آداب گفت و گو در فضای مجازی

رعایت برخی نکات در این ارتباط می‌تواند این امکان کم‌نظیر ارتباطی را به فرصتی برای بهبود ارتباطات، برطرف کردن ابهام‌ها، دستیابی به اهداف، تسهیل و بهبود فعالیت‌ها، و پیشگیری از بروز بسیاری از مشکلات، احقاق حقوق، بیان آزادانه دیدگاه‌ها و به اشتراک گذاشتن آن، کسب شناخت و آگاهی از دیدگاه دیگران، تضارب آرا و اصلاح کاستی‌های عقاید و باورها و دیدگاه‌ها، و …. تبدیل کند.

رعایت این نکات به ویژه در هنگام گفت‌و گوهای برخط (چت‌های آنلاین) ضروری‌تر است، چرا که فرستنده و گیرنده پیام (طرفین گفت و گو) برای تامل بر روی کلام خود، فرصت محدودی دارند و ممکن است غلبه هیجان و احساسات و خشم و عصبانیت منجر به ارسال پیام‌هایی شود که در صورت تامل و تفکر بیشتر هیچگاه حاضر به ارسال آن نباشیم.

همچنین در پلتفرم‌ها، رسانه‌ها و گروه‌هایی که مبتنی بر متن هستند، به دلیل این که امکان انتقال لحن و حس‌های دیگر و زبان بدن و … وجود ندارد، ممکن است پیام و سخن فرستنده دچار اختلال شود و همان‌طور که مقصود فرستنده است از سوی گیرنده پیام دریافت نشود و منجر به بروز تنش در ارتباطات و بدفهمی و بروز مشکلات بعدی شود.

با این توضیح‌ها توصیه می‌شود در این نوع گفت‌وگوها نکاتی را که یادآوری می‌شود رعایت کنید:

۱) از آمادگی طرف مقابل برای گفت وگو و مناسب بودن زمان گفت و گو، اطمینان حاصل کنید.

۲) سعی کنید گفت و گو را با سلام و واژگان و عبارت‌های مثبت آغاز کنید.

۳) در تمام مراحل گفت و گو حتی زمانی که حق کاملا به جانب شماست و طرف مقابل ذیحق نیست، سعی کنید ادب و حیا را رعایت کنید و از دایره ادب و اخلاق خارج نشوید.

۴) سعی کنید کوتاه، گزیده، مفید، بدون عجله، شمرده و ملایم سخن بگویید.

۵) سنجیده و به‌جا و به‌هنگام ضرورت با استفاده از واژگان مودبانه و بدون عصبانیت حرف بزنید.

۶) از دروغ، غیبت، تهمت، تمسخر، شایعه، افشای سر، هتک حرمت، عیب جویی، دشنام، تحقیر، سخنان نیش دار و اختلاف افکنی در حین گفت و گو بپرهیزید.

۷) اگر در گروهی گفت و گو می‌کنید که دیگران نیز گفت و گوی شما را می‌شنوند یا می‌خوانند یا می‌بینند، به سطح درک مخاطبان و واکنش‌های آنان توجه داشته باشید.

۸) از به کار بردن واژگان زشت و ناپسند خصوصا در هنگام عصبانیت خودداری کنید.

۹) چنانچه عصبانی می‌شوید و توانایی حفظ تعادل و آرامش خود را ندارید محترمانه گفت و گو را ادامه ندهید.

۱۰) در هنگام گفت و گو خوبی‌ها و نقاط مثبت دیگران را بیان کنید.

۱۱) در تمام مراحل گفت و گو صداقت و درستی را رعایت کنید و با مهربانی حرف بزنید.

۱۲) در گفت و گو از روی علم و آگاهی سخن بگویید و هیچ‌گاه بدون تأمل کافی حرف نزنید، به آثار و پیامدهای حرف‌های خود توجه کنید.

۱۳) اختلاف نظر و سلیقه یک موضوع طبیعی است، سعی کنید این موضوع طبیعی موجب هتک حرمت و لطمه به شخصیت انسانی و تحقیر طرف مقابل شما نشود.

۱۴) همه ما انسان‌ها ممکن‌الخطا هستیم اگر طرف مقابل به اشتباه خود اعتراف کرد از او بپذیرید و همان رفتاری را با او داشته باشید که دوست دارید با شما در هنگام بروز خطا رفتار شود.

۱۵) هدفمند گفت و گو کنید و از این شاخه به آن شاخه نپرید.

۱۶) در نقل سخن از دیگران، امانتدار باشید و سخن آنان را تحریف نکنید.

۱۷) چنانچه برای تلطیف فضای گفت و گو از مزاح و لطیفه استفاده می‌کنید مراقب باشید متناسب با شان مخاطب یا مخاطبان باشد و در آن افراط و زیاده‌روی نکنید.

۱۸) به تفاوت‌‌های احتمالی فرهنگی طرف گفت و گوی‌تان توجه داشته باشید

۱۹) تا جای ممکن از جمله‌های امری استفاده نکنید

۲۰) مستدل و منطقی و با برهان و دلیل سخن بگویید و از قسم خوردن و تکرار بی‌جای سخن خود بپرهیزید.