خردگرایی ارتباطی

هابرماس پس از کتاب معروف دگرگونی ساختاری در حوزه‌ی عمومی (1962)، در سال ۱۹٨۱ اثر مهم دیگری با عنوان نظریه‌ی کنش ارتباطی منتشر کرد. هابرماس در این اثر درکِ خود از مفهوم «خردگرایی ارتباطی» را ارائه داد و آن را در برابر «خردگرایی ابزاری» قرار داد.

شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)|| یورگن هابرماس متولد سال ۱۹۲۹ در دوسلدورف در آلمان است. او یکی از مهم‌ترین فیلسوفان و نظریه‌پردازان اجتماعی معاصر محسوب می‌شود. هابرماس که به نسل دوم متفکران «مکتب فرانکفورت» تعلق دارد، اکنون وارثِ این مکتب به شمار می‌رود.

 

او سنت اندیشه‌ی فلسفی این مکتب را پس از بزرگان نسل اول آن ــ هورکهایمر، آدورنو و مارکوزه ــ در مورد «نظریه‌ی انتقادی» ادامه داده و به مطالعه و واکاویِ ارتباطاتِ اجتماعی و فضای عمومی پرداخته است. هابرماس پس از کتاب معروف دگرگونی ساختاری در حوزه‌ی عمومی (1962)، در سال ۱۹٨۱ اثر مهم دیگری با عنوان نظریه‌ی کنش ارتباطی منتشر کرد. هابرماس در این اثر درکِ خود از مفهوم «خردگرایی ارتباطی» را ارائه داد و آن را در برابر «خردگرایی ابزاری» قرار داد.

 

در واقع، هابرماس تلاش کرد که فرمول‌بندی تازه‌ای از «خِرد» ارائه دهد و آن را به گونه‌ای تفکیک کند که وجه «ارتباطی»‌اش بتواند در مقابل وجه «ابزاری» مقاومت کند. او سپس با ارائه‌ی طرحی اجتماعی که مفاهیم‌ «زیست‌جهان» و «سیستم» را به یکدیگر پیوند می‌زند، نظریه‌ی جدیدی درباره‌ی مدرنیته ارائه کرد، نظریه‌ای که می‌تواند بر مبنای «دیالکیتک روشنگری جدید» تکمیل شود.