شبکه اطلاع‌رسانی روابط‌عمومی ایران (شارا)-|| در سال 2010، سازمان بین المللی استاندارد (ISO) استاندارد بین المللی ایزو 26000 را برای کمک به سازