توسط بروس گیل
منتشر شده در ۱۷ اکتبر ۲۰۲۵
📝 سه نکته برجسته
افزایش نقش هوش مصنوعی در جست‌وجو
هوش مصنوعی مولد و موتورهای جست‌وجو که پاسخ‌ها را مستقیماً نمایش می‌دهند، باعث شده کاربران کمتر به سایت‌هایی مانند ویکی‌پدیا مراجعه کنند.
کاهش اهمیت بازدید انسانی برای پایداری ویکی‌پدیا
کاهش حدود ۸٪ بازدیدکننده انسانی ممکن است داوطلبان نویسنده و کمک‌های مالی را که برای ادامه‌دادن فعالیت این دانشنامه لازم‌اند، کاهش دهد.
پارادوکس: ویکی‌پدیا منبع هوش مصنوعی است ولی خود لطمه می‌بیند
در حالی که مدل‌های زبانی بزرگ از داده‌های ویکی‌پدیا برای آموزش استفاده می‌کنند، همین فرایند باعث کاهش بازدید مستقیم این سایت شده است—چالشی برای آینده فضای آزاد دانش.
بنیاد ویکی‌مدیا، که دانشنامه آزاد ویکی‌پدیا را اداره می‌کند، می‌گوید که شیوه‌های جدید جست‌وجوی اطلاعات به‌صورت آنلاین، موجب کاهش ترافیک انسانی این سایت شده است.
در پُستی در وبلاگ که امروز منتشر شد، مارشال میلر، مدیر ارشد محصول این بنیاد، اظهار داشت که بازدیدهای انسانی ویکی‌پدیا در چند ماه اخیر تقریباً ۸٪ کمتر از همین بازه زمانی در سال ۲۰۲۴ بوده است.
این کاهش پس از آن آشکار شد که بنیاد روش تفکیک بازدیدهای انسانی از ربات‌ها را بازبینی کرد؛ کاری که برای فهم بهتر سطح واقعی مخاطبان و اعمال محدودیت بر ربات‌های شخص ثالثی که داده‌های ویکی‌پدیا را برای موتورهای جست‌وجو و ابزارهای هوش مصنوعی استخراج می‌کنند، انجام شده است. این بازبینی پس از آن بود که بنیاد در برزیل در ظاهر یک جهش در بازدید انسانی مشاهده کرد که در واقع عمدتاً از ربات‌ها سرچشمه گرفته بود.
«ما معتقدیم این کاهش‌ها بازتاب تأثیر هوش مصنوعی مولد و رسانه‌های اجتماعی بر شیوه جست‌وجوی اطلاعات توسط مردم است، به‌ویژه زمانی که موتورهای جست‌وجو پاسخ‌ها را مستقیماً در صفحات نتایج ارائه می‌دهند، اغلب بر پایه محتوای ویکی‌پدیا» میلر نوشت.
او افزود که این کاهش دقیقاً غافلگیرکننده نیست. موتورهای جست‌وجو به‌طور فزاینده‌ای از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند تا پاسخ‌ها را مستقیماً در نتایج نشان دهند، به‌جای آنکه به سایت‌هایی مانند ویکی‌پدیا لینک بدهند. در همین حال، کاربران جوان‌تر به پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب و تیک‌تاک برای دریافت اطلاعات رجوع می‌کنند.
متأسفانه این تغییرات می‌تواند اثرات موجی منفی برای ویکی‌پدیا داشته باشد. با کاهش بازدید، بنیاد هشدار داده است که احتمالاً شمار داوطلبانی که این محتوا را می‌نویسند و ویرایش می‌کنند کاهش خواهد یافت. همچنین بازدید کمتر ممکن است به کاهش کمک‌های مالی فردی منجر شود که بودجه این نهاد غیرانتفاعی را تأمین می‌کند.
این وضعیت از جهتی طنزآمیز است: تقریباً همه مدل‌های بزرگ زبانی (LLMs) بر داده‌های ویکی‌پدیا برای آموزش اتکاء دارند، اما در عمل ممکن است یکی از معتبرترین منابع اطلاعاتی خود را تضعیف کنند. به‌همین‌دلیل ویکی‌مدیا از مدل‌های زبانی بزرگ، چت‌بات‌های هوش مصنوعی، موتورهای جست‌وجو و پلتفرم‌های اجتماعی که از محتوای ویکی‌پدیا استفاده می‌کنند، خواسته است که به ارتقای ترافیک بازگشتی به سایت نیز کمک کنند.
برای مقابله با این مشکل، بنیاد گفته است که در تلاش است تا اطمینان یابد شخص ثالث‌ها بتوانند محتوای ویکی‌پدیا را به‌صورت مسئولانه و در مقیاس بزرگ بازاستفاده کنند، از طریق اعمال سیاست‌ها و توسعه استانداردهای صریح برای ارجاع‌دهی. همچنین در حال آزمایش راه‌های جدیدی برای دسترسی به مخاطبان جوان‌تر در پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب، تیک‌تاک، رابلوکس و اینستاگرام با استفاده از ویدئوها، بازی‌ها و چت‌بات‌هاست.
خود ویکی‌مدیا مخالف هوش مصنوعی نیست. همین ماه، این بنیاد پروژه «Wikidata Embedding Project» را راه‌اندازی کرده است: منبعی جدید که حدود ۱۲۰ میلیون نقطۀ دادهٔ آزاد در ویکی‌دیتا را به فرمی تبدیل کرده که برای مدل‌های زبانی بزرگ آسان‌تر قابل استفاده باشد. هدف آن، فراهم‌کردن داده‌های آزاد، با کیفیت‌تر برای سیستم‌های هوش مصنوعی و بهبود دقت پاسخ‌های آنهاست.
با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرام ما بپیوندید:
انتهای پیام/