بابک نوراله زاده خیاوی، کارشناس ارشد علوم ارتباطات اجتماعی، دانشگاه آزاد واحدعلوم و تحقیقات تهران، ایران
کارشناس مسئول روابط‌عمومی و ارتباطات شهرداری مشگین شهر
شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا) || سواد رسانه‌ای مجموعه‌ای از مهارت‌های قابل یادگیری است که به توانایی دسترسی، تجزیه و تحلیل، نقد و ایجاد انواع پیام‌های رسانه‌ای اشاره دارد و یک مهارت ضروری در دنیای امروزی به شمار می‌رود. امروزه در سده بیست و یکم در جهانی زندگی می کنیم که بسیار هراس آور ولی در عین حال سرشار از فوق العاده ترین نویدها برای آینده است. جهانی آکنده از تغییر و تحول که تضادها، تنش ها و تفکیک های عمیق اجتماعی و همچنین یورش ویرانگر فناوری اطلاعات و تکنولوژی های نوین رسانه ای اصلی ترین مشخصه های آن است.
در جهان امروز وسایل ارتباط جمعی از قبیل روزنامه، تلویزیون، رادیو، شبکه های ماهواره ای، رسانه های جدید و شبکه های اجتماعی در بستر اینترنت با انتقال اطلاعات و معلومات و مبادله افکار و عقاید عمومی، در راه پیشرفت فرهنگ جوامع بشری نقش بزرگی به عهده گرفته اند، به طوریکه بسیاری از دانشمندان و عالمان اجتماعی و صاحبنظران ارتباطات اجتماعی، عصر کنونی زندگی انسانها را «عصر ارتباطات» نام گذاشته اند.
در عصرحاضر به دلیل حجم بیش از حد اطلاعات وگستردگی ارتباطات، همه افراد با این چالش مواجه شده اند که در میان انبوه اطلاعات و ابزارهای رسانه ای، چگونه دست به انتخاب بزنند و از صحت و سقم آن اطمینان یابند در اینجاست که مهارت عمده یعنی سواد رسانه‌ای اهمیت بارز خود را نشان می دهد.
از یک سو، گسترش روز افزون فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی و پیوند مستمر آن با زندگی روزمره افراد، پدیده افنجار اطلاعات، آلودگی اطلاعات و ضرورت استخراج مناسب منابع معتبر و از سوی دیگر حجم زیاد رسانه های جمعی و نقش بارز آنها در جهت دهی به مسیر فکری افراد جامعه و همچنین نقشی که رسانه های گروهی و ارتباطی در آموزش غیررسمی و افزایش سطح آگاهی دارند و معضلی که در شناخت رسانه های جهت دار و مغرض و لزوم اهمیت توانایی و تشخیص محتوای پیام های رسانه ای و تجزیه و تحلیل نگاه انتقادی پیام ها و محتوای رسانه ها وجود دارد، ضرورت پرداخت به اهمیت سواد رسانه‌ای انتقادی را دوچندان کرده است.
دنیای امروز خواه یا ناخواه در شرایط اشباع رسانه ای قرار دارد در نتیجه این اشباع، حجم اطلاعات نیز بالاخواهد بود و لازم است در انتخاب نیازهای اطلاعاتی با دقت و درست عمل کنیم. امروزه رسانه ها یکی از اجزای اصلی زندگی به شمار می روند و همگام با آموزش های رسمی در تکمیل مهارت ها و دانستنی های گوناگون مردم نقش اساسی دارند.
زمانی که در بزرگراه اطلاعاتی حرکت می کنید، سواد رسانه‌ای می تواند به شما بگوید که چه مقدار از وقتتان را در چه سایت هایی، چه رسانه هایی با چه گرایشی بگذارید، بنابراین کسانی که از سواد رسانه‌ای بهره مند هستند قادر خواهند بود با نگاه انتقادی، تحلیلی، پژوهشی و مطالعاتی برنامه ها را دنبال کنند، چرا که رسانه ها منابع کسب اطلاعات ما از دنیای پیرامون هستند. داشتن سواد رسانه‌ای شرایطی را فراهم می کند تا انسان به صورت انتقادی پیام ها را تحلیل کند و بتواند هدف و دیدگاه پیام و فرستنده آن را بشناسد.
