شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران (شارا)– در فصول پائیز، گرچه هوا رو به سرما می‌رود، اما بازار کتاب و ادبیات فرانسه از همیشه گرم‌تر است. هر سال در این فصل حدود ششصد رمان و مجموعه داستان، چه نوشته نویسندگان فرانسوی و چه ترجمه آثار خارجی به تدریج وارد کتابفروشی‌ها می‌شود و جوایز ادبی نیز در چندین مرحله با ارائه فهرست نامزدهای خود، تاحدودی به انتخاب‌های خریداران کتاب و برنامه‌ها و مطالب ادبی رسانه‌ها جهت می‌دهند.
امسال با اهدای جایزه “انترالیه” به “ژان رنه واندر پلاتسن” برای کتاب “نوستالژی افتخار” تقریبا فصل جوایز اصلی ادبی فرانسه به پایان رسید. همچنین جایزه ادبی “گنکور” به رمان “هنر باختن” نوشته “آلیس زنیتر” نویسنده جوان فرانسوی الجزایری تبار اهدا شد. جایزه “گنکور”، امسال سی ساله شد و هنوز نسبت به جایزه اصلی “کنگور” که بیش از صد سال سابقه دارد، جوان است.
اما این جایزه به یک دلیل مهم است و آن بخاطر ارتباطش با نسل جوان فرانسه است که توانسته وزن خود را در میان دیگر جوایز ادبی این کشور حتی خود جایزه اصلی “کنگور” افزایش دهد. بر اساس آماری که به تازگی منتشر شده، طی چند سال گذشته (2012 تا 2016) فروش رمانی که برنده جایزه “گنکور” شده، نسبت به دیگر رمان‌های برگزیده جوایز ادبی بیشتر بوده است.
به طور متوسط، رمان برنده جایزه “گنکور”، 443 هزار نسخه در سال به فروش می رود؛ در صورتی که این رقم برای رمان برگزیده جایزه اصلی گنکور 400 هزار است. پس از این دو جایزه مهم، به ترتیب “جایزه بزرگ رمان آکادمی فرانسه” با 247 هزار نسخه، “رنودو” با 221 هزار نسخه، “فمینا” با 83 هزار نسخه و “انترالیه” با 65 هزار نسخه و “مدیسیس” با 41 هزار نسخه قرار دارند.
به این ترتیب جوایز ادبی در فرانسه در سال‌های اخیر به طور متوسط فروش کتاب را به 40 هزار تا 440 هزار نسخه افزایش می‌دهند. با این حال در سال‌هایی هم این فروش افزایش بیشتری داشته است.
گفته می‌شود که در دهه 1990 بیشتر رمان‌ها موضوعات تاریخی داشت، اما پس از آن نیز در بعضی سال‌ها جایزه گنکور به رمان‌هایی تعلق گرفته که در بستر واقعه‌ای تاریخی شکل گرفته بودند، نظیر رمان “دیدار به قیامت” نوشته پیر لومتر که در سال 2013 برنده جایزه گنکور شد، به تازگی فیلمی بر اساس آن ساخته شد و در سینماهای فرانسه به نمایش درآمد.
فرانسه از نظر تنوع در جوایز ادبی، یک کشور استثنایی است. سالانه ده‌ها جایزه بزرگ ادبی و ده‌ها جایزه کوچک ادبی اهدا می‌شود که ناشران نقشی در برگزاری آن ندارند. به علاوه، تقریباً هر هفته یکی دو نمایشگاه و جشنواره کتاب، با موضوعات گوناگون در شهرهای مختلف فرانسه برگزار می‌شود.
این تنوع در جوایز و جشنواره و نمایشگاه کتاب، موجب ایجاد یک فضای دموکراتیک و رقابتی در عرصه کتاب و ادبیات شده است. در این فضا، تأکید جوایز ادبی بر یافتن استعدادهای تازه است.
مثلاً خودداری از اهدای جایزه “کنگور” به نویسنده‌ای که پیشتر برنده این جایزه شده، یک اصل است. گرچه “رومن گاری” نویسنده برنده “گنکور”، با چاپ رمانی با اسم مستعار “امیل آژار” که آن هم برنده جایزه گنکور شد این قانون را به سخره گرفت.
با این حال، در میان استعدادها و نام‌های جدید، غول‌های ادبی فرانسه نیز می‌درخشند. به ویژه که امسال از دو نویسنده زنده برنده جایزه نوبل ادبیات، یعنی “ژان ماری گوستاو لوکلزیو” و “پاتریک مودیانو”، کتاب‌های تازه‌ای منتشر شد. در کل، خلاف آنچه زمزمه می‌شود که ادبیات فرانسه در محاق است، طی یک دهه گذشته نویسندگان این کشور در عرصه بین‌المللی خوش درخشیده‌اند.
همچنین امسال “امانوئل کاریر”، جایزه بزرگ نمایشگاه بین المللی کتاب مکزیک را که از مهمترین جوایزه ادبی زبان اسپانیایی در جهان است به دست آورد. “میشل ولبک”، نویسنده مطرح فرانسوی نیز که در دهه 1990 به شهرت رسید و در دهه 2000 آثارش همچنان مورد استقبال قرار گرفت و به ویژه برنده جایزه “گنکور” شد، طی سال‌های اخیر با آخرین رمانش با نام “تسلیم” بار دیگر در کشورهای غربی مطرح شد.
البته نباید فراموش نمود که بر اساس آمار رسمی، ترجمه رمان‌های فرانسوی در ایران، رتبه اول را در میان آثار منتشر شده در حوزه ترجمه ادبی کشور به خود اختصاص داده است.
|
||||
