شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)-|| بر کم‌تر کسی پوشیده است که تجربه‌ی نوپای ما در حوزه‌ی روزنامه‌نگاری دیجیتال با وجود تمام چالش‌ها و حاشیه‌ها، فرصت‌های بی‌پیشنه‌ای را در امر دسترسی به اطلاعات به وجود آورده است.

عصر ما، دوران رونق رسانه‌های دیجتال و گواه این مدعا است که دموکراتیزه شدن و دسترسی فراگیر به اطلاعات برای همگان خاصه برای زنان و دیگر گروه‌های به حاشیه‌رانده شده،‌ فرصت‌های ویژه‌ای را برای تسهیل اطلاع‌رسانی، مشاهده‌پذیری، مستندسازی و در مواردی حتی دادخواهی خلق کرده است.

به طور مشخص در یک سال گذشته و پس از روی کار آمدن دوباره‌ی طالبان در افغانستان بخش عمده‌ی فرصت‌های کاری در حوزه‌ی رسانه و روزنامه‌نگاری برای زنان برچیده شد.

زنان به صورت ساختاری از حضور در حوزه‌های عمومی خاصه بخش‌هایی که امکان تمرین عاملیت و مشارکت‌ برابر داشتند کنار زده شده و به نقش‌های جنسیتی در حوزه‌ی خصوصی رانده شدند.

طبق پژوهش‌ اخیر سازمان خبرنگاران بدون مرز، از نهادهای حامی خبرنگاران، دست کم در بیش از ۱۱ ولایت افغانستان زنان روزنامه‌نگار ناگزیر به ترک شغل خود شده‌اند. هم‌زمان طالبان در تازه‌ترین تصمیم، آموزش در مقاطع تحصیلی عالی از جمله رشته‌ی خبرنگاری برای زنان را در مراکز آموزش عالی دولتی و خصوصی ممنوع اعلام کرده‌اند.

با این حال و با وجود اختناق، تهدید و محدودیت‌های ساختاری در افغانستان، به نظر می‌رسد که پلتفرم‌های چندرسانه‌ای و دیجیتال به کانون توجه و تمرکز فعالیت‌های روزنامه‌نگاران در تبعید، خاصه روزنامه‌نگاران زن بدل شده است.

به نظر می‌رسد چالش‌های موجود کار خبرنگاری زنان در کنار رونق جهانی این حوزه، به‌ویژه پس از ۱۵ اوت ۲۰۲۱ و خروج موج فزاینده‌ای از فعالان، روزنامه‌نگاری دیجیتال را جایگزین مطلوبی برای اشکال قدیمی آن مبدل کرده است. امکانی که بیش از همیشه فضایی بدیل برای فعالیت زنان روزنامه‌نگار افغانستانی و رونق بیشتری برای این رشته آفریده است.

در تازه‌ترین مورد شماری از نویسندگان، روزنامه‌نگاران و فعالان مستقل ــ عمدتا زن ــ افغانستانی در بیرون افغانستان، پایگاه چندرسانه‌ای به نام زن‌نایمز را تأسیس کرده‌اند.

فلسفه‌ زن‌تایمز

ایده‌ی تاسیس زن تایمز، تلاشی‌ است جمعی‌‌ برای ترسیم افق و حرکت به سوی افغانستانی برابر و عاری از خشونت. افغانستانی که در آن حقوق انسانی افراد صرف‌نظر از جنسیت، مذهب، خاستگاه طبقاتی، تباری، سنی و جفرافیایی تأمین باشد.

ما در زن‌تایمز می‌دانیم که میل به برابری در تمام اشکال و سطوح آن، و آگاهی‌‌رسانی در این باره است که ما را در رسانه به هم پیوند می‌زند. چنانچه ما در افغانستان شاهد هستیم، حذف، از سرکوب آزادی، اندیشه و بیان آغاز می‌شود و در نتیجه به حذف و سرکوب عینی و فیزیکی می‌انجامد.

درباره‌ی زن تایمز و تمرکز آن

زن‌ تایمز، از دل اراده و آگاهی جمعی به مثابه‌ی مقاومت برخاسته است و خواستار عاملیت و خودمختاری زنان أفغانستان برای تعیین سرنوشت‌شان است. سرنوشتی که اغلب به دست دیگران و بیگانگان و همواره به دست مردان رقم خورده است. زن‌تایمز، روزنه‌ی امید‌ی‌ست برای بازگشت زنان به عرصه‌ی رسانه، سیاست و مقاومت با هدف بازتعریف و احیای هویت انسانی و اجتماعی‌شان در بازه‌ی زمانی‌ای که قدرت حاکم در صدد حذف اجتماعی و فیزیکی آنان است.

اکنون عصر زنان و زمان جستجوی امکانی برای صدا بخشی به آنان است. زن‌تایمز کانون مشارکت و فعالیت شماری از روزنامه‌نگاران، نویسندگان و کنش‌گران مستقل ا‌ست که از تفسیر و تأویل‌های (اغلب) جنسیت‌زده، یک سویه، تک‌بعدی و مغرضانه در انکار تاریخ، تجربیات و روایت‌های زیسته‌‌ی خویش به ستوه آمده‌اند و به خلق چشم‌اندازی دیگر در حوزه‌ی خبرنگاری از رهگذر روایت‌گری صادقانه و مستقلانه چشم امید بسته‌اند.

کارگزاران و مؤسسان این رسانه که خود از اعضای زن جامعه‌ی خبرنگاری افغانستان معاصر هستند، چالش‌ها و فرصت‌های کار در این حوزه را بدون واسطه می‌شناسند و از این‌رو می‌کوشند تا زن‌تایمز، نشانی و الگویی موثر در حوزه‌ی کار خبرنگاری‌ حرفه‌ای در افغانستان باشد.

افقِ این رسانه تصویر روزی‌ است که در گوشه‌ گوشه‌ی أفغانستان تکثیر شود و پایگاه خبری داشته باشد.

نوشته زهرا موسوی
Dec 12, 2022

منبع: ijnet