شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا) || دیپلماسی رسانه‌ای یکی از راهبردهای اساسی در روابط عمومی است که سازمان‌ها، دولت‌ها و شرکت‌های بین‌المللی از آن برای مدیریت تصویر عمومی و تأثیرگذاری بر افکار عمومی استفاده می‌کنند.
این مقاله به بررسی مفهوم دیپلماسی رسانه‌ای، راهبردهای آن در روابط عمومی و تأثیرات آن در دنیای معاصر می‌پردازد. همچنین، نمونه‌های موفق در این حوزه را مورد بررسی قرار داده و چالش‌های پیش‌روی روابط عمومی در استفاده از دیپلماسی رسانه‌ای را تحلیل می‌کند.
۱. مقدمه
در عصر دیجیتال، رسانه‌ها نقش بی‌بدیلی در شکل‌دهی به افکار عمومی دارند. دیپلماسی رسانه‌ای، که در گذشته بیشتر در حوزه سیاست خارجی به کار می‌رفت، امروزه به یکی از راهبردهای کلیدی در روابط عمومی تبدیل شده است (Nye, 2004). این مفهوم بر استفاده از ابزارهای رسانه‌ای برای انتقال پیام، تأثیرگذاری بر نگرش‌ها و ایجاد تعامل مؤثر با مخاطبان تأکید دارد (Gilboa, 2008).
رشد شبکه‌های اجتماعی و تغییر الگوهای مصرف رسانه‌ای، روابط عمومی را مجبور به اتخاذ راهبردهای نوین کرده است. در این راستا، دیپلماسی رسانه‌ای به‌عنوان ابزاری کارآمد برای ایجاد ارتباط پایدار بین سازمان‌ها و مخاطبان، گسترش برندینگ سازمانی و مدیریت بحران‌های رسانه‌ای عمل می‌کند (Hallahan et al., 2007).
۲. مفهوم دیپلماسی رسانه‌ای
دیپلماسی رسانه‌ای به‌عنوان یکی از شاخه‌های دیپلماسی عمومی، به کاربرد رسانه‌های سنتی و دیجیتال در راستای تأثیرگذاری بر افکار عمومی داخلی و بین‌المللی اشاره دارد (Entman, 2004). این راهبرد توسط دولت‌ها، سازمان‌های بین‌المللی و شرکت‌های بزرگ برای ارتقای وجهه و مدیریت بحران‌ها استفاده می‌شود (Cull, 2009).
۲.۱. تفاوت دیپلماسی رسانه‌ای با دیپلماسی عمومی
دیپلماسی عمومی: تأکید بر برقراری ارتباط مستقیم بین دولت‌ها و ملت‌ها از طریق تبادلات فرهنگی و آموزشی (Nye, 2008).
دیپلماسی رسانه‌ای: بهره‌گیری از رسانه‌ها برای تأثیرگذاری غیرمستقیم بر افکار عمومی (Zaharna, 2010).
۳. نقش رسانه‌ها در دیپلماسی روابط عمومی
رسانه‌ها در دیپلماسی رسانه‌ای دو نقش کلیدی ایفا می‌کنند:
رسانه‌های سنتی: تلویزیون، رادیو و روزنامه‌ها همچنان تأثیرگذارترین ابزار در دیپلماسی رسانه‌ای محسوب می‌شوند (Seib, 2012).
رسانه‌های دیجیتال: پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی مانند توییتر، فیسبوک و یوتیوب امکان تعامل سریع‌تر و گسترده‌تری را فراهم می‌کنند (Zaharna, 2010).
نمونه موفق: استفاده دولت ایران از شبکه‌های برون‌مرزی مانند پرس تی‌وی و العالم برای شکل‌دهی به افکار عمومی در سطح بین‌المللی.
۴. راهبردهای دیپلماسی رسانه‌ای در روابط عمومی
۴.۱. مدیریت محتوا و پیام
تدوین پیام‌های استراتژیک که با فرهنگ و نیازهای مخاطبان همخوانی داشته باشد، از اصول اساسی دیپلماسی رسانه‌ای در روابط عمومی است (Hallahan et al., 2007).
۴.۲. استفاده از سفیران رسانه‌ای
افراد تأثیرگذار، روزنامه‌نگاران و شخصیت‌های برجسته رسانه‌ای می‌توانند نقش مهمی در انتقال پیام‌های سازمان‌ها ایفا کنند (Kampf et al., 2015).
۴.۳. بهره‌گیری از رسانه‌های دیجیتال
رسانه‌های دیجیتال ابزاری قوی برای ارتباط مستقیم با مخاطبان و تحلیل داده‌ها جهت تنظیم استراتژی‌های ارتباطی محسوب می‌شوند (Chadwick, 2013).
۴.۴. مدیریت بحران رسانه‌ای
روابط عمومی سازمان‌ها باید آمادگی لازم برای مدیریت بحران‌های رسانه‌ای را داشته باشند، زیرا اطلاعات نادرست یا انتشار شایعات می‌تواند به اعتبار سازمان آسیب بزند (Bennett & Segerberg, 2012).
۵. مطالعه موردی: برندینگ ملی کره جنوبی
کره جنوبی با استفاده از استراتژی‌های دیپلماسی رسانه‌ای، تصویر فرهنگی و اقتصادی مثبتی از خود در جهان ارائه کرده است. استفاده از “موج کره‌ای” (Hallyu) در سینما، موسیقی و رسانه‌های دیجیتال یکی از نمونه‌های موفق در این حوزه است (Jin, 2016).
۶. چالش‌ها و محدودیت‌ها
دیپلماسی رسانه‌ای با چالش‌هایی مواجه است، از جمله:
– تغییرات سریع در الگوهای مصرف رسانه‌ای (McNair, 2017).
– انتشار اخبار جعلی و اطلاعات نادرست (Wardle & Derakhshan, 2017).
– محدودیت‌های فرهنگی و سیاسی در کشورهای مختلف که مانع از پذیرش پیام‌های رسانه‌ای می‌شود.
۷. نتیجه‌گیری
دیپلماسی رسانه‌ای ابزاری قدرتمند برای مدیریت تصویر سازمان‌ها و دولت‌هاست. استفاده هوشمندانه از رسانه‌های سنتی و دیجیتال، تدوین راهبردهای مناسب و مدیریت بحران‌های رسانه‌ای از جمله عواملی هستند که موفقیت در این حوزه را تضمین می‌کنند.
۸. منابع
منابع انگلیسی:
Bennett, W. L., & Segerberg, A. (2012). The logic of connective action: Digital media and the personalization of contentious politics. Cambridge University Press.
Chadwick, A. (2013). The hybrid media system: Politics and power. Oxford University Press.
Cull, N. J. (2009). Public diplomacy: Lessons from the past. USC Center on Public Diplomacy.
Entman, R. M. (2004). Projections of power: Framing news, public opinion, and U.S. foreign policy. University of Chicago Press.
Gilboa, E. (2008). Searching for a theory of public diplomacy. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 616(1), 55-77.
Nye, J. S. (2004). Soft power: The means to success in world politics. PublicAffairs.
Seib, P. (2012). Real-time diplomacy: Politics and power in the social media era. Palgrave Macmillan.
Zaharna, R. S. (2010). Battles to bridges: US strategic communication and public diplomacy after 9/11. Springer.
منابع فارسی:
خرازی‌آذر، رها. (1387). دیپلماسی رسانه‌ای. مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
سلطانی‌فر، محمد، امیرانتخابی، شهرود، و صالحی‌امیری، سیدرضا. (1387). دیپلماسی رسانه‌ای. تهران: مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام.
خسروی، ا.، رزمجو، ع. ا.، و عنایتی شبکلائی، ع. (1394). دیپلماسی عمومی جدید؛ بسترساز قدرت دیپلماسی رسانه‌ای. تحقیقات سیاسی و بین‌المللی، 7(21), 45-70.
انتهای پیام/