حال با وصف تنوع رسانه ای موجود و اهمیت داشتن سواد رسانه‌ای انتقادی و دغدغه آسیب رسانی رسانه ها و آسیب پذیری مخاطبان که بیشترین مصرف کنندگان رسانه ها هستند همواره مورد توجه اندیشمندان علوم ارتباطات اجتماعی بوده و یکی از ضروریات غیرقابل انکار در عرصه فعالیت کارشناسان و مدیران روابط‌عمومی‌ها می باشد. درواقع سواد رسانه‌ای انتقادی به انسان کمک می کند تا از سیاست پنهانی رسانه ها آگاهی داشته باشد و بطور مستقلانه فکر کند و تصویری کافی و همه جانبه از رسانه ها داشته باشد و به مخاطبان این امکان را بدهد که با آگاهی کامل، پیام های رسانه ای را پردازش کنند و به دانش موجود در هر رسانه ای دست پیدا کنند و به آسانی تسلیم بمباران و نفوذ اطلاعاتی رسانه ها قرار نگیرد و با تجزیه و تحلیل، تعبیر و تفسیر و پردازش اطلاعات و پیام ها، توانایی های خود را دراین زمینه بهبود بخشیده و به تعالی آگاهی در برخورد با رسانه ها دست یابد.
هر پژوهش و فعالیت علمی تنها می تواند ابعاد محدودی از یک مسئله اجتماعی را مورد بررسی قرار دهد. حال آنکه مسائل وپدیده های نو ظهور اجتماعی با درنظر گرفتن گسترش و رشد شتابان فناوری اطلاعات و ارتباطات و رسانه های جمعی بعنوان موثق ترین منبع کسب اخبار، اطلاعات و افزایش آگاهی در جوامع قرن بیست و یکم وکشورهای توسعه یافته و درحال توسعه دارای ابعاد گوناگون و متعددی می باشد.
بنابراین نگارنده در مقاله تحلیلی با نگاه انتقادی و کشف خلاءهای موجود در میدان فعالیت کارشناسان روابط‌عمومی و گسترش روز افزون شبکه‌های اجتماعی موبایل‌محور و دسترسی سریع مخاطبان به اخبار مربوط به رویدادهای فراملّی، ملّی و منطقه‌ای بر لزوم آموزش مستمر کارشناسان و مدیران روابط‌عمومی با هدف آشنایی و نهادینه شدن معنا و مفهوم سواد رسانه‌ای انتقادی تاکید و مهم ارزیابی نموده و سواد رسانه‌ای را به‌عنوان ضرورتی غیرقابل‌انکار در حیطه وسیع روابط‌عمومی‌ها درک کرده و پیشنهادهای کاربردی ذیل را اریه می‌نماید.
1ـ توصیه می شود مسئولان و دست اندرکاران امر در نظام اداری کشوری نسبت به برگزاری دوره های تخصصی سواد رسانه‌ای با بهره گیری از متخصصان نام آشنا در بین کارشناسان و مدیران روابط‌عمومی ادارات ودستگاههای اجرایی اقدام و بازخورد آن را با هدف سنجش نقاط ضعف و قوت در برنامه ریزی های آینده بکار گیرند.
2ـ بهتر است مسئولان و دست اندرکاران امر در نظام اداری کشوری قبل از هرگونه تصمیم مهم و اساسی نسبت به مطالعه پژوهش های انجام یافته در حوزه علوم ارتباطات اجتماعی، رسانه و تحولات اجتماعی اقدام و از کارهای تکرای توأم با آزمون و خطا و صرف هزینه های گزاف و اتلاف زمان و جلوگیری از هدررفت سرمایه فرهنگی کشور و تصمیمات بدون پشتوانه کارشناسی پرهیز نمایند و تخصص گرایی را باهدف کاهش خسارت معنوی و مادی به عنوان اصل پذیرفته شده باور و مرز بین تصمیم گیری و تصمیم سازی را کاملاً شفاف و تفکیک نمایند.
3ـ پیشنهاد می شود شبکه آموزش سواد رسانه‌ای مختص کارشناسان و فعالان عرصه ارتباطات و روابط‌عمومی درسایت انجمن متخصصان روابط‌عمومی و شبکه اطلاع رسانی شارا راه اندازی شود.
انتهای پیام/
<div id=”div_eRasanehTrustseal_24429″></div>
<script src=”https://trustseal.e-rasaneh.ir/trustseal.js”></script>
<script>eRasaneh_Trustseal(24429, false);</script>
|
||||
