چگونه المپیک توانست توریسم بارسلونا را دگرگون کند؟

مترجم: مهدی نیکوئی – شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)- یکی از جاذبه‌های گردشگری مقاصد را می‌توان رویدادها دانست. رویدادهای عمده همچنین فرصتی مناسب برای بازاریابی و شناخت مقصد و شکل دادن به تصورات گردشگران هستند؛ اما رویدادها همیشه منجر به موفقیت یک مقصد نمی‌شوند. دلایل زیادی وجود دارد که می‌توانند مانع موفقیت یک مقصد پس از رویدادهای عمده شوند.

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا) یکی از جاذبه‌های گردشگری مقاصد را می‌توان رویدادها دانست. رویدادهای عمده همچنین فرصتی مناسب برای بازاریابی و شناخت مقصد و شکل دادن به تصورات گردشگران هستند؛ اما رویدادها همیشه منجر به موفقیت یک مقصد نمی‌شوند. دلایل زیادی وجود دارد که می‌توانند مانع موفقیت یک مقصد پس از رویدادهای عمده شوند.


رویدادی مانند المپیک باعث ضربه خوردن به بسیاری از شهرها شده است که یکی از جدیدترین‌های آن میزبان سال 2008 یعنی پکن است؛ جایی که امروزه استادیوم‌های جدید و خارق‌العاده آن بدون استفاده مانده‌اند. اما برخی از شهرها نتایجی باورنکردنی کسب کرده‌اند. شاید یکی از موفق‌ترین و بارزترین این شهرها بارسلونا باشد. امروزه اسپانیا را به‌عنوان سرزمین آفتاب، و سواحل شنی می‌شناسیم؛ اما نباید فراموش کرد که تا پیش از شروع بازی‌های المپیک 1992، اسپانیا مکان متفاوتی بود. یکی از کارهایی که قبل از شروع بازی‌ها انجام شد، ایجاد و توسعه ساحل و بندرگاه‌های تفریحی بود که برای این منظور بسیاری از ساختمان‌های صنعتی محدوده دریا تخریب شدند. این شهر از زمان ژنرال فرانکو دچار رکود صنعتی شده بود که شاید بتوان ریشه آن را در مقاومت مردم کاتان در مقابل وی در جنگ داخلی اسپانیا دانست.


غالبا شهرهای میزبان المپیک برای آماده‌سازی خود تلاش‌های زیادی را برای ساخت مجدد شهر انجام می‌دهند. گزارشی که حجم سرمایه‌گذاری بر زیرساخت‌های بارسلونا را نشان می‌دهد:
«جاده‌های جدید 15 درصد نسبت به سال 1986 افزایش داشتند، همچنین سیستم‌های مدیریت فاضلاب 17 درصد و فضاهای سبز جدید و سواحل با رشد 78 درصد مواجه شدند.»
این سرمایه‌گذاری‌ها معادل 4/11 میلیارد دلار پول امروزی بود و رشد 400 درصدی بودجه را طی آن سال‌ها نشان می‌داد. البته این سرمایه‌گذاری در بارسلونا کاملا بازده داشت. به‌عنوان مثال، نرخ بیکاری به شدت سقوط کرد؛ تعداد بیکاران این شهر در نوامبر 1986 بیش از 127 هزار نفر می‌شد که در جولای 1992 به کمتر از 61 هزار نفر رسید. هرچند که زیرساخت‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها معطوف به المپیک بودند؛ اما توانستند 20 هزار فرصت شغلی دائم برای بارسلونا ایجاد کنند.


به نظر می‌رسد بازی‌های المپیک به شدت افکار مردم را نسبت به بارسلونا تغییر داد. از سال 1990 تا 2001 میلادی این شهر در رده‌بندی «بهترین شهرهای اروپایی» از رتبه یازدهم به رتبه ششم رسید. طبق آمار کمیته بین‌المللی المپیک، بارسلونا پس از 22 سال از بازی‌های المپیک، امروزه دوازدهمین شهر محبوب گردشگران در جهان و پنجمین شهر اروپا است.
امروزه اسپانیا، ورزشکار سطح اولی در فوتبال، بسکتبال، دوچرخه‌سواری، اتومبیلرانی، تنیس و بسیاری ورزش‌های دیگر دارد. این موضوع را می‌توان نتیجه مستقیم سرمایه‌گذاری در تسهیلات ورزشی قبل و بعد از المپیک بارسلونا دانست. به گفته یکی از روزنامه‌نگاران اسپانیایی، المپیک بارسلونا باعث شد تا حجم انبوهی از منابع مالی دولتی و خصوصی به سمت توسعه فضاها و تسهیلات ورزشی تمام کشور سرازیر شود که پیش از آن بی‌سابقه بود. پس از یک دهه، نتایج آن روشن شد. ورزش اسپانیا امروزه درآمد کسب می‌کند و رئال مادرید تبدیل به پردرآمدترین باشگاه جهان شده است.
هرچند که از ورزش‌ها و رویدادها کمتر به‌عنوان یک وسیله یاد می‌شود، اما یک رویداد می‌تواند باعث افزایش توانایی و توسعه ظرفیت گردشگری یک شهر شود. المپیک بارسلونا باعث شد که این شهر در سراسر دنیا شناخته شود و امروزه یکی از گردشگرپذیرترین مقاصد دنیا باشد.

 چه عاملی سبب موفقیت بارسلونا شد؟
در جذب گردشگران غالبا یک معیار مهم و سرنوشت‌ساز فراموش می‌شود: فرآیند انعکاس یک شهر در ذهن گردشگران. تصویر ذهنی گردشگران یک شبه ساخته نمی‌شود و به مرور زمان ایجاد می‌شود یا تغییر پیدا می‌کند. آنچه که تصویر ذهنی گردشگران را نسبت به یک شهر می‌سازد فرآیندی است که بلافاصله از زمان مطرح شدن نامزدی یک شهر برای میزبانی یک رویداد شروع شده و پس از آن ادامه می‌یابد. این فرآیند برای بارسلونا شامل ارزیابی سیاست‌های گردشگری پیشین و برنامه‌ریزی برای آنچه در آینده مورد نیاز است، نیز می‌شد.
امروزه بارسلونا در بین مقاصد گردشگری بسیار محبوب بوده و هر دو گروه گردشگران تفریحی و تجاری را پذیرایی می‌کند؛ به نحوی که این شهر به‌عنوان یکی از مقاصد گردشگری میزبان همایش‌ها و کنفرانس‌ها در جهان نیز شناخته می‌شود.


در بسیاری از شهرهای میزبان المپیک، توجه منحصر به زیرساخت‌های ورزشی و عمومی می‌شود. اما آنچه بارسلونا را از دیگر شهرها متمایز کرده و شاید دلیل موفقیت آن شد، این بود که سرمایه‌گذاری بارسلونا روی زیرساخت‌های عمومی و گردشگری و توسعه فضاهای غیرورزشی نظیر سالن‌های کنفرانس نیز بود. ایجاد ساحل و توسعه بندرگاه‌های تفریحی از این زمره است. از طرفی بارسلونا توسعه و اجرای پروژه‌های گردشگری خود را پس از المپیک متوقف نکرد و آنها را ادامه داد. این فرآیند پویا باعث شد که بارسلونا برخلاف بسیاری از میزبانان رویدادهای عظیم، فقط در خلال برگزاری آن رویداد موج گردشگران را تجربه نکند، بلکه پیش از آغاز بازی‌ها و پس از اتمام آن نیز این موج گردشگران ادامه یافت. همچنین این شهر توانست خود را به عنوان یکی از مقاصد رویدادها و همایش‌های عمده مطرح کند. طی 120 سال گذشته بارسلونا حداقل 8 رویداد عمده را تجربه کرده که شامل المپیک و جام‌جهانی فوتبال می‌شوند. همچنین در طول سال، رویدادهای ورزشی و غیرورزشی مختلفی نیز در این شهر برگزار می‌شود که معمولا تمامی ماه‌های سال را شامل شده و نوسانات فصلی ورود گردشگران به بارسلونا نسبت به سایر مقاصد بسیار کمتر است.

روزنامه دنیای اقتصاد