شبکه اطلاع رسانی روابط عمومی ایران(شارا)، محمدصادق افراسیابی در این نشست که با حضور جمعی از ناشران و فعالان حوزه نشر ارتباطات و رسانه همراه بود، با بیان این مطلب افزود: در سال‌های اخیر با گسترش رسانه‌های مجازی، شبکه‌های تلویزیونی و ماهوار‌ه‌ای و مطبوعات و خبرگزاری‌ها،یکی از دغدغه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی گسترش بحث سواد رسانه‌ای بوده است.
وی ادامه داد: یکی از مهمترین موضوعاتی که در حوزه رسانه باید برای عموم مردم مدنظر داشته باشیم سواد رسانه‌ای و گسترش آن است و برپایی سلسله نشست‌های تخصصی با ناشران حوزه ارتباطات یکی از راهکارها است.
افراسیابی با اشاره به حضور نمایندگان تشکل‌‌های‌ صنفی و ناشران حوزه ارتباطات در این نشست، عنوان کرد: امروز نمایندگان اتحادیه ناشران و کتابفروشان در میان ما حضور دارند تا از نزدیک با برخی از مشکلات این حوزه آشنا شوند و نیز راهکارهای خود را در این زمینه بیان کنند.
در ادامه این نشست، کیوان نقره‌کار، تهیه کننده و سردبیر برنامه های رادیویی سازمان صدا و سیما در سخنانی گفت: یکی از موضوعات مهم در حوزه نشر کتاب‌های رسانه این است که آیا کتاب‌های این بخش بازار هدف دارند یا نه و آیا تاکنون تلاشی از سوی ناشران برای شناخت جامعه مخاطبان انجام گرفته است؟
وی افزود: تولید کتاب بدون توجه به مخاطبان اقدامی غیرحرفه‌ای است و بازار باید توسط دست‌اندرکاران و فعالان حوزه نشر به خوبی سنجیده شود و بر اساس آ‌ن‌ها کتاب تولید شود. 
نقره‌کار با اشاره به مخاطبان، عنوان کرد: از سوی دیگر باید دید که مخاطبان کتاب‌های حوزه رسانه در چه گروهی قرار می‌گیرند و باید به دنبال راهکارهایی بود که در سایه آن بتوان مخاطبان خود را افزایش دهیم تا بتوانیم کتاب‌های بیشتری تولید کنیم و در کار خود موفق باشیم.
محمدمهدی داوودی‌پور، مشاور ارشد اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در بخش دیگری از این نشست، گفت: در ابتدا باید صورت مساله را پیدا کنیم و پس از آن به دنبال حل مشکلات و مسایل این حوزه برآییم، ما در حوزه کتاب با 2 مقوله روبه‌رو هستیم نخست این‌که مخاطب ما چه کتابی دوست دارد و دیگر این‌که چه کنیم تا مخاطبان در مسیر درست و صحیح خوب و درست حرکت کنند. 
وی با ارایه توضیحاتی در این زمینه، اظهار کرد: در مقوله نخست گاهی سلیقه مخاطبان با یکدیگر متفاوت است، برخی‌ها کارهای سطحی دوست دارند که در این زمینه فکر می‌کنم ما باید به مرور زمان افراد و مخاطبان خود را به سمت مناسب سوق دهیم و هدایت کنیم تا فرهنگ صحیح احیا شود. 
داوودی‌پور یادآور شد: معتقدم در این میان باید فرهنگ گذشته خود را صیقل دهیم زیرا ما در گذشته فرهنگ ضعیفی نداشتیم و اگر بتوانیم این فرهنگ را احیا کنیم جهش پیدا خواهیم کرد. 
مدیرعامل تعاونی ناشران همچنین به اهمیت هدف‌گذاری اشاره کرد و افزود: ناشران در حرفه و کار خود باید به نقطه‌ای برسند که کتابی منتشر کنند تا کاربردی و مفید باشد و اگر از نظر نویسنده و ناشر کتاب خوبی بود و هیچ ایرادی نداشت اما مردم آن را خریداری نکردند به دنبال عیب‌های آن باشیم.
