روزنامه نگاری دولتی نویسی

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، نوشیروان کیهانی زاده- در آخرین هفته اکتبر 2004 چند «ای ـ میل» از بازدیدکنندگان این تاریخ آنلاین دریافت شد که خواسته بودند توضیح بیشتری درباره روزنامه نگاری «دولتی نویسی» داده شود تا تفهیم شود.

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)، نوشیروان کیهانی زاده-  در آخرین هفته اکتبر 2004 چند «ای ـ میل» از بازدیدکنندگان این تاریخ آنلاین دریافت شد که خواسته بودند توضیح بیشتری درباره روزنامه نگاری «دولتی نویسی» داده شود تا تفهیم شود.

این نگارنده با ذکر یک خاطره از خود به این خوانندگان پاسخ می دهد: در تابستان 1336 (1958 میلادی)، یک سال و اندی پس از ورود به دنیای روزنامه نگاری، مدیر عامل بنگاه آبیاری کشور وابسته به وزارت کشاورزی (آقای ف. ز.) که بعدا هم معاون وزارت اطلاعات و جهانگردی شد، مرا که خبرنگار اقتصادی روزنامه اطلاعات بودم تلفنی به دفتر خود واقع در ابتدای خیابان فروردین (مقابل دانشگاه تهران) خواست و گفت که می خواهد با روزنامه اطلاعات مصاحبه اختصاصی کند. به آنجا رفتم.


مدیر عامل در این مصاحبه گفت که در نظرداریم که همه رودخانه های کشوررا دیواره کشی کنیم و مهار زنیم تا در صورت طغیان، سیل خرابی ایجاد نکند و به مزارع و باغها آسیب نزند. در آن زمان ضبط پُرتابل و مثل امروز جیبی و نامرئی وجود نداشت (هنوز ساخته نشده بود) تا حرفهای طرف ضبط شود.


مطلب را به همین صورت نوشتم و به دبیر مربوط دادم و پس از مشاهده سردبیر (که در این زمان، تورج فرازمند بود و اخیرا متوفی در لس آنجلس) به چاپخانه ارسال شد. در آن زمان «پروف ریدر» روزنامه اطلاعات [کسی که همه مطالب روزنامه را پس از صفحه بندی و نمونه گیری می خواند و امضاء می کند که بدون امضای او چاپ نخواهد شد] علی جواهر کلام بود. وقتی این مطلب را دید به جیغ زدن افتاد که ما نان نداریم بخوریم، حقوق معلم دو ماه عقب می افتد، از کجا این پول را آورده ایم که رودخانه هارا دیواره بکشیم. این دروغ است، نه تنها خبر نباید چاپ شود بلکه این خبرنگار هم باید اخراج شود. خبر یکطرفه است، خبرنگار فریب منبع خبر را خورده، آیا این خبرنگار پیش خود مجسم کرده که این کار به چه مقدار سیمان و … نیاز دارد”. شرط روزنامه نگار شدن این است که فرد ساده نباشد. سپس از من سئوال کرد: آیا حدس زده ای که دیواره کشی این همه رودخانه چه بودجه ای لازم دارد، آمریکای پولدار هم چنین کاری را نمی تواند بکند چه رسد به کشور فقیر ما.


جواهرکلام اضافه کرد: “اگر هم قرار است این خبر چاپ شود طبق معمول باید نظر چند فرد آگاه نیز استعلام و برآن اضافه شود.”.


این جر و بحث تا ساعت 2 بعدازظهر ادامه یافت و چاپ روزنامه داشت به تاخیر می افتاد که اگر می افتاد مردم ـ آن روز ـ کیهان را می خریدند که شکستی برای روزنامه اطلاعات بود. سرانجام به مجلس سنا تلفن زدند و سناتور مسعودی مدیر اطلاعات به فرازمند گفت که مطلب را به همان صورت چاپ کنید که خوراک خوبی برای انتقاد کردن است و از فردا شروع کنید به پنبه مدیر عامل سازمان آبیاری را زدن، که چنین شد. وقتی که مدیرعامل سازمان آبیاری زیر رگبار انتقاد قرار گرفت مرا متهم کرد و گفت که به این صراحت نگفته بود که دیواره کشی می شود، برداشت خبرنگار (من) بوده است!. این اتهام مرا از پوشش اخبار دولتی بیزار ساخت و اشتیاق انتقال به میز حوادث شهری را در من به وجود آورد زیرا که در این میز، خبرنگار با دولت و مقام دولتی سر و کار ندارد.

ملاحظه کنید که در دهه 1330 روزنامه های ما مطالب دولتی را به صورت یکطرفه چاپ نمی کردند اگر هم آگانه این کار را می کردند برای این بود که سوژه انتقاد به دست دهند. ولی اینک (سال1383) در روزنامه های تهران انتشار خبری نظیر دیواره کشی رودخانه ها، فراوان به چشم می خورد. در آن زمان اخبار آموزش و پرورش تا به تایید اولیاء اطفال و معلمان نمی رسید به چاپخانه فرستاده نمی شد. اگر روزنامه های دهه های 1330 و 1340 را مرور کنید خواهید دید که حتی اسامی زمین خوردگان و مجروحان تصادفات رانندگی شهر را هم منتشر می کردند و ….
 

منبع: http://www.iranianshistoryonthisday.com