شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا) || آچیک رادیو (Acik Radyo) که در سال 1995 در استانبول شروع به پخش کرد، به یکی از مهم‌ترین ایستگاه‌های رادیویی ترکیه تبدیل شد که صدای مترقیان و روشنفکران را در برابر سرکوب رسانه‌ای دولت اردوغان به گوش مردم می‌رساند. اما در 16 اکتبر 2024، پس از 30 سال فعالیت، این ایستگاه تحت فشارهای حکومتی از پخش متوقف شد و صدایش خاموش گردید. این اقدام تنها یکی از هزاران اقدام مشابه است که رژیم اردوغان علیه آزادی‌های عمومی و رسانه‌ها در ترکیه انجام داده است.
تاریخچه آچیک رادیو
آچیک رادیو از ابتدای تأسیس خود به‌عنوان یک ایستگاه مستقل، نقش بزرگی در شکل‌گیری یک فضای باز و آزاد برای بحث‌های عمومی در ترکیه ایفا کرده بود. برنامه‌سازان این ایستگاه همواره تلاش می‌کردند که طیف گسترده‌ای از صداها، فرهنگ‌ها و ایده‌ها را پخش کنند و در این راستا توانسته بودند میزبان بسیاری از روشنفکران، نویسندگان، روزنامه‌نگاران و هنرمندان برجسته کشور باشند. هدف این ایستگاه ایجاد فضایی برای گفتگو و اندیشه‌های مختلف، دور از کنترل‌های دولتی بود.
اما آچیک رادیو نه‌تنها به پخش برنامه‌های سیاسی و فرهنگی پرداخته بود، بلکه بر مسائلی چون تغییرات اقلیمی، حقوق اقلیت‌ها، آزادی مطبوعات و مسائل اجتماعی دیگر نیز تأکید داشت. ایستگاه به‌ویژه به دلیل خودداری از پخش سخنرانی‌های رجب طیب اردوغان (Recep Tayyip Erdoğan) رئیس‌جمهور ترکیه و دیگر مقام‌های دولتی شناخته شده بود.
سرکوب و تعطیلی آچیک رادیو
مشکل اصلی آچیک رادیو زمانی آغاز شد که در آوریل 2024، یکی از مهمانان برنامه صبحگاهی «آچیک گازتِ» (Acik Gazete) در مورد نسل‌کشی ارامنه در ترکیه صحبت کرد. دولت ترکیه به‌طور رسمی وقوع نسل‌کشی ارامنه را رد می‌کند و بحث درباره آن در رسانه‌ها ممنوع است. این اقدام دولت در نهایت باعث شد که در اکتبر 2024، شورای عالی رادیو و تلویزیون (RTUK) دستور به تعطیلی این ایستگاه بدهد. این شورا همچنین نام «آچیک رادیو» را مصادره کرده و مجوز آن را لغو کرد.
واکنش به تعطیلی رادیو
پس از انتشار این خبر، خیابان‌های اطراف ایستگاه در استانبول مملو از شنوندگان و حامیان ایستگاه شد. بسیاری از مردم که به این ایستگاه تعلق خاطر داشتند، برای اعتراض به تعطیلی آن به خیابان‌ها آمدند. ایلکسن ماویتونا (Ilksen Mavituna) هماهنگ‌کننده برنامه‌های آچیک رادیو از وضعیت شلوغ خیابان‌ها خبر داد و گفت که اگر پلیس وارد نمی‌شد، ممکن بود مشکلات جدی در خیابان‌ها ایجاد شود.
برای بسیاری از شنوندگان، آچیک رادیو تبدیل به یک پناهگاه فرهنگی در میان فضای رسانه‌ای بسته و سرکوب‌گر ترکیه شده بود. در مقابل برنامه‌های رادیویی تحت کنترل دولت که مروج سخنرانی‌های اردوغان و رژیم او بودند، آچیک رادیو همواره جایی برای گفتگو و ابراز عقاید مخالف بود. این ایستگاه از پخش برنامه‌های تبلیغاتی رژیم خودداری می‌کرد و به جای آن فضای آزاد برای ابراز نظرات مختلف فراهم می‌ساخت.
تأثیر آچیک رادیو بر جامعه ترکیه
آچیک رادیو نه‌تنها به‌عنوان یک رسانه خبری عمل می‌کرد، بلکه به‌عنوان یک مرکز فرهنگی، فرصتی برای گفت‌وگوهای انتقادی و آگاهانه در میان مردم فراهم کرده بود. بسیاری از دانشمندان، نویسندگان و هنرمندان مخالف دولت، به‌ویژه در زمان‌هایی که روحیه ضد روشنفکری در کشور افزایش یافته بود، در این ایستگاه حضور داشتند و برنامه‌های خود را تولید می‌کردند. برای مثال، دارون آچم اوغلو (Daron Acemoğlu) اقتصاددان برنده جایزه نوبل و اورهان پاموک (Orhan Pamuk) نویسنده معروف ترکیه از مهمانان برنامه‌های آچیک رادیو بودند.
این ایستگاه همچنین تلاش می‌کرد تا صداهای مختلف اقلیت‌ها را به گوش جامعه برساند، از جمله گروه‌های اقلیت‌های قومی و مذهبی در ترکیه که معمولاً در رسانه‌های دولتی نماینده‌ای نداشتند. برنامه‌های آچیک رادیو در خصوص مسائل مهم اجتماعی، نظیر حقوق بشر و تغییرات اقلیمی، باعث شده بود که این ایستگاه به‌عنوان یک نماد از رسانه‌های مستقل و مترقی در ترکیه شناخته شود.
چالش‌ها و آینده آچیک رادیو
پس از تعطیلی آچیک رادیو، تیم این ایستگاه تلاش کرد تا پخش خود را به صورت آنلاین ادامه دهد، اما این امر برای بسیاری از شنوندگان که دسترسی به اینترنت نداشتند یا به دلیل موقعیت جغرافیایی خود قادر به دریافت برنامه‌های آنلاین نبودند، مشکل‌ساز شد. در نهایت، تیم آچیک رادیو تصمیم گرفت که به‌عنوان یک ایستگاه رادیویی اینترنتی به کار خود ادامه دهد و نام جدید «Apacik Radyo» را برای خود انتخاب کرد.
تعطیلی آچیک رادیو نشان‌دهنده تلاشی است که دولت ترکیه برای سرکوب صداهای مخالف انجام می‌دهد. این ایستگاه با تعطیلی خود، نماد مقاومت در برابر اقتدارگرایی و سرکوب آزادی‌های فردی و رسانه‌ای در ترکیه بوده است. تعطیلی آچیک رادیو به‌ویژه در شرایطی که رسانه‌های جدید به شدت در دست کنترل دولت قرار دارند، به‌عنوان یک پیام نگران‌کننده برای سایر رسانه‌های مستقل و جامعه مدنی ترکیه تلقی می‌شود.
نویسنده: کایا جنچ
تاریخ انتشار: 20 دسامبر 2024
منبع انگلیسی: فارین پالیسی (Foreign Policy)
منبع فارسی: شارا
انتهای پیام/