علم و مقالات علمی در بحران: واقعیت‌ها و چالش‌ها
نویسنده: آدام مارکوس و ایوان اورانسکی

شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی‌ ایران (شارا) || در دنیای علم، مقالات علمی و تحقیقات همواره به عنوان مبنای اصلی برای اعتبارسنجی داده‌ها و پیشرفت‌های علمی شناخته می‌شوند. اما واقعیت این است که بسیاری از مقالات منتشرشده در مجلات علمی، اعتبار کافی ندارند و در واقع تنها به افزایش تعداد مقالات منتشرشده کمک می‌کنند، بدون آنکه تأثیر واقعی بر دانش بشر داشته باشند. این موضوع به ویژه در مقالاتی که به موضوعات حساس مانند ارتباط واکسن‌ها با بیماری‌ها می‌پردازند، اهمیت پیدا می‌کند.

یکی از مشکلات اصلی در انتشار مقالات علمی، فشار ناشی از سیستم «چاپ یا نابود» است که محققان را مجبور به انتشار بیشتر مقالات می‌کند. این فشار منجر به افزایش مقالات بی‌کیفیت در مجلاتی می‌شود که به دنبال کسب درآمد بیشتر از هزینه‌های پردازش مقاله هستند. این مقالات معمولاً فاقد بازبینی دقیق و به‌ویژه به‌روز نیستند.

در این شرایط، گاهی اوقات مقالات بی‌کیفیت یا حتی نادرست در بین مقالات معتبر علمی منتشر می‌شوند، به‌طوری‌که ممکن است حتی مقالاتی که قبلاً بازپس‌گرفته شده‌اند، دوباره به‌عنوان مرجع استفاده شوند. به‌عنوان نمونه، یکی از مقالات بحث‌برانگیز توسط یک محقق به نام آنتونی موازن (Anthony Mawson) منتشر شد که به ارتباط بین واکسن‌ها و اوتیسم اشاره می‌کرد. این مقاله در مجله‌ای منتشر شد که نه تنها از نظر علمی معتبر نبود، بلکه توسط بسیاری از مجلات معتبر رد شده بود.

این مشکلات در علم به‌ویژه در سیاست‌گذاری‌های بهداشتی مانند آنچه در دولت ترامپ اتفاق افتاد، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. بسیاری از مقالات علمی به‌ویژه در زمینه سلامت عمومی، باید به‌دقت مورد بررسی قرار گیرند، زیرا ممکن است موجب گمراهی سیاست‌گذاران و عموم مردم شوند.

از سوی دیگر، با افزایش تعداد مقالات علمی و هزینه‌های بالای پردازش آن‌ها، علم به یک تجارت پرسود تبدیل شده است. این تجارت باعث شده است که بسیاری از مجلات به‌دنبال چاپ هرچه بیشتر مقالات باشند و این امر در نهایت منجر به انتشار مقالات کم‌کیفیت و حتی غلط می‌شود.

در نهایت، برخی از محققان پیشنهاد داده‌اند که مقالات علمی باید همراه با نظرات بازبینی‌کنندگان خود منتشر شوند تا فرآیند بازبینی و صحت مقالات در دسترس عموم قرار گیرد. این اقدام می‌تواند به کاهش مقالات بی‌کیفیت کمک کند و موجب افزایش شفافیت در علم شود.

با توجه به این مسائل، نیاز به اصلاحات اساسی در سیستم انتشار علمی احساس می‌شود تا به‌جای افزایش تعداد مقالات بی‌کیفیت، بر روی کیفیت و صحت آن‌ها تمرکز شود. اگر این اصلاحات به‌طور جدی پیگیری شوند، علم می‌تواند دوباره به عنوان منبعی معتبر و قابل اعتماد در تصمیم‌گیری‌های سیاستی و عمومی در نظر گرفته شود.

نویسنده: آدام مارکوس و ایوان اورانسکی
تاریخ انتشار: 13 فوریه 2025
منبع انگلیسی: The Atlantic
منبع فارسی: شارا

انتهای پیام/