي مساحت بسيار كوچكي دارد ولي مراسم و نوع خاص پذيرايي اش بركت و تقدسي به اين هيأت بخشيده كه تمام خيابان هاي اطراف آن مملو از عزادار مي شود. همه ساله غذاي ثابت ظهر تاسوعاي اين مسجد زرشك پلو با مرغ است و غذاي ثابت ظهر عاشورايش قيمه. اين هيأت معروف است به شله زرد پر بادام شام غربيانش. روبه روي مسجد كمي بالاتر از خيابان وحيديه نظام آباد محل اسكان يكي از قديمي ترين هيأت هاي اين محله است. 
 
نزديك به 30 سال است كه عزاداران را با شربت آبليموي زغفراني اش سيراب مي كند. اين ناحيه از پهن ترين و اصلي ترين بخش هاي خيابان نظام آباد است كه روز عاشورا تمام دسته هاي عزاداري سر ساعت مشخص در اين مكان جمع شده و نماز ظهر عاشورا را هم همين جا برگزار مي كند. خيابان دماوند ايستگاه فرودگاه هيأت جوادالائمه گزانه لاهيجاني ها در سال 42 تأسيس شد كه پذيرايي اش خاص شمالي هاست تكميل و بي نقص. از سفره اش بگير تا ماست و سبزي خوردن و ميوه و غذاي شمالي اش. 
  
بادنجان ورزشكاري 
  
هيأت اول مظلوم در بهارستان هيأتي 50 ساله است كه جايگاه پهلوانان و قهرمانان ورزشي است مثل عباس جديدي و ... . مكانش منزل قديمي 1000 متري است. اين هيأت مشهور است به غذايش، به قيمه بادنجاني مخصوص، بادنجان 25 سانتي متري اش معروف است كه ظاهري سرخ شده و خوش رنگ دارد. 
  
خانقاه صفي عليشاه واقع در ميدان بهارستان همه ساله محرم آبگوشتي نذري مي دهد كه زبانزد خاص و عام است. 
  
مجموعه اي از تمام سليقه ها 
  
ايران در دوران صفويه و قاجاريه به دليل موقعيت ويژه اي كه در ميانه راه تاجران جاده ابريشم داشت مورد توجه بود. دو مكاني كه در زمان قاجاريه اهميت ويژه اي پيدا كرد بازار و مسجد بود. شايد كسي در زمان فتحعلي شاه فكرش را هم نمي كرد بازار چهار سوقي كه ساخته شد تا امروز كاربرد داشته باشد. جالب اينجاست كه امتزاج دو منظوره اين مكان 200 سال است كه حفظ شده . هم بزرگترين بازار است و هم بزرگترين مسجد و مكان برگزاري مجالس مذهبي. بازار بزرگ تهران بي شباهت به ايران كوچك شده نيست. به اين جهت كه هر كدام از قوميت هاي ايراني به يك صنف مشغول شده و اصالت خود را در همان كسب و كار حفظ كرده اند. 
 
به خصوص كه در عزاداري هاي شان پايبند به همان اصالت قومي مانده اند و به همان سبك و سياق محلي مراسم مذهبي و عزاداري خود را برگزار مي كنند. نظم و ترتيبي كه در برگزاري دسته ها و هيأت هاي قومي بازار وجود دارد بي نظير است و سال هاست با نام صنف و قوميت خود نام گرفته و اسمي شده اند. مثل دسته اردبيلي ها، دسته تبريزي ها، دسته همداني ها يا صنف بزازان، صنف كفاشان، صنف آهنگران و ... 
  
در فصل سرما سبزه ميدان محل ورودي بازار، با شير و شير كاكائوي داغ تمام روز ميزبان عزاداران حسيني است. عجيب است كه دسته هاي عزاداري و رهگذران هر چه بنوشند اين بركت تمامي ندارد. از راسته كفاش ها كه وارد مي شوي قبل از اينكه چيزي ببيني اولين عطري كه به مشامت مي رسد بوي عطر آبليموي تازه و گلاب است كه سال هاي سال خيراتش به راه است. چيزي كه نظر هر بيننده را جلب مي كد عكس هاي شجرنامه خانوادگي صاحب احسان است كه نسل به نسل اين اعتقاد ميان شان گشته و تا امروز ادامه داشته است. 
  
ابتداي راسته زرگرها تشت هاي استيل و آلومينيومي بزرگي است كه محتوي سيب زميني پخته با نان است كه انگار تمامي ندارد و وصل به درياست. يك هفته تمام از صبح تا غروب به دسته عزاداران خيرات مي دهد و با اين كارش معتقد است بركت يك سال كاسبي و روزي اش را تضمين كرده است. 
  
آبان 1360 هجري همزمان با تأسيس بازار چهار سوق اولين مسجد و هيأتي كه شكل گرفت متعلق به هيأت بزازان بود كه جزو پولدارترين صنوف زمان خود محسوب مي شد. در اين هيأت چيزي كه مهم و جالب است انجام وظايفي است كه نسل به نسل گشته. اگر صد سال پيش آشپز از يك خانواده اي عهده دار آشپزي بوده است و ... نيز در اين هيأت موروثي است. چيزي كه جالب است شهرت قيمه هاي پررنگ و لعاب اين آشپزخانه وسيع و پررونق است كه در تمام طول سال عزادارانش مقداري از آن را به خاطر بركت و يمن آن در فريزها نگهداري مي كنند تا در صورت لزوم درون بازار بزرگ است كه مراسم بسيار منظم و عجيبي دارد كه خاص خودش است و سال هاي سال است هيچ خللي در نوع برگزاري اش به وجود نيامده است. با وجود وسعت زياد صحن اين مسجد دو در بسيار كوچك دارد كه دسته هاي غالباً ترك زبان از در سمت چپ مسجد وارد شده سخنراني و عزاداري مي كنند و از در سمت راست خارج مي شوند. از روز هفتم محرم تا سوم امام (ع) هر ظهر در سيني هاي مخصوص سه نفره از عزادارانش پذيرايي مي كند كه عطر نذري هايش عجيب و بي بديل است. 
 
