فناوری‌های پیشرو و جایگاه ایران

هر چه بیشتر زیرساخت‌های ارتباطی، توسعه کسب‌وکارهای دیجیتالی مبتنی بر فناوری‌های این عرصه از سوی وزارت ارتباطات و تضمین امنیت سرمایه‌گذاری با اتخاذ سیاست‌های تعدیل شده در مسدودسازی خدمات و محتوا و هم‌چنین، ایجاد زیرساخت‌های قانونی و اجرایی در اقتصاد دیجیتال توسط نهادهای متولی (وزارت اقتصاد و وزارت ارتباطات)، نقش چشمگیری برای بهبود رتبه کشور، در گزارش‌های بعدی آنکتاد و رونق بهتر و بیشتر رفاه و اقتصاد کشور خواهد داشت.

منوچهر محمدشمیرانی
کارشناس ارتباطات

هیچ چیزی، ثابت و برجای نیست
جمله، در تغییر و سیر سرمدی است
ذره ها، پیوسته شد با ذره ها
تا پدید آید همه، ارض و سماء
( مولانا )

شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی‌ ایران (شارا) || جهان، پویا و در حال حرکت است. جهان، سر ایستادن ندارد. مدام، در حال حرکت و پویایی است؛ از نقطه ای به نقطه دیگر و از جایی به جایی بالاتر می رود. سرنوشت محتوم و قطعی انسان و جهان، توسعه و تکامل است و هیچ چیز و هیچ کس را، یارای مقابله با آن نیست.

در شرایطی که جهان، همیشه در حال تغییر است و ” دائما، یکسان نباشد حال دوران ” و علاوه بر سیارات ، خورشید هم با سرعت ۹۵۰۰۰۰ کیلومتر در ساعت، به دور مرکز کهکشان راه شیری می چرخد تنها می توان گفت اصلی ترین عامل تکامل هستی ، حرکت رو به جلو است و توسعه همه جانبه.

در این روزگار ، که به مدد فناوری های پیشرو و نوین، سرعت پیشرفت و ترقی روز به روز بیشتر می شود بدیهی است هیچ فردی و یا نهادی ، امکان متوقف کردن روند این توسعه را نداشته باشد . با گسترش دانش و فناوری های جدید در جهان ، تحقق توسعه همه جانبه و پایدار در جای جای این کره خاکی، شاید دیر یا زود داشته باشد ولی به طور قطع ، سوخت و سوز نخواهد داشت!

توسعه با فناوری های پیشرو

حال ، در این هنگامه رقابت کشورها برای پیشرفت و توسعه سریع تر و کسب بنیه اقتصادی و مالی و صنعتی بالاتر و برقراری رفاه و آسایش بهتر و بیشتر برای شهروندان خود ، باید ببینیم کشور ما ، چقدر برای توسعه فناوری های پیشرو آمادگی دارد و چه جایگاهی را در اختیار گرفته است.

همین موضوع، سوژه گزارش اخیر مرکز پژوهش های مجلس شده است تا بر اساس داده های آنکتاد ( کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل متحد ) در بین سال های ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۱ ، شاخص آمادگی برای فناوری های پیشرو و جایگاه ایران در جهان را بررسی نماید .
فناوری و نوآوری ، یکی از مهم ترین ابزارها ، برای رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی است. روند سریع جهانی شدن، به پایان رسیدن منابع مادی و ضرورت حفظ حقوق مالکیت فکری، موجب شده است دریابیم فناوری های نوین، علاوه بر تسریع در فرآیندهای تولید و کاهش هزینه ها، رشد اقتصادی و بهبود استانداردهای زندگی را به دنبال خواهد داشت.

در دنیای امروز، بهره مندی از فناوری های نوین، بیش از عوامل فیزیکی ( زمین، نیروی کار، مواد خام، سرمایه و … ) در رشد و توسعه کشورها موثر است و یک برتری برای حضور در بازارهای جهانی و شکست رقبا در عرصه اقتصادی به حساب می آید .
ناگفته پیداست ضرورت دستیابی به فناوری های پیشرو برای کشور ما دو چندان است ؛ چرا که دهه هاست ساختار اقتصاد ایران به درآمدهای نفتی وابسته بوده و همین وابستگی، اقتصاد کشور را آسیب پذیر کرده است.

