شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا) || دوران آتش‌بس یکی از حساس‌ترین و شکننده‌ترین مقاطع پس از درگیری‌های مسلحانه به شمار می‌رود به خصوص وقتی که این آتش بس رسمیت ندارد و بسیار شکننده است.کشورهای مختلف تجربه کرده‌اند که اگر آتش‌بس به‌درستی مدیریت نشود، دستاوردهای نظامی و دیپلماتیک نیز از میان خواهد رفت.
در این شرایط،رسانه‌ها باید فراتر از کارکرد سنتی اطلاع‌رسانی، به عنوان کنشگرانی فعال در مسیر صلح عمل کنند.رسانه‌ای که صرفاً به بازتاب رویدادها بسنده کند، نقش تعیین‌کننده‌ای در تغییر مسیر جامعه ایفا نخواهد کرد.آن‌ها باید همزمان با روایت واقعیت‌ها، مسیر ذهنی و عاطفی جامعه را به سوی اعتماد، آرامش و گفت‌وگو هدایت کنند.
رسانه‌ها وظیفه دارند اخبار مربوط به دوران آتش‌بس را به شکلی دقیق، سریع و بی‌طرفانه منتشر کنند. این وظیفه شامل مقابله با شایعات، جلوگیری از بازنشر اطلاعات نادرست و پرهیز از ایجاد التهاب رسانه‌ای می‌شود. بی‌طرفی رسانه‌ای نه تنها اصل اخلاقی، بلکه یک راهبرد برای پایداری شرایط محسوب می‌شود.
افزون بر اطلاع‌رسانی، رسانه باید به بازسازی اعتماد عمومی و رشد سرمایه اجتماعی بپردازد. بازتاب اقدامات مثبت مردم، دولت و نهادهای مردمی در حفظ آتش‌بس و روایت روزمرگی‌های زندگی در مناطق آسیب‌دیده، به مردم نشان می‌دهد که صلح قابل لمس و ملموس است. این موضوع می‌تواند حس امید را تقویت کند.
ترویج گفتمان ملی یکی دیگر از وظایف حیاتی رسانه‌ها در این دوران است. رسانه‌ها باید فرصت‌های گفت‌وگو را میان سلایق مختلف سیاسی، فرهنگی و اجتماعی فراهم آورند و از دوقطبی‌سازی بپرهیزند. دعوت از کارشناسان به سلیقه های مختلف اما در چارچوب اصول و معرفی چهره‌های وحدت‌آفرین، به تعادل فضای فکری کشور کمک می‌کند.
در کنار این‌ها، رسانه‌ها باید از تحریک احساسات عمومی و پخش واژگان تفرقه‌افکن به‌شدت خودداری کنند. بزرگ‌نمایی خشونت، مقصرسازی و تقویت ذهنیت انتقام‌جویانه، فضای روانی جامعه را متلاطم می‌کند و مانع از تداوم صلح می‌شود.
رسانه‌ها همچنین باید بازسازی کشور را به‌عنوان بخشی از روایت خود ببینند. نمایش پروژه‌های نوسازی، پوشش صحنه‌های همیاری و مشارکت مردمی در ترمیم خرابی‌ها، به مردم حس نقش‌آفرینی و مسئولیت می‌دهد. این بازنمایی مثبت، از صلح یک پروژه جمعی می‌سازد.
برای تحقق این اهداف، چارچوبی محتوایی باید طراحی شود که بر چهار محور اصلی استوار باشد. تولید خبر باید همراه با حفظ آمادگی روانی دفاعی و بازتاب امید اجتماعی باشد. تحلیل‌ها باید توسط کارشناسان متخصص و مستقل ارائه شوند تا افکار عمومی دچار بی‌اعتمادی نشود.
محتوای فرهنگی رسانه‌ها نیز باید آموزش همزیستی، مدارا و حل مسالمت‌آمیز اختلافات را در اولویت قرار دهد. این محتوای فرهنگی می‌تواند از طریق مستندها، داستان‌ها، گفت‌وگوها و حتی آثار هنری، در ناخودآگاه اجتماعی اثرگذار شود.
در حوزه شبکه‌های اجتماعی، رسانه‌ها باید با شایعات مقابله کرده و الگوهای رفتاری مثبت و امیدبخش را ترویج دهند. استفاده از فضای مجازی برای پمپاژ اخبار دروغین یا جهت‌دار، می‌تواند کل ساختار صلح را به خطر اندازد. بنابراین، حضور هدفمند رسانه در این فضا ضروری است.
چالش‌های متعددی نیز در برابر این مسیر قرار دارد. فشارهای سیاسی و حزبی برای هدایت رسانه‌ها، یکی از موانع اصلی در استقلال حرفه‌ای آنان است. گاه رسانه‌ها برای جلب مخاطب، به بیان روایت‌هایی تنش‌زا روی می‌آورند که در تضاد با منافع ملی است.
افزون بر آن، نبود تعادل بین آزادی بیان و مسئولیت اجتماعی رسانه‌ها نیز مشکل‌ساز می‌شود. اگر رسانه‌ها بدون پاسخگویی عمل کنند، یا اگر به بهانه مسئولیت‌پذیری از بیان حقایق بپرهیزند، هیچ‌کدام به تحقق همبستگی ملی و تقویت سرمایه اجتماعی کمک نخواهند کرد.
رسانه ملی به‌عنوان نهادی رسمی، وظیفه‌ای سه‌گانه در این شرایط دارد. این رسانه باید امیدآفرینی کند، انسجام ملی را تقویت نماید، و گفتمان بازسازی را رهبری کند. رسانه ملی نباید تریبون تبلیغاتی جناح‌ها باشد، بلکه باید نماد وحدت، عقلانیت و حرفه‌گرایی شود.
نقش رسانه ملی در روایت موفقیت‌های بازسازی، تشویق به همدلی و برانگیختن حس غیرت ملی در بازسازی کشور، بی‌بدیل است. این رسانه می‌تواند حس اعتماد به آینده را در جامعه تزریق کند.
برای اجرای موفق این راهبردها، لازم است دستورالعمل عملیاتی روشنی برای رسانه‌ها تدوین شود. همچنین، تشکیل اتاق فکر مشترک میان نهادهای رسانه‌ای، حقوقی و سیاسی، به انسجام و هم‌افزایی بیشتر کمک خواهد کرد.
نظارت بر فضای مجازی نیز باید به‌صورت هوشمندانه صورت گیرد. هدف این نظارت باید مقابله با اطلاعات نادرست و تفرقه‌افکن باشد، نه سرکوب آزادی بیان مشروع. شفافیت در این زمینه نیز اعتماد عمومی را حفظ خواهد کرد.
خلاصه ایتکه رسانه‌ها باید از ابزار بودن فاصله بگیرند و به عاملان واقعی انسجام ملی تبدیل شوند. اگر آن‌ها موفق به ایفای نقش خود شوند،جامعه به سوی ثبات و پایداری و ارتقا قدرت بازدارندگی حرکت خواهد کرد.
با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرام ما بپیوندید:
انتهای پیام/