مسجد ملك از ديگر مساجد مهم بازاري هاست كه به سخنورانش شهرت دارد. عزاداران اين مسجد فارس زبان هستند. اغلب پامنبري هاي اين مسجد از دولتي هاي قديمي و سازماني هاي خارج از كسبه بازار هستند. پذيرايي اين مسجد هم در سيني هاي سه نفره صورت مي گيرد. گفتني است شيوه اين پذيرايي چنان تميز و دلپذير است كه حتي وسواسي ترين افراد هم از آن استقبال مي كنند. فسنجان تاسوعاي اين مسجد نامي و مشهور است. 
  
هيأت متوسلين حضرت علي اصغر(ع) 
  
صادقيه صبح هاي تاسوعا، آن هايي كه از متروي صادقيه بالا مي آيند مي توانند سراغ حليم داغ اين هيأت بروند. مخصوصاً در سرما كه بسيار مي چسبد.! 
  
باقالاپلو در طرشت 
  
مسجد امام حسن مجتبي كه از مساجد قديمي تهران است كه با نام مداحش معروف شده و پذيرايي خاصي غير از ناهار عاشورا ندارد. 
  
در همان حوالي هيأت عاشقان ثارالله واقع در محله طرشت سال69 تأسيس شده است . بنا را بر پخت غذاهاي پرمايه و مشكل گذاشته است. باقالاپلو با گوشت، جوجه كباب، فسنجان،آش، كباب كوبيده و قيمه. 
  
از تقاطع آذربايجان تا كميل در خيابان رودكي، چند تا از هيأت هاي اساسي اين خيابان در ظرف يك بار مصرف به عزادارها لوبياپلو مي دهند. يكي از معدود غذاهاي غير خورشي ظهر عاشورا. 
  
ميدان آزادي، خيابان آزادي قبل از پل يادگار امام(ره) مهديه امام حسن مجتبي(ع) مجلس قديمي كه صاحب نامي است كه با قيمه پذيرايي مي كند. 
  
از زرشك پلو تا كوبيده 
  
مهديه تهران از سال 47 تاكنون چراغش خاموش نشده است. مكاني است كه محله از آن اسم گرفت. غير از برگزاري مراسم عزاداري و شادي مذهبي، محرم هاي پررونقي دارد. به دليل وسعت مراسمش از پذيرايي غير از چاي معذور است و تنها روز عاشورا با قيمه از عزادارانش پذيرايي مي كند. 
  
هيأت پنج تن آل عبا چهارراه اميريه كوچه مير كاظميان در سال 1330 تأسيس شده است. هر سال سه روز اول محرم را آبگوشت نذري مي دهد. شب علي اصغر(ع) هر ساله نذري ثابت شان زرشك پلو با مرغ است و سوم امام(ع) هم كباب كوبيده مي دهند. 
  
چهار نفر يك سيني 
  
مسجد ارگ تهران با مساحتي نزديك به 45 هكتار واقع در چهار راه گلوبندك از بزرگترين و قديمي ترين مساجد تهران است با قدمتي 200 ساله. يكي از مراكز مهم برگزاري مجالس ترحيم و به خصوص عزاداري امام حسين(ع) است. يكي از تلخ ترين وقايع اين حادثه آتش سوزي شب پنجم محرم 1383 و عزاداراني است كه در اين مكان جان باختند. 
  
اين مسجد در كل دهه محرم پذيرايي غير از چاي ندارد تنها رد ظهر تاسوعا و عاشورا قيمه و قورمه سبزي نذري مي دهد. منتهي به سبك سنتي خاصي كه فقط شامل عزاداران است. غذاي چهارنفر در يك سيني بزرگ ريخته مي شود كه بايد عزاداران همان جا غذايشان را ميل كنند و قادر به بردن غذا به بيرون از مسجد نيستند. 
  
حسينيه كربلايي ها كه مؤسسانش شيعيان عرب و عراقي جنگ زده دهه 60 هستند هر ساله ظهر عاشورا قيمه خيرات مي دهند. 
  
حسينيه سادات عراقي(عرب) واقع در چهارراه گلوبندك همجوار همان حسينيه كربلايي هاست كه فقط به بانوان خيرات مي دهد. اين حسينيه صبح عاشورا حلوا خيرات مي كند. 
  
اما يك اتفاق ويژه هم در يكي از هيأت ها در خيابان 15 خرداد مي افتد. عزاداران و سينه زن هاي هيأت بعد از مراسم شام، پيتزا ميل مي كنند. گرچه تهيه اين پيتزا كار ساده اي نيست و بعيد است كه اين هم كار آشپزهاي هيأت باشد ولي نوع آوري جوان ها در اين هيأت پاي فست فود را هم به مجالس عزاداري باز كرده است. پذيرايي با پيتزا در شهر اصفهان ديده شده كه الان ديگر خبري از آن نيست. 

منبع: فردا نيوز