توهم شایستگی

قربانعلی تنگ‌شیر مدرس روابط‌عمومی – فرد متوهم راه نقد را به بهانه‌های مختلف می بندد. جامعه‌ای که این راه‌ها را به روی خود ببندد سرشار از بازندگان متوهمی خواهد شد که در جایگاه‌های مختلف از خودشان تصویر قهرمانان بزرگ ارائه می‌دهند.

شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)–|| توهم شایستگی نوعی از توهم که در آن فرد به شایستگی‌ها و توانمندی‌های خود یا دیگری ایمان دارد و آن را می‌ستاید. این توهم یکی از گسترده ترین و رایج ترین توهم ها و موانع رشد هم در سطح فردی و هم در سطح جمعی است.

 توهم دانش: زمانی که مدرک دانشگاهی برابر با دانش دانسته می‌شود این توهم دوچندان می شود در این وضعیت فردی که دارای مدرک دانشگاهی باشد خودش را دارای تخصص در آن زمینه و احتمالاً در زمینه‌های مشابه می‌داند. توهم دانش آفت دنیای مدرن در امر آموزش و اصلی‌ترین مانع یادگیری است.

 توهم مدیریت: توهمی است که فرد تمامی موقعیت‌ها را به توانمندی خودش نسبت می‌دهد و شکست‌ها را حاصل شرایط و وضعیت جامعه می‌داند.

توهم کنترل: این توهم مربوط به فردی است که مجموعه سازمان یا جامعه را تحت کنترل خودش می‌داند. این توهم همان پاشنه آشیل دیکتاتورها در تاریخ بوده است دیکتاتورها توهم کنترل جامعه خود را پیش فرض اصلی دانسته‌اند تمامی این گونه توهم در هر شکلی که باشند  راه یادگیری و اصلاح را می بندند.

راه‌های رهایی از توهم شایستگی:
 سه روش پیشنهادی برای رهایی از توهم عبارتند از:
1- رقابت: رقابت با دیگران اصلی‌ترین ابزاری است که انسان‌های متوهم را درمان می‌کند. انسانی که توهم دانش دارد در زمان شکست از دیگران در آزمون ها ممکن است از توهم خود دست بکشد. او دوست دارد تا در دنیای مصنوعی و متوهم خویش یگانه مدیر توانمند جهان بماند.

2- مقایسه با دیگران: مقایسه یک سازمان با استانداردهای جهانی یا مقایسه یک سازمان با سازمان‌های دیگر است که به مدیر متوهم نشانه و علامت می دهد گرچه همواره انسان های متوهم با استدلال اینکه «شرایط مافرق دارد» تلاش دارد تا راه مقایسه را ببندد تا از توهم شایستگی خویش محافظت کند.

3- نقد: تنها نقد است که می‌تواند فرد متوهم توانمندی و شایستگی را در مقابل واقعیت پرسش های سخت قرار دهد. نقد حتی اگر حاوی هیچ پیشنهاد جایگزین نباشد می تواند توهم شایستگی را به چالش بکشد. نقد به انسان  در هر جایگاهی که باشد کمک می‌کند تا از افتادن در دام توهم شایستگی رها شود.

 

نقد هم البته خوشایند فرد متوهم نیست و او راه نقد را به بهانه‌های  مختلف می بندد. جامعه‌ای که این راه‌ها را به روی خود ببندد سرشار از بازندگان متوهمی خواهد شد که در جایگاه‌های مختلف از خودشان تصویر قهرمانان بزرگ را دارند. وقتی که بازندگان در کنار توانمندی‌ها قرار می‌گیرند نقد، رقابت و مقایسه بدون شک متوهمانی هستند که از کاریکاتورشدن عکس‌های‌شان می هراسند.