با توجه به این که بر اساس سند چشم انداز سال ۱۴۰۴ قرار است ایران، کشوری در جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه آسیای جنوب غربی باشد _ که همین الان هم ، برای رسیدن به چنین هدفی، راه درازی را در پیش دارد _ باید گفت تنها راه رسیدن به این نقطه، اتخاذ سیاست های مبتنی بر جدایی از اقتصاد نفتی و دستیابی به اقتصاد دانش بنیان، از طریق توسعه فناوری های پیشرو است.

بر اساس این گزارش، آنکتاد ۱۷ نوع فناوری را ، به عنوان فناوری های پیشرو دسته بندی کرده است که عبارتند از : هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، کلان داده، زنجیره بلوکی، فناوری های ارتباطی نسل جدید ( 5G )، چاپ سه بعدی، روباتیک، فناوری پهپادها، انرژی خورشیدی فتولتائیک، انرژی خورشیدی متمرکز، سوخت های زیستی، وسایل نقلیه برقی، نانوفناوری، ویرایش ژن.

ایران، در شاخص آمادگی برای فناوری های پیشرو، سال ۱۴۰۱ در رتبه ۷۵ از میان ۱۵۸ کشور و در مقایسه با جایگاه هایی هم چون ترکیه (۵۳) و عربستان( ۴۷ ) قرار دارد.

بررسی زیرشاخص های شاخص آمادگی برای فناوری های پیشرو در سال ۱۴۰۱ نشانگر آن است که وضعیت ایران در زیرشاخص تحقیق و توسعه به نسبت بهتر ( رتبه ۳۵ جهان ) و در زیرشاخص فعالیت های صنعتی، به نسبت بدتر ( رتبه ۱۱۸ جهان ) است . در سایر زیرشاخص ها، همچون دسترسی به تامین مالی ( رتبه ۶۲ )، زیرشاخص مهارت ها (رتبه ۷۴ ) و در زیرشاخص استقرار فناوری اطلاعات و ارتباطات( رتبه ۷۸ ) ، تقریبا جایگاه میانه ای را در بین کشورها دارد.

ولی به طور کلی ، ضعف زیادی در زیرشاخص فعالیت صنعتی و دسترسی به تامین مالی در ایران مشاهده می شود که ضروری است برای بهبود شدت صنعتی شدن، مشاوره های فنی و مهندسی بیشتری برای تولیدکنندگان محصولات با فناوری بالا صورت بگیرد و با اتخاذ سیاست‌های جذب سرمایه از بخش خصوصی، بانک ها و صندوق های مرتبط با پژوهش و فناوری، دسترسی به تامین منابع مالی افزایش یابد.

چند پیشنهاد
با توجه به شرایط خاص کشور ما، ضروری است با درک وضعیت توسط سیاستگذاران، صرفا به تهیه قوانین و تهیه گزارش بسنده نشود و گام های جدی و موثر و به دور از سیاست زدگی، در اسرع وقت برداشته شود . در این زمینه، اهتمام مسئولان برای ایجاد بستر مناسب در انتقال فناوری، اتصال شرکت های دانش بنیان و صنعتی و به کارگیری راهکارهای بهبود کیفیت و رقابت پذیری محصولات جهت ایجاد و حفظ بازارهای صادراتی ضروری است.

ایجاد بسترهای حمایتی برای تضمین جذب سرمایه بخش خصوصی و تدارک همکاری های بین المللی با هدف جذب سرمایه خارجی نیز، راهگشا خواهد بود. تقویت صندوق های تامین مالی فناوری و تحقق اعتبارات پیش بینی شده برای آن ها، ذیل قوانین مرتبط، بسیار حیاتی و لازم است.

در عین حال، تقویت هر چه بیشتر زیرساخت‌های ارتباطی، توسعه کسب‌وکارهای دیجیتالی مبتنی بر فناوری‌های این عرصه از سوی وزارت ارتباطات و تضمین امنیت سرمایه‌گذاری با اتخاذ سیاست‌های تعدیل شده در مسدودسازی خدمات و محتوا و هم‌چنین، ایجاد زیرساخت‌های قانونی و اجرایی در اقتصاد دیجیتال توسط نهادهای متولی (وزارت اقتصاد و وزارت ارتباطات)، نقش چشمگیری برای بهبود رتبه کشور، در گزارش‌های بعدی آنکتاد و رونق بهتر و بیشتر رفاه و اقتصاد کشور خواهد داشت.

 

انتهای پیام/