فقر و جهان متمدن امروزی

پروین خدادادی حدادان/دانشجوی دکتری علوم ارتباطات – بیش از یک سوم جمعیّت جهان زیر خط فقر و بیش از ١٠ درصد در فقرِ مطلق زندگی می‌کنند. هنگامی که یکی از ساکنان زمین پیراهنی به مبلغ حدود 15000 تومان می‌خرد، هزینۀ زندگی یک ماه ساکن دیگری از زمین را خرج کرده است.

شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا) بیش از یک سوم جمعیت جهان زیر خط فقر و بیش از ١٠ درصد در فقرِ مطلق زندگی می‌کنند. هنگامی که یکی از ساکنان زمین پیراهنی به مبلغ حدود 15000 تومان می‌خرد، هزینۀ زندگی یک ماه ساکن دیگری از زمین را خرج کرده است.

 

 به گزارش برنامۀ توسعۀ سازمان ملل متحد، بیش از یک سومِ جمعیت جهان هم اینک زیر خط فقر یعنی با درآمدی کمتر از ٢ دلار در روز زندگی می‌کند و نزدیک به یک میلیارد نفر آنسوی فقرِ مطلق یعنی با در آمدی که از ١٬٢۵ دلار در روز فراتر نمی‌رود، قرار گرفته‌اند. شمار انسان‌هائی که در دنیا گرفتار فقر هستند، نشان آشکار نظمی ناعادلانه است. نظمی که در آن ٢٠ درصدِ جمعیت جهان ٩٠ درصد ثروت را در اختیار خود دارند.


البته باید دانست که فقر، سایۀ سیاه خود را تنها در سرزمین‌های توسعه نیافته و تهی‌دست بر سر انسان‌ها نیانداخته است، بلکه در قلب کشورهای پیشرفته، انسان‌هائی زندگی می‌کنند که در کنار ثروت‌های بیکران در شرایط فقر قرار دارند. اینان همان جهان چهارم را می سازند. جهان تهی دست در قلب دنیای پرثروت.


مطالعات نشان می‌دهد که مناسبات اجتماعی و نابرابری ابتدائی در تقسیم ثروت، مهمترین عاملِ ایجاد فقر در جوامع پیشرفته است و از همین رو دخالت دولت در کوتاه کردن و از بین بردن دیوارهای تفکیک اجتماعی و تقسیم دادگسترانه‌تر امکانات و دارائی‌ها، نقش بارزی در نفی فقر بازی می‌کند.


فیلیپو گراندی نماینده عالی سازمان ملل در امور پناهندگان می گوید: تعداد کسانی که در ۲۰۱۶ به اجبار آواره شدند به ۶۵ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر رسید. آنها اغلب بیمار و آسیب دیده و گرسنه به مناطق مرزی دور افتاده، از جوامعی می رسند که با فقر و عدم توسعه دست به گریبانند.

 

 او در ادامه می افزاید: بستن مرزها و محدود کردن پذیرش پناهجو روش های محدود پناهندگی اسکان نامحدود در اردوگاه های نامناسب و فشار برای بازگشت زود هنگام همگی متاسفانه افزایش یافته و بیگانه هراسی نیز پناهندگان را هدف قرار داده است.


در تازه‌ترین گزارش برنامه جهانی غذا وابسته به سازمان ملل متحد آمده است که با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در زمینه ریشه‌کنی فقر، همچنان از هر ده نفر در جهان یک نفر با دستمزد روزانه کمتر از ۱.۹۰ دلار زندگی می‌کند و تنها ۸ نفر صاحب نیمی از کل ثروت جهان هستند.

 

 بر اساس این گزارش، در حالی که قیمت واقعی یک پرس خوراک لوبیا در نیویورک ۱.۲۰ دلار است، قیمت واقعی همان با غذا با همان کیفیت در سودان جنوبی که در قعر جدول کشورهای فقیر است، به نسبت درآمد به ۳۲۰ دلار می‌رسد. در واقع یک شهروند نیویورکی به طور میانگین تنها ۰.۶ درصد از دستمزد روزانه خود را بابت این غذا می‌دهد در حالی که یک نفر اهل سودان جنوبی برای همان غذا باید ۱۵۵ درصد دستمزد روزانه خود را بپردازد. قیمت واقعی همین غذا در گواتمالا ۸.۲۷ دلار، در نپال ۲۷.۷۷ درصد و در هائیتی ۷۲.۶۵ درصد تخمیتن زده می‌شود.


مدیر اجرایی برنامه جهانی غذا چندی پیش به روزنامه گاردین گفته است که دلیل اصلی پایین آمدن قدرت خرید در جهان، نابرابری در دسترسی به مواد غذایی است. دیوید بیسلی می‌گوید: این در حالی است که بر اساس برآوردها در کره زمین به حد کافی مواد غذایی برای همه وجود دارد؛ با این حال در سال ۲۰۱۶ نزدیک به ۸۰۰ میلیون نفر در جهان دسترسی کافی به منابع غذایی نداشته و گرسنه مانده‌اند زیرا به گفته ی وی میزان غذایی که انسان‌ها سالانه در کره زمین به هدر می‌دهند برای سیر کردن شکم دو میلیارد نفر کفایت می‌کند.


البته فراموش نشود که وضع نابسامان تغذیه در کشورهای در حال رشد و با ثبات هم چندان مناسب نیست، اما وضعیت غذا در کشورهای درگیر جنگ و بحران اسفبار است. به عنوان مثال در کشور جنگزده یعنی یمن، بیش از دو سوم مردم برای تهیه غذای روزانه خود دچار مشکل هستند. غلات موجود در این کشور در حال حاضر تنها برای ۲۰ درصد مردم کفایت می‌کند و بیماری‌های دامی و آفات نباتی دراین کشور بیداد می‌کنند.


پروین خدادادی حدادان/ دانشجوی دکتری علوم ارتباطات