شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا) || بر اساس یک مطالعه، ارتباط مردم با طبیعت از سال ۱۸۰۰ بیش از ۶۰٪ کاهش یافته است؛ روندی که با ناپدیدشدن واژگان مرتبط با طبیعت—مانند «رودخانه»، «خزه» و «شکوفه»—از کتاب‌ها هم‌راستا است.
مدل‌سازی‌های رایانه‌ای پیش‌بینی می‌کند که سطح «ارتباط با طبیعت» همچنان کاهش خواهد یافت، مگر آن‌که دگرگونی‌های گستردهٔ سیاسی و اجتماعی رخ دهد؛ در این میان، آشنا کردن کودکان در سال‌های آغازین زندگی با طبیعت و سبزسازی اساسی محیط‌های شهری، مؤثرترین مداخلات‌اند.
این پژوهش که توسط مایلز ریچاردسون، استاد «ارتباط با طبیعت» در دانشگاه داربی انجام شده، با اتکا به داده‌های شهرنشینی، کاهش حیات‌وحش محلی و—مهم‌تر از همه—کاهش انتقال تجربهٔ تعامل با طبیعت از والدین به فرزندان، میزان حذف طبیعت از زندگی مردم را طی ۲۲۰ سال به‌طور دقیق ردیابی کرده است.
در مقاله‌ای که در نشریهٔ Earth منتشر شد، ریچاردسون همچنین نشان داده است که بسامد واژگان طبیعی در کتاب‌ها بین سال‌های ۱۸۰۰ تا ۲۰۲۰ کاهش یافته و این افت در سال ۱۹۹۰ به اوج خود رسیده است: ۶۰٫۶٪ کاهش.
مدل‌سازی‌ها نشان می‌دهد «انقراض تجربه» در حال وقوع است: نسل‌های آینده به‌دلیل غیاب طبیعت در محله‌های در حال گسترش، پیوند خود را از دست خواهند داد و والدین نیز دیگر «جهت‌گیری» نسبت به دنیای طبیعی را به فرزندان منتقل نخواهند کرد. مطالعات دیگر نیز نشان داده‌اند که ارتباط والدین با طبیعت، قوی‌ترین پیش‌بینی‌کنندهٔ نزدیک‌شدن کودک به طبیعت است.
ریچاردسون گفت: «امروز، قطع ارتباط با طبیعت به‌عنوان یکی از ریشه‌های اصلی بحران محیط‌زیست پذیرفته شده است. این موضوع برای سلامت روان ما نیز حیاتی است و رفاه انسان و طبیعت را به هم پیوند می‌دهد. اگر قرار است رابطهٔ جامعه با طبیعت را تغییر دهیم، به دگرگونی اساسی نیاز داریم.»
او افزود هنگام آزمودن سناریوهای سیاستی و تغییرات شهری در مدل، از مقیاسِ تغییر لازم برای معکوس‌کردن روند کاهش ارتباط با طبیعت شگفت‌زده شده است. به‌گفتهٔ او، افزایش ۳۰٪ی فضاهای سبزِ پُر‌تنوع زیستی در یک شهر— اگر برای حیات‌وحش و مردم مثبت و چشمگیر به‌نظر برسد—برای بازگرداندن روند، کافی نیست و «ممکن است شهر نیاز داشته باشد ۱۰ برابر سبزتر شود.»
پژوهش نشان داد اقداماتی که صرفاً به افزایش مشارکت عمومی در طبیعت می‌پردازند، در معکوس‌کردن افت بلندمدت «ارتباط با طبیعت» کارآمد نیستند. ریچاردسون گفت برنامه‌های خیریه‌ها—برای نمونه کارزار #30DaysWild «انجمن‌های حیات‌وحش» (Wildlife Trusts)—هنوز برای بهبود سلامت روان اهمیت دارند، اما مدل‌سازی‌ها نشان می‌دهد این طرح‌ها جلوی از‌دست‌رفتنِ میان‌نسلیِ اتصال به طبیعت را نمی‌گیرند.
بر اساس مطالعه، اقدامات مؤثرتر آن‌هایی‌اند که آگاهی و درگیری با طبیعت را از سنین پایین در کودکان و خانواده‌ها نهادینه می‌کنند؛ مانند مهدکودک‌ها و مدارس طبیعت‌گرا (Forest School).
مانع دیگر برای بازسازی ارتباط با طبیعت این است که—طبق مدل—برای وارونه‌کردن روند، سیاست‌های دگرگون‌ساز در آموزش اوان کودکی و بازطراحی شهری باید در ۲۵ سال آینده برقرار شوند؛ اما اگر این کار انجام شود، افزایش ارتباط با طبیعت به‌صورت خودپایدار ادامه خواهد یافت.
به‌گفتهٔ ریچاردسون، مقیاس تغییرات اجتماعیِ لازم شاید آن‌قدر هم دلهره‌آور نباشد، زیرا «سطوح پایه» اکنون بسیار پایین است.
یک مطالعه نشان داد مردم در شفیلد به‌طور متوسط روزانه تنها ۴ دقیقه و ۳۶ ثانیه را در فضاهای طبیعی می‌گذرانند.
ریچاردسون گفت: «اگر این زمان را ۱۰ برابر کنیم، مردم هر روز ۴۰ دقیقه بیرون هستند—شاید همین کافی باشد. کار با خانواده‌ها و والدین برای درگیرکردن کودکان با طبیعت—با تمرکز واقعی بر انتقال میان‌نسلی—کلیدی است. تمرکز زیادی بر «وصل‌کردن» کودکان به طبیعت وجود دارد، اما من ترجیح می‌دهم بگویم: آن‌ها را قطع نکنید. نوزاد امروز مانند نوزاد سال ۱۸۰۰ است؛ کودکان شیفتهٔ دنیای طبیعی‌اند. حفظ این شیفتگی در دوران کودکی و مدرسه، در کنار سبزسازی شهری، ضروری است. سیاست‌هایی آغاز شده‌اند، اما باید تحول‌محور فکر کنیم—نه افزایش ۳۰٪ بلکه ۱۰۰۰٪.»
نکتهٔ امیدوارکنندهٔ دیگر احتمال یک چرخش فرهنگی است: به‌گفتهٔ ریچاردسون، بسامد واژگان طبیعی در کتاب‌ها دوباره رو به افزایش گذاشته—به‌گونه‌ای که افتِ ثبت‌شده از ۶۰٫۶٪ در فاصلهٔ ۱۸۰۰ تا ۱۹۹۰، امروز به حدود ۵۲٫۴٪ رسیده است.
او افزود: «آیا این بازتابِ یک آگاهی واقعی زیست‌محیطی است؟ آیا صرفاً روندی در ادبیات طبیعت‌نویسیِ بریتانیاست؟ آیا «واقعی» است یا مصنوعِ داده‌ها؟ نمی‌دانم. همچنین، در دهه‌های اخیر علاقه به معنویت افزایش یافته است؛ بنابراین ممکن است نشان‌دهندهٔ بازگشت مردم به طبیعت باشد.»
نویسنده: پاتریک بارخام — شنبه ۹ اوت ۲۰۲۵
با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرام ما بپیوندید:
انتهای پیام/