شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)-|| پژوهشگران مرکز نوآوری علوم و فناوری های شناختی دانشگاه علم و صنعت موفق به طراحی سیستم ردیابی چشم شدند؛ این یکی از مهمترین و کارآمدترین ابزارها در حوزه مطالعه رفتار و توجه انسانی است.

امیر عابدی، پژوهشگر مرکز نوآوری علوم و فناوری های شناختی دانشگاه علم و صنعت در گفتگو با خبرنگار سیناپرس گفت: ما در مرکز نوآوری علوم و فناوری های شناختی به بُعد شناختی داده ها توجه می کنیم. اکنون متخصصان مختلفی از حوزه های هوش مصنوعی، علوم کامپیوتر، روانشناسی، علوم شناختی، علوم سیاسی، برق و الکترومغناطیس در این مرکز به فعالیت می پردازند. هدف اصلی ما پایش و توانمند سازی در بعد شناختی به روی داده های شبکه های اجتماعی، بازی ها، ایی ایی جی (الکتروانسالوگرافی) است.

وی افزود: در حال حاضر سیستم ردیابی چشم یکی از مهمترین و کارآمدترین ابزارها در حوزه مطالعه رفتار و توجه انسانی است. اکنون تیم پژوهشی این مرکز نیز اقدام به طراحی سیستم ردیابی چشم کرده است. این سیستم می تواند رفتار کاربران را رصد کند و دریابد کاربر به کدام نقطه می نگرد.

وی پیرامون جزییات این سیستم اظهارداشت: مغز انسان به صورت خودکار، چشم ها را به سمتی می دوزد که توجه را جلب کرده و حاوی اطلاعات ارزشمندی است بنابراین با ردیابی مسیر چشم فرد می توان اطلاعاتی را دریافت کرد که مغز در آن لحظه پردازش می کند.

وی تصریح کرد: “نقطه و جهت آن”، “وضعیت چشم و قرار گرفتن مردمک”، “شناسایی کاربر”، “پلک زدن ها”، “رد گیری”، “حرکت چشم به روی صفحه مانیتور یا در دنیای واقعی”، “تغییرات اندازه مردمک” و سایر عملکردهای رفتاری وابسته به چشم را می توان توسط این دستگاه مورد ارزیابی قرار داد.

وی ادامه داد: این سیستم کاربردهای مختلف دارد؛ به عنوان مثال از این سیستم می توان برای تبلیغات استفاده کرد. سازمان ها، موسسه ها و فروشگاه ها با کمک این سیستم متوجه می شوند که تبلیغات آنها چقدر اثرگذار بوده و مورد توجه کاربران واقع شده است.

این پژوهشگر گفت: اکنون ما به روی سوطح مختلفی از موضوعات می پردازیم. بعضی از موضوع ها دانشی و چالش برانگیز هستند. برخی دیگر رشد یافته و به مرحله فناوری و سامانه ای رسیده اند. این موضوع ها نمونه های مشابه خارجی دارند اما نیازمند اختصاصی سازی و بهبود و ارتقای لایه های نظری هستند که ما روی این مباحث تمرکز کرده ایم. قطعا کیفیت طرح های ما نیز با نمونه های مشابه خارجی برابری می کند زیرا در سطح استانداردهای بین المللی ارزیابی می شوند.

عابدی افزود: ایی ایی جی یا الکتروانسفالوگرافی از دیگر سیستم هایی است که ما روی آن تمرکز کرده ایم؛ در این سیستم روی بحث تصویربرداری و تحریک مغزی در سه محور” پایش پیوسته عملکرد مغز” و” ارزیابی عملکرد های هیجانی و شناختی” و “ارتقای عملکرد های هیجانی” کار می کنیم.

وی درباره جزییات این سیستم اظهارداشت: ایی ایی جی یا الکتروانسالوگرافی؛ ثبت دیجیتالی یا کاغذی سیگنال های امواج مغزی است. مغز انسان یک ارگانیسم الکتروشیمیایی است و فعالیت الکتریکی نورون های مغزی به سطح جمجمه می رسند. این فعالیت الکتریکی بسیار ضعیف و در حد میکروولت است. دستگاه ایی ایی جی از طریق الکترودهای متصل به جمجمه، این فعلالیت را ثبت و پس از تقویت در قالب امواج مغزی نشان می دهد.

وی یادآورشد: سیگنال های ثبت شده می تواند مستقیما یا پس از پردازش کامپیوتری توسط پزشک یا متخصص علوم اعصاب مورد تحلیل قرار بگیرد. همچنین به کمک الکتروانسفالوگرافی می توان در انواع فعالیت های مغزی به تعیین میزان آن فعالیت و شناسایی نواحی درگیر مغزی پرداخت. در نتیجه بررسی و تحلیل سیگنال ثبت شده از طریق الکتروانسفالوگرافی در طیف گسترده ای از کاربردهای تشخیصی و پژوهشی نقش موثری دارد.

وی عنوان کرد: جعل عمیق نیز یکی از فناوری هایی است که ما اکنون به روی آن کار می کنیم. جعل عمیق یک تکنیک قدرتمند و متقاعد کننده از ابزارهای هوش مصنوعی به منظور تولید یا دستکاری داده های واقعی متنی، صوتی و تصویری (تعویض چهره، بازسازی چهره، همگام سازی لب، سنتز کل چهره و دستکاری ویژگی ها) است؛ این تکنیک پتانسیل بالایی برای گمراه کردن انسان دارد.

گفتگو: فرزانه صدقی