بحران اعتماد به علم؛ چرا ارتباطات علمی حیاتی‌تر از همیشه است؟
علم در سال ۲۰۲۵ نه‌تنها با خودبزرگ‌بینی فرهنگی، بلکه با مداخلات سیاسی، اخبار نادرست و ضعف در ارتباطات عمومی با بحرانی جدی در اعتماد عمومی روبه‌روست.

شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی‌ ایران (شارا) || مقاله آرتور کاپلان (Arthur Caplan) در نشریه EMBO Reports با عنوان «علم چقدر احمقانه بوده است؟» یادآور می‌شود که برای دهه‌ها بسیاری از دانشمندان، ارتباطات عمومی را جدی نمی‌گرفتند. اثر ساگان (Sagan Effect) نمونه‌ای روشن است؛ کارل ساگان به خاطر ساده‌سازی علم برای عموم تحقیر شد. این خودبزرگ‌بینی فرهنگی، شهروندان را در برابر ادعاهای بی‌اساس بی‌دفاع گذاشت و زمینه را برای مبلغان و سوءاستفاده‌گران فراهم کرد.

بر اساس یافته‌های مرکز تحقیقات پیو، اعتماد به دانشمندان میان دموکرات‌ها همچنان بالاتر از جمهوری‌خواهان است و این شکاف در دوران و پس از همه‌گیری کووید-۱۹ افزایش یافته است. این نشان می‌دهد که هویت حزبی، نه شواهد علمی، عامل تعیین‌کننده اعتماد عمومی شده است.

نمونه‌های تاریخی از ایجاد نهادهای علمی آمریکا مانند CDC در سال ۱۹۴۶، NSF در ۱۹۵۰ و NIH در ۱۸۸۷، بیانگر گذشته‌ای غیرحزبی بودند. اما امروز کاخ سفید حتی مدیر CDC، سوزان مونارز (Susan Monarez) را پس از چند هفته برکنار کرد و کاهش ۴۰ درصدی بودجه NIH (حدود ۱۸ میلیارد دلار) را پیشنهاد داده است. این تحولات علم فدرال را به میدان نبرد حزبی بدل کرده‌اند.

شکست‌های اخلاقی و علمی نیز اعتماد عمومی را خدشه‌دار کرده‌اند؛ از مطالعه غیراخلاقی سیفلیس در تاسکیگی تا مقاله جعلی ویکفیلد (Wakefield) درباره واکسن و اوتیسم. همزمان، اکوسیستم اطلاعاتی پر از اخبار نادرست است. پژوهش منتشرشده در ژورنال Science نشان داد که اخبار نادرست سریع‌تر و عمیق‌تر از اخبار درست منتشر می‌شوند.

چهره‌هایی چون نیل دگراس تایسون (Neil deGrasse Tyson)، برایان کاکس (Brian Cox)، میچیو کاکو (Michio Kaku) و مراکزی چون مرکز آلن آلدا (Alan Alda Center) تلاش‌هایی کرده‌اند، اما کافی نیست. جامعه علمی باید ارتباطات عمومی را بخشی جدایی‌ناپذیر از حرفه خود بداند، رسانه‌ها باید از معادل‌سازی غلط دست بردارند، مدارس باید تفکر انتقادی بیاموزند و سیاستمداران باید رهبران علمی محلی باشند.

اگر این تغییرات بنیادین صورت نگیرد، بی‌اعتمادی عمومی، سیاسی‌ شدن علم و انتشار اخبار جعلی آینده سلامت و رقابت جهانی را به خطر خواهد انداخت.

نویسنده: دکتر پاول اوستریشر (Paul Oestreicher)
منبع: O’Dwyer’s PR News
تاریخ انتشار: ۳ سپتامبر ۲۰۲۵ (September 3, 2025)

با کلیک روی لینک زیر به کانال تلگرام ما بپیوندید:

https://telegram.me/sharaPR

انتهای پیام/