شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)– پنجم نوامبر سال 1857 «آیدا تاربلIda Tarbel» در ایالت پنسیلوانیای آمریکا به دنیا آمد و پس از فراغت تحصیل از دانشگاه، کار روزنامه نگاری را پیشه ساخت و پس از چند سال خبرنگاری، در موسسه مک کلور که دارای چند نشریه بود به عنوان خبرنگار اینوستیگیتیو (خبرنگاری که بمانند کارآگاه پلیس یک قضیه را دنبال می کند و کشفیات خود را هر روز منتشر می سازد و چون دیگران در جریان قرار می گیرند به او در کسب اطلاعات بیشتر کمک می کنند) استخدام شد. وی در طول فعالیت در ایالت پنسیلوانیا مشاهده کرده بود که چگونه راکفلر و کمپانی نفتی او، «استاندارد اویل» مردم را از کسب و کار خارج می سازند و اراضی را به بهایی نازل تملک می کنند و با کمک مقامات محلی اراضی دولتی صاحب می شوند و …. وی به تجسس در کارهای این کمپانی پرداخت و آن چنان پی گیر شد تا اسنادی به دست آورد که این کمپانی قانون «ضد تراست» آمریکا را نقض کرده است. انتشار این رشته مطالب که مردم و اصحاب اطلاع به او کمک می کردند باعث شد که دادستان کل برضد استاندارد اویل اعلام جرم کند و دادگاه حکم به تجزیه و انشعاب کمپانی دهد که قبلا تصور آن هم نمی رفت.
کار این افشاگری که مورد حمایت مردم آمریکا بود و تیراژ روزنامه های افشاگر را ده برابر کرده و به یک میلیون نسخه رسانده بود سبب ترس میلیونرها، تایکون ها Tycoonsو صاحبان کمپانیهای بزرگ شد، به گونه ای که تئودور روزولت رئیس جمهمور وقت آمریکا در اجتماعی، آیدا و سایر روزنامه نگاران افشاگر را «ماکریکر Muckraker = نجاست به هم زن» خواند، ولی چون قانون اساسی این کشور آزادی مطبوعات را تضمین کرده است موفق نشد این تلاش را کاهش دهد. [Muck یعنی کود و نجاست و Raker نوعی بیلچه است]. ناشران روزنامه ها که در معرض کاهش اعلان قرار گرفته بودند (زیرا که کمپانی های بزرگ آگهی دهندگان اصلی بوده اند) شروع به کوتاه آمدن کردند که آیدا با دو همکار دیگر خود «ری» و «لینکن» نشریه ای از آن خود به راه انداختند که درهایش را به روی سایر روزنامه نگاران اینوستیگیتیو باز گذارده بود. [در آمریکا انتشار نشریه نیاز به دریافت پروانه و دخالت دولت ندارد]. کار این افشاگران بود که رشته تحصیلی «روزنامه نگاری اینوستیگیتیو» را در دانشگاهها به وجود آورد و این عمل را دائمی ساخته است.
آیدا که در نیمه دوم عمر مجله «آمریکن مگازین» را دایر کرده بود به تدریج به کتاب نویسی روی آورد که کتاب های او نیز انتقادی و افشاگرانه بوده است. معروفترین تالیفات این بانوی روزنامه نگار؛ «تاریخچه استاندارد اویل کمپانی، «بالاکشیدن کسب و کار مردم تحت حمایت قانون و با کمک وکلای دادگستری»، «وجدان زنان را نمی شود به آسانی مردها خرید»، «مشکل زن بودن»، «تاریخچه شخصی (خاطرات خودش)»، زندگی آبراهام لینکلن، «اوون یانگ» و …. آیدا 86 سال عمر کرد و در سال 1999 نام او، شماره پنجم در ردیف یکصد روزنامه نگار بزرگ قرن 20 قرار گرفت و عکسش بر تالار مشاهیر اضافه شد و دولت آمریکا در سپتامبر سال 2002 تمبر 37 سنتی مزین به عکس او را به چاپ رساند که در جریان است. در زیر عکس این تمبر دیده می شود. آیدا ششم ژانویه 1944 درگذشت.
منبع: www.iranianshistoryonthisday.com
|
||||
