شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)-|| اواخر نوامبر 1974 (آذرماه 1353) بحث درباره روش سنجش نظر مخاطبان روزنامه، وقت چند جلسه شورای دبیران تحریریه روزنامه اطلاعات را گرفته بود، بدون اخذ نتیجه. انتشار روش «فربر» آمریکایی در همان ماه این بحث را به میان آورده بود. قبلا بارها ایراد گرفته شده بود که چرا خبرها و مطالبی انتشار می یابد که مخاطب ندارند و تنها به خاطر ارضای دولت و یا یک فرد درج می شوند و جای مطالب پُرمخاطب را می گیرند و بعضا خریدار روزنامه را خشمگین می سازند.

«فربر» هشتم نوامبر سال1974 میلادی روش علمی تازه ای را برای سنجش نظر خوانندگان رسانه های چاپی و تقسیم بندی مطالب آنها به: مهم، جالب، و لازم و نیز تعیین «درصد» خوانندگان راضی از یک مطلب و یا ناراضی از آن را اعلام داشت که این تکنیک پذیرفته و بعدا به سایر رسانه ها تعمیم داده شده و تحت عنوان «میدیا ریسرچ» بر دروس دوره دوم تحصیلات عالی (فوق لیسانس) رشته های ارتباطات همگانی اضافه گردیده و در حال تکامل است.

در مورد رسانه های چاپی و رسانه های صوتی و تصویری (رادیو ـ تلویزیون) این روش بر دو گونه است و سنجش درباره کتاب و فیلم سینمایی که دو نوع رسانه دیگر هستند به گونه های دیگری است.

«فربر» و کارشناسان دیگری که دراین زمینه کار کرده اند برای مطلب مهم، مطلب جالب و یا مطلب لازم در یک رسانه چاپی تعریف نوشته اند و تبلیغ (به صورت آگهی ــ یا شکل دیگر از جمله خبر پولی) را از مطلب غیر تبلیغ مشخص ساخته اند.

برپایه این روش ها و تعاریف، در حوزه حرفه سنجش افکار، بنگاههای ویژه سنجش رسانه ها به وجود آمده است که سنجش مخاطبان رادیو ــ تلویزیون را «Rating» و رسانه های چاپی را «Research In The Print Media» عنوان داده اند. از آن پس تنها نتایج بررسی این بنگاهها به دلیل ماهیت مستقل و بی طرفانه ای که دارند مورد قبول است و سنجش های دیگر «داخلی» تلقی می شود که فقط برای سردبیرکل جهت اصلاح کار تحریریه اش می تواند ملاک عمل قرار گیرد.

از آنجا که باید این سنجش ها، هم ارزش باشند از دهه گدشته قرار براین شده است که پرسشنامه ها و سئوالات یکنواخت باشند. اگر یک سردبیر بخواهد در مورد خاصی هم بررسی شود، از پرسشنامه ای تحت عنوان «ضمیمه» استفاده می شود. سئوال شوندگان بر حسب مورد، قبلا فهرست بندی می شوند، مثلا متاهل یا مجرد ؛ دارای تحصیلات عالی و یا کمتر. همچنین بر حسب در آمد سالانه و سن و جنس و نوع شغل و ....

با این روش است که رسانه ها دائما به اصلاح کار خود دست می زنند تا ازقافله پیشرفت عقب نمانند و مخاطبان بیشتری را جلب کنند. صاحبان آگهی هم با توجه به طبقه مخاطب (نه، تیراژ) تصمیم می گیرد که به کدام نشریه آگهی و یا خبر پولی خود را بدهد. تیراژ (نسخه های فروش رفته) اهمیت نشریه را تعیین نمی کند، کلاس و طبقه خواننده (مخاطب) است که به نشریه اهمیت می دهد و ردیف آن را در میان نشریات تعیین می کند. شهرت و مهارت نویسندگان و میزان تجربه و تحصیلات و مقبولیت اجتماعی سردبیر اجرایی نیز یکی از عوامل تعیین اهمیت یک نشریه و شبکه تلویزیونی است.

بسیاری از مخاطبان، نویسنده مورد نظر خود را به هر جا که برود دنبال و نشریه ای را که وی در آن مشغول است می خوانند و عمدتا برای حل این مسئله بوده است که در کشورهای پیشرفته مقالات نویسندگان معروف و مورد علاقه و اعتماد مخاطبان، از طرف سندیکاهای مربوط همزمان میان همه روزنامه ها و شبکه های تلویزیونی توزیع می شود.
 

منبع: iranianshistoryonthisday