حوزه اطلاع رسانی و ارتباطات جمعی از جمله حوزه‌هایی است که با رشد تکنولوژی دستخوش تغییرات و تحولات بسیاری شده است.شکل گیری فضای مجازی و توسعه آن در سال های اخیر و رشد کاربران آن،از جمله این تغییرات است.این فضا خود زمینه ساز به‌وجود آمدن ابزار های تبلیغی مدرنی چون سایت ها،وبلاگ ها
و شبکه های اجتماعی مجازی شده و از آنجا که خاستگاه ابزار های مدرن اطلاع رسانی، غرب بوده محتوای بسیاری از سایت ها و وبلاگ ها و بخصوص شبکه های اجتماعی مغایر با ارزش های اسلامی و حتی ارزش های انسانی است و به دلیل جذابیت های بالایی که در تبلیغ مفاهیم ضد ارزشی به کار می بندند شرایط را برای انحراف کودکان و جوانان و نوجوانان متدین فراهم کرده اند.این تهدید بزرگ باعث شد تا برخی از دلسوزان به فکر مقابله با فعالیت های ضد ارزشی در فضای مجازی بیفتند و از سوی دیگر خود را برای ورود به این فضا و بهره برداری از آن در راستای ارزش های اسلامی آماده سازند.
فضای مجازی بر اثر پیشرفت علم و تکنولوژی به وجود آمده و ما ناگزیر هستیم که از آن علی رغم وجود برخی مضرات استفاده کنیم، زیرا این فضا عرصه‌ای برای انتقال اطلاعات و مفاهیم است.اگر در فضای مجازی بتوانیم حضور قدرتمندی داشته باشیم، قطعا این فضا در راستای اهداف ما خواهد بود، در غیر این صورت شاهد حوادث و اتفاقاتی خواهیم شد که ناگوار و غیر قابل تحمل است.
الگوسازی زندگی از منظر نگاه اسلامی در فضای مجازی یکی از اقداماتی است که ما باید انجام دهیم، مشروط بر اینکه ما به مقدمات و به موضوعات الگوهای اسلامی، علم کافی داشته باشیم.ما باید سبک زندگی‌های اسلامی را از درون مفاهیم دینی استخراج کنیم و سپس بر اساس آن مفهومی را در فضای مجازی انتقال دهیم که تأثیرگذار باشد.البته فضای مجازی برای ارائه الگو کافی نیست و باید از طریق راه‌های دیگر نسبت به این امر اقدام کنیم، زیرا همه اوقات کاربران در فضای مجازی سپری نمی‌شود.ارائه سبک زندگی در فضای مجازی از منظر اسلام یک الزام است و البته نیازمند همت والایی هستیم تا بتوانیم این سبک را در چنین فضای وسیع و گسترده‌ای ارائه کنیم. باید اقدامات جدی صورت بگیرد تا الگوی اسلامی مناسبی در اختیار کاربران قرار دهیم.
در حقیقت امروز دیگر دورانی نیست که حوزه‌های علمیه با روش صرفاً کلاسیک و سنتی پیش بروند زیرا نسل تنوع‌طلب و نوگرا به دنبال تازگی و طراوت است و درک و فهم مسائل غنی دینی به صورت سنتی برایش قابل هضم و جذب نیست، به‌همین خاطرکارشناسان دینی و مذهبی باید به زبان خود او و همراه تکنولوژی روز با او حرکت کنند تا شیرینی مفاهیم دینی کم کم به او چشانده شود.
بر اساس سنجش‌هایی که در چهار سال اخیر در حوزه مصرف فرهنگی جامعه انجام شده، متوجه شدیم که مصرف فرهنگی عمدتاً از فضاهای سنتی همچون رسانه‌های دیداری، شنیداری و مکتوب به سمت مصرف در فضای مجازی سیر می‌کند و این موضوع نشان می‌دهد که گرایش اقشار مختلف جامعه تا چند سال آینده به سمت فضای مجازی ادامه داشته باشد.گرایش اقشار مختلف جامعه به سمت فضای مجازی به این معنی نیست که رسانه‌های سنتی کنار گذاشته شود، بلکه این گروه از رسانه‌ها پا بر جا خواهند ماند اما عمده مصرف ظرف مدت زمانی پنج سال آینده از حوزه این رسانه‌ها به سمت رسانه‌های مجازی سیر خواهد کرد.سیر استفاده اقشار مختلف جامعه از رسانه‌های سنتی به مجازی، برای مدیریت فرهنگی کشور موضوع مهمی است و باید این حوزه را به طور جدی مورد دقت و توجه قرار دهند.مدیریت فرهنگی کشور در حوزه ایجاد زیرساخت‌های مناسب باید به گونه‌ای باشد که در این زیرساخت‌ها بتوانیم محتواهای فرهنگی خودمان را قرار دهیم و مهم‌تر از آن، حوزه تولید محتواست.در این حوزه اقدامات مناسبی انجام شده است، اما هنوز فاصله زیادی میان آن چیزی که تولید می‌کنیم و آنچه که باید باشیم وجود دارد.