به گفته وی، یکی دیگر از مشکلات ما عدم سرمایه گذاری در حوزه توزیع است از سوی دیگر ما در بخش فروشگاهی نیز دچار مشکل هستیم و فروشگاه‌های ما برای ورود و جذب مخاطب هیچ رغبتی در میان آنان به وجود نمی‌آورد زیرا ویترین‌های ما هنوز قدیمی هستند و چیدمان نامناسبی دارند.
داوودی‌پور یادآور شد: برای این موضوع باید یک عزم همگانی از سوی ارباب فرهنگ لازم است، مثلا اگر هر استاد دانشگاهی تصمیم بگیرد کتابی که چاپ می‌کند بدون تعارف به شاگردان خود این کتاب را معرفی کند به مرور زمان چاپ این کتاب بالا می‌رود و مخاطبان بیشتری پیدا خواهند کرد. 
ارشد عین‌اللهی، نماینده ناشران و کتابفروشان تهران دیگر سخنران این نشست بود، وی در سخنانی گفت: معتقدم ناشران حوزه نشر باید به کیفیت کتاب‌های خود توجه داشته باشند، جدیدترین آمار ما در اتحادیه نشان می‌دهد که اکنون حدود یک هزار و 291 نفر در اتحادیه عضویت دارند که از میان آن‌ها 200 نفر غیرفعال هستند و یک هزار و 91 ناشر و کتابفروش فعال هستند.
وی افزود: از میان این تعداد حدود 385 کتابفروش و 318 نفر ناشر ـ کتابفروش هستند و در این میان ما فقط پنج توزیع‌کننده داریم که مسوولیت توزیع کتاب را به عهده دارند. 
عین‌اللهی با اشاره به تجربه 38 ساله فعالیت خود در حوزه نشر، عنوان کرد: کتابفروشی‌های کوچک دیگر جواب نمی‌دهد و ما نیازمند مجتمع‌هایی هستیم که برای مردم و مخاطبان انگیزه ایجاد کنند.
وی عدم ویراستاری مناسب را یکی دیگر از آفت‌های این حوزه دانست و یادآور شد: برخی نویسندگان تصور می‌کنند قلم شیوایی دارند اما خبر ندارند که کتاب‌های آن‌ها نیازمند ویرایش است، همچنین چاپ و صحافی و حروفچینی کتاب نیز اهمیت ویژه‌ای دارد.
مهدی پادبان، رئیس دفتر خبرگزاری ایرنا در استان تهران نیز در سخنانی، اظهار کرد: خوشبختانه در سال‌های اخیر عزمی جدی برای رونق فرهنگ کتاب و کتابخوانی و مطالعه داشته‌ایم و ایستگاه‌های کتابخوانی در مترو و اتوبوس موجب می‌شود که مردم به سمت کتاب سوق پیدا کنند. 
وی افزود: یکی از مشکلات ما این است که ناشران حوزه رسانه برای معرفی و ارسال کتاب همکاری خوبی با خبرگزاری ندارند و علی‌رغم پیش‌بینی بخشی برای معرفی کتاب آن‌ها کوتاهی می‌کنند.
پادبان با بیان این‌که تبلیغ کتاب عنصری مهم برای در دسترس قرار دادن کتاب است، یادآور شد: تا زمانی که ناشر تمایلی به معرفی کتاب‌ نداشته باشد خبرنگاران هر چه تلاش کنند فایده‌ای ندارد و معتقدم تبلیغ و اطلاع‌رسانی در این زنجیره، حلقه ای مغفول است.
سردبیر ماهنامه «مدیریت ارتباطات» نیز در نخستین نشست سلسله نشست‌های هم‌اندیشی «راه‌های گسترش سواد رسانه‌ای» با موضوع بررسی مشکلات ناشران کتاب‌های حوزه رسانه گفت: متاسفانه ارتباطات حوزه مغفول صنعت نشر کشور و است و تاکنون چنین جمعی را به خود ندیده است تا دست‌اندرکاران این حوزه درباره مشکلات کتاب‌های آن با هم گفت‌وگو کنند.
امیر لعلی، اظهار کرد: نشر کتاب‌های حوزه رسانه و ارتباطات در عین سادگی موضوع پیچیده‌ای است که درون خود با مسایل و مشکلات بسیاری درگیر است.
وی افزود: ما در حوزه رسانه برخلاف دیگر حوزه‌ها که با مخاطب فعالی مواجه هستند و نسبت به محتوا بی‌توجه نیستند و مطالب مرتبط با حوزه کاری یا تحصیلی خود را جستجو می‌کند، با مخاطبی منفعل روبرو هستیم که احساس می‌کند نیازی به کتاب‌های جدید ندارد.
لعلی با ارایه توضیح در این زمینه عنوان کرد: مخاطبان ما اغلب فارغ‌التحصیلان و فعالان حوزه رسانه، ارتباطات و روابط‌عمومی هستند که در مقامی قرار می‌گیرند که احساس می‌کنند بی‌نیاز از مطالعه و کسب دانش جدید هستند و چندان به دنبال آن نیستند که چه کتاب جدیدی نوشته شده است. 
وی همچنین به برخی از آمار موجود در این حوزه اشاره کرد و یادآور شد: در 40 سال اخیر در حوزه روابط عمومی حدود 200 کتاب منتشر شده است که اغلب آن‌ها هم ترجمه بوده‌اند، در حالی که در حوز‌ه‌های دیگر هزاران کتاب در حوزه‌‌های دیگر منتشر شده و ما با فقر منبع مکتوب‌ در این حوزه روبه‌رو هستیم.
لعلی تاکید کرد: البته در پنج ـ شش سال اخیر نشر کتاب در این حوزه رشد خوبی پیدا کرده و ما شاهد آثار تالیفی خوبی بوده‌ایم همچنین ناشران حوزه ارتباطات اگر تا پنج سال پیش یک یا دو ناشر بودند اما اکنون شاهد 10 ناشر تخصصی هستیم که در حوزه ارتباطات کتاب منتشر می‌کنند. 
عضو هیات مدیره انتشارات «سیمای شرق» با بیان این‌که در چند سال اخیر حدود 60 عنوان کتاب در حوزه روابط عمومی منتشر کرده‌ایم، گفت: با این وجود هر بار که با توزیع‌کننده‌ها برای توزیع این کتاب‌ها صحبت کرده‌ایم اعلام می‌کنند که این کتاب‌ها را توزیع نمی‌کنیم و علت آن نیز مشخص نیست، این در حالی است که ما دانشکده‌‌های بسیاری داریم که رشته روابط عمومی‌ در آن‌ها تدریس می‌شوند.
به گفته وی، علت این موضوع مشخص نیست دلیل اصلی آن است که توزیع‌کننده تحلیل درست و روشنی از مخاطبان کتاب‌های حوزه رسانه و روابط عمومی ندارند یا نمی‌دانند که این کتاب‌ها در کدام بازارها فروش بهتری دارند، اغلب ناشران حوزه رسانه نیز در این میان یا کتاب‌های خود را به صورت اینترنتی می‌فروشند یا کتاب خود را از طریق ناشران دیگر به فروش می‌رسانند.
لعلی یادآور شد: گاهی نیز پیش می‌آید که ناشران مجبور می‌شوند با استادان این حوزه ارتباط برقرار کنند و به صورت شخصی کتاب‌هایشان را برای تدریس در دانشگاه یا مراکز علمی معرفی کنند.
مصطفی اسدزاده، نماینده پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این نشست به مشکلات ناشران این حوزه اشاره کرد و گفت: ما در طول سال‌های مختلف با مشکلاتی در حوزه کتاب‌های رسانه روبرو بوده ایم به گونه‌ای که وقتی کتاب در این زمینه منتشر می‌شود مخاطب به سراغ آن‌ها نمی‌رود و کتاب‌ها در انبار باقی می‌ماند.
وی ادامه داد: به عنوان مثال چندی پیش کتاب رسانه‌های اجتماعی را منتشر کردیم که نویسنده معتقد بود این کتاب فروش خوبی خواهد داشت اما متاسفانه تعداد کمی از این کتاب خریداری شد و بقیه کتاب‌ها در انبار است.
اسدزاده همچنین به مشکلات حوزه توزیع نیز اشاره کرد و یادآور شد: چندی پیش مطلبی در روزنامه ایران منتشر شده بود که بر اساس آن اعلام شده بود که همه مشکل از حوزه توزیع نیست و فعالان حوزه نشر نیز باید بدانند که بازار به چه کتاب‌هایی نیاز دارد و به نیازسنجی از بازار تاکید شده بود. 
به گفته وی، برخی از مشکلات ناشران این حوزه نیز کمبود نقدینگی است و نبود بودجه است به گونه‌ای که ما اکنون کتاب‌های بسیاری داریم ولی نمی‌توانیم چاپ کنیم و وقتی به سراغ ناشران دیگر می‌رویم تا آن‌ها کتاب ما را منتشر کنند استقبالی نمی‌کنند.
اسدزاده با بیان این‌که مشکلات این حوزه باید به صورت دقیق بررسی شود، گفت: این موشکافی در سایه استمرار برنامه‌هایی از این دست باید فراهم شود و این همان موضوعی است که باید در برنامه‌های میان مدت دنبال شود.
بهروز تقی‌پور، مدیر اجرایی انتشارات «سیمای شرق» نیز در این نشست به انتشار ماهنامه مدیریت ارتباطات اشاره کرد و گفت: ما در حوزه کتاب‌های رسانه و روابط عمومی، هم در حوزه انتشار کتاب و هم انتشار نشریه برنامه‌های مختلفی را دنبال می‌کنیم.
وی افزود: اکنون بیش از 95 درصد مطالب این نشریه تولیدی هستند و کتاب‌های منتشر شده ما از استادان و فعالان حوزه رسانه هستند که کتاب‌هایشان اغلب با استقبال خوبی روبه‌رو می‌شوند.
تقی‌پور با بیان این‌که ما در حوزه توزیع آثار خود با مشکل مواجه هستیم، ادامه داد: اگر چه توجه به بازارسنجی مخاطبان کتاب موضوع مهمی است ولی مساله اینجا است که وقتی استادان مشهور و به نام کتاب نگارش می‌کنند اگر کتاب‌های آن‌ها مخاطب نداشته باشد، کتاب‌های چه کسانی خریدار دارند؟
وی یادآور شد: اگر موزعان در حوزه توزیع کتاب وارد شوند قطعا شمارگان و مخاطبان کتاب‌ها بیشتر می‌شود زیرا اکنون بسیاری از کتاب‌ها به دلیل عدم توزیع مناسب در انبارها می‌مانند و به دست مخاطبان نمی‌رسد و موزعان نقش مهمی در این زمینه دارند.
تقی‌پور با بیان این‌که بارها به موزعان مراجعه کردیم ولی فایده‌ای نداشته است، گفت: آن‌ها می‌گویند که این کار برای ما صرف ندارد حتی از آن‌ها خواستیم که یک فایل جداگانه برای کتاب‌های ما اختصاص دهند ولی اصلا زیر بار نمی‌روند.
نمایندگان انتشارات موسسه همشهری، دفتر برنامه ریزی و مطالعات رسانه ها و خبرگزاری ایبنا از دیگر میهمانان این نشست بودند که ترجیح دادند نظرات خود را در جلسات آتی از طریق مدیران خود ارائه نمایند.
نخستین نشست‌ هم‌اندیشی «راه‌های گسترش سواد رسانه‌ای در استان تهران»با حضور ناشران حوزه ی ارتباطات و رسانه در محل اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان تهران برگزار شد.

منبع: پانا