شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا) || استیون پینکر (Steven Pinker)، روانشناس شناخته‌شده دانشگاه هاروارد، در کتاب جدید خود با عنوان «وقتی همه می‌دانند که همه می‌دانند: دانش عمومی و علم هماهنگی، ریا و خشم» توضیح می‌دهد که چرا ارتباطات انسانی این‌قدر پیچیده و گاهی پر از سوءتفاهم است. او نشان می‌دهد که همه گفت‌وگوها بر پایه دانسته‌های متقابل بنا می‌شوند:
من می‌دانم، تو می‌دانی که من می‌دانم، و من می‌دانم که تو می‌دانی که من می‌دانم… و این چرخه ادامه دارد.
ارتباط؛ بیشتر از تبادل اطلاعات
پینکر می‌گوید ارتباط فقط «دادن و گرفتن اطلاعات» نیست. پشت هر گفت‌وگو یک تاریخچه از قراردادهای اجتماعی، نمادها، آیین‌ها و اعتماد متقابل وجود دارد. بدون این زمینه مشترک، حتی ساده‌ترین مکالمات هم می‌تواند دچار سوءتفاهم شود.
مثال معمای زندانی
پینکر برای توضیح از معمای زندانی (Prisoner’s Dilemma) استفاده می‌کند: دو زندانی باید تصمیم بگیرند که یکدیگر را لو بدهند یا نه. اگر هر دو سکوت کنند، مجازات سبک می‌گیرند. اگر یکی خیانت کند و دیگری سکوت، خیانت‌کننده آزاد می‌شود و دیگری به شدت مجازات می‌شود. اما اگر هر دو خیانت کنند، هر دو مدت طولانی زندانی می‌شوند.
این مثال نشان می‌دهد که همکاری و اعتماد، نتیجه بهتری برای همه دارد؛ اما وسوسه منافع شخصی می‌تواند به نابودی مشترک بینجامد.
استدلال به مثابه رقص، نه جنگ
پینکر معتقد است استدلال منطقی باید شبیه رقص باشد؛ یعنی یک تعامل هماهنگ، نه یک جنگ. به همین دلیل است که آیین‌ها، قراردادهای اجتماعی و حتی افسانه‌ها، به شکل‌گیری اعتماد کمک می‌کنند.
نقد فرهنگ لغو
یکی از نکات اصلی کتاب، انتقاد پینکر از «فرهنگ لغو» (Cancel Culture) است. او می‌گوید این رویکرد، مرز بین حقیقت و ارزش را از بین می‌برد و باعث می‌شود مردم فکر کنند هر ادعای حقیقتی فقط تلاشی برای کسب قدرت است. با این حال، پینکر آزادی بیان مطلق را هم نمی‌پذیرد. او معتقد است بعضی موضوعات (مثل مانیفست عاملان تیراندازی‌های جمعی) باید محدود شوند، اما این محدودیت باید نتیجه اجماع اجتماعی باشد، نه اجبار قضایی یا اینترنتی.
کتاب پینکر تصویری روشن و جذاب از مشکلات ارتباطات انسانی ارائه می‌دهد. او تأکید می‌کند که بدون اعتماد، قراردادهای اجتماعی و دانش عمومی، ارتباطات انسانی و حتی روابط جهانی ممکن است فرو بپاشد. این کتاب برای کسانی که به فلسفه، روانشناسی و سیاست علاقه‌مندند، اثری آموزنده و هشداردهنده است.
نویسنده نقد: روآن ویلیامز (Rowan Williams)
منبع: The Guardian
تاریخ انتشار: ۲۹ سپتامبر ۲۰۲۵
با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرام ما بپیوندید:
انتهای پیام/