شبکه اطلاعرسانی روابطعمومی ایران (شارا) || فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران (IFJ) نسبت به یافتههای نگرانکننده گزارش سالانه مؤسسه رویترز درباره وضعیت رسانههای خبری دیجیتال هشدار داد. این گزارش که در ۱۷ ژوئن منتشر شد، با دادههایی از ۴۸ کشور و پژوهش کیفی در بریتانیا، آمریکا و نروژ، روندهای جهانی مصرف خبر را تحلیل کرده و تصویر دقیقی از تغییرات ساختاری پیش روی روزنامهنگاری در عصر شبکههای اجتماعی و هوش مصنوعی ارائه میدهد.
دبیرکل فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران: این زنگ خطری برای آینده روزنامهنگاری حرفهای است
آنتونی بلانگر، دبیرکل فدراسیون بینالمللی روزنامهنگاران، در واکنش به این گزارش گفت: «در شرایطی که اعتماد به رسانههای سنتی در حال سقوط است و الگوریتمها، اینفلوئنسرها و پلتفرمها در حال بازتعریف درک عمومی از حقیقت هستند، روزنامهنگاران باید بیش از هر زمان دیگری از استقلال، دقت و شفافیت دفاع کنند. این زنگ خطری است برای بقای روزنامهنگاری حرفهای و حق مردم برای دریافت اطلاعات موثق.»
سقوط تعامل با رسانههای سنتی؛ رشد انفجاری ویدئو و شبکههای اجتماعی
یافتههای کلیدی گزارش نشان میدهد که مخاطبان جهانی روزبهروز بیشتر به پلتفرمهایی چون یوتیوب، تیکتاک و اینستاگرام برای مصرف خبر رو میآورند. در حالی که تنها ۱۸٪ از کاربران در ۲۰ کشور نمونه حاضر به پرداخت پول برای محتوای خبری دیجیتال هستند، بسیاری ترجیح میدهند بهصورت رایگان و سریع خبرها را از شبکههای اجتماعی دریافت کنند. خبرگزاریها و رسانههای سنتی همچنان در جذب اشتراک دیجیتال با رکود مواجهاند.
افزایش نقش اینفلوئنسرها و چهرههای عمومی در شکلدهی افکار عمومی
در کشورهایی چون آمریکا، آلمان، فرانسه و بریتانیا، کاربران بیش از هر زمان به چهرههای آنلاین برای دریافت تحلیل و تفسیر سیاسی اعتماد میکنند. برای مثال، ۲۲٪ از پاسخدهندگان آمریکایی گفتهاند که نظرات سیاسی خود را از پادکست جو روگان دریافت میکنند. گزارش هشدار میدهد که در فضایی که مخاطبان توانایی تمایز حقیقت از دروغ را از دست دادهاند (۵۸٪ از کاربران به این مسئله اذعان داشتهاند)، خطر گسترش روایتهای جانبدارانه و نادرست افزایش یافته است.
ظهور چتباتهای هوش مصنوعی بهعنوان منبع خبری نسل جوان
استفاده فزاینده از ابزارهای هوش مصنوعی مانند چتباتها برای جستجوی اخبار، بهویژه در میان نسل جوان، از دیگر نکات مهم این گزارش است. اگرچه این پدیده میتواند به شخصیسازی بهتر محتوا و کاهش «خستگی خبری» کمک کند، اما خطر انحصار اطلاعات توسط پلتفرمهای غیرشفاف را نیز در پی دارد. با این حال، گزارش نشان میدهد که مردم برای راستیآزمایی اطلاعات هنوز ابتدا به برندهای خبری معتبر مراجعه میکنند.
تغییر الگوی مصرف از تلویزیون و روزنامه به تلفن همراه و پادکست تصویری
با غلبه گوشیهای هوشمند و اعلانهای فوری، مصرف خبر بهشدت وابسته به قالبهای کوتاه و تصویری شده است. مردم دیگر تمایلی به دریافت اخبار در قالب سنتی ندارند و بهسوی پادکستهای ویدیویی در تیکتاک و یوتیوب گرایش پیدا کردهاند. این تحولات مدلهای کسبوکار رسانهای را تحت فشار گذاشته و نیاز به بازاندیشی جدی در شیوه تولید و توزیع خبر را مطرح میکند.
در عصر بحران، خواسته مخاطب روشن است: بیطرفی، دقت و شفافیت
در حالی که اعتماد عمومی به رسانهها برای سومین سال متوالی روی ۴۰٪ باقی مانده، مخاطبان همچنان از خبرنگاران انتظار دارند که فارغ از جناحبندیها، اطلاعات دقیق و موثقی ارائه دهند. مؤسسه رویترز تأکید میکند که علیرغم تنوع منابع خبری، روزنامهنگاری حرفهای هنوز نقش محوری در مقابله با اطلاعات نادرست دارد.
فدراسیون جهانی روزنامهنگاران در پایان بیانیه خود خاطرنشان کرد: «با وجود پیشرفتهای فناورانه، نباید عنصر انسانیِ روزنامهنگاری نادیده گرفته شود. جامعه نیازمند خبرنگارانی است که با تعهد حرفهای، حقیقت را از میان هیاهوی اطلاعاتی بیرون بکشند. ما از تمامی رسانهها و نهادهای مرتبط میخواهیم تا از استقلال و امنیت شغلی روزنامهنگاران در این فضای پرتلاطم حفاظت کنند.»
با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرام ما بپیوندید:
نظر بدهید