در این دوران که دشمنان از هر سو به دنبال تخریب و مخدوش کردن دین اسلام هستند و در این مسیر از همه امکانات دیداری و شنیداری بهره می‌برند، حوزه‌های علمیه به عنوان مراکز ثقل اسلام و تشیع ضروری است برای مقابله با این هجمه‌ها و همچنین توسعه معارف دینی و تولید محتوای مناسب برنامه‌های فرهنگی، مجهز به فناوری‌نوین ارتباطی و اطلاعاتی گردند تا بتوانند از فرهنگ و ارزش‌های دینی پاسداری کنند.مراکز مذهبی و حوزه‌های علمیه کانون‌های زایش محتوای دینی به شمار می‌روند و باید برای استفاده حداکثری از ظرفیت‌های خود در بخش رسانه‌های دیجیتال فعال گردند.مراکز دینی ما باید با تبلیغ و معرفی سبک زندگی دینی در فضای مجازی پیشتاز باشند و در برابر هجمه های معاندان ابتکار عمل را در فضای مجازی در دست بگیرند.
فضای مجازی فرصتی برای تبلیغ مسائل دینی و قرآنی است و با توجه به اینکه فضای مجازی در سطح جهان فراگیر است و مراجعه‌کنندگان بسیاری دارد، طبیعی است که در وهله اول برای تبلیغ خالص دین باید از این فضا بهره‌مند شویم و سپس به شماری از شبهات موجود در این فضا پاسخ دهیم.گاهی اوقات برخی شبهات و پرسش‌ها دارای جنبه سوء نیت و غرض‌ورزی است و گاهی افراد از موضوع مورد نظر اطلاعی ندارند و برای رسیدن به حقیقت پرسش می‌کنند؛ بنابراین باید با زبان‌های مختلف پاسخگوی پرسش‌ها و شبهات کاربران مختلف از سطح جهان باشیم.باید نیروهای کافی را آموزش دهیم تا آنها معارف دین و قرآن را آن‌طور که بایسته و شایسته است، در فضای مجازی عرضه کنند و به اشکالاتی که برخی از کاربران با آنها برخورد می‌کنند، پاسخ عقلانی و قانع‌کننده دهند.
حضور فعال و موثر در فضای مجازی مستلزم پیش‌نیاز هایی است که تحقق آنها ما را در حضور موفق در این فضا یاری خواهد کرد.یکی از اقدامات اولیه در این زمینه فراهم کردن زیر ساخت های بهره مندی از امکانات فضای مجازی است.منصور واعظی دبیر شورای فرهنگ عمومی،در خصوص راهکارهای تبلیغ دین در فضای مجازی می گوید:”در این زمینه باید ساختارها و زیرساخت‌های فضای مجازی را بومی کنیم به این معنی که بتوانیم اینترانت ملی را در همه نقاط کشور داشته باشیم. همچنین کابل نوری لازم را برای همه ایرانیان فراهم کنیم.ما باید بتوانیم اینترانت ملی و قابل اتکا به نیروهای متخصص داخلی را شکل دهیم. مهم‌تر از آن در این ساختار و نظام جدید رسانه‌ای باید بتوانیم کلام انقلاب، کلام فرهنگی و مجموعه محتواهایی را که در طول تاریخ در کشورمان تولید شده، با طراحی نرم‌افزارهای مناسب قابل دسترس‌تر برای مردم‌مان بویژه جوانان فراهم کنیم.ما باید متناسب با اقشار مختلف جامعه این مقدار تولید محتوا در فضای مجازی داشته باشیم تا هیچ ایرانی‌ای برای رفع نیازهای اطلاعاتی به محتواهایی ورود نیابد که بخش قابل توجهی از آن با تهاجم فرهنگی و با اهداف سیاسی تولید می‌شود.حوزه ساختار و تولید محتوا مأموریت همه سازمان‌ها است و باید همه نهادها در راستای تولید محتوای مناسب و مطلوب تلاش کنند تا بتوانیم شاهد تولیدات بومی متناسب با مبانی دینی و قرآنی داشته باشیم”.
نکته مهم دیگری که برای حضور موفق در فضای مجازی باید رعایت کرد سخن گفتن با مخاطب متناسب با زبان و ادبیات خاص مخاطب است که خود یک هنر بزرگ محسوب می شود.هر مخاطبی ادبیات خاص خود را دارد؛ در تبلیغ مجازی دین،باید توجه داشته باشیم که متناسب با ادبیات هر گروه مطالب را انتقال دهیم، در غیر این صورت موفق نخواهیم بود.فضای مجازی رسانه جدیدی است و می‌تواند در تبلیغ دین مؤثر باشد، اما اینکه فکر کنیم هر یک از رسانه منبر و یا فضای مجازی به تنهایی مفیدترین و مهم‌ترین راه در راستای تبلیغ دین بوده اشتباه است؛ زیرا هر دو به سهم خود می‌‌توانند در این امر تأثیرگذار باشند.
به همان نسبت که با توجه به شرایط زمانی حرکت می‌کنیم باید رسانه‌مان هم تغییر کند؛ به این معنی فضای مجازی منبری جدید و با کاربرانی متفاوت است و از ویژگی‌های خاصی برخوردار می باشد؛ بنابراین ارائه مطالب باید بر حسب نوع کاربران باشد؛ زیرا کاربران در هر گروه سنی و با هر قوم و ملیتی متفاوت هستند و نمی‌توانیم یک روش ثابتی را برای این موضوع درنظر بگیریم.هر سنی، هر گروهی از جامعه ادبیات خاص خود را دارند. باید توجه داشته باشیم که متناسب با ادبیات هر گروه مطالب را انتقال دهیم، در غیر این صورت در انتقال مفاهیم موفق نخواهیم بود.
گسترش فضای مجازی علی رغم تبعات منفی‌ای که برای جامعه دارد می تواند فرصت مناسبی برای ترویج ارزش های دینی باشد.
منبع: رسالت
|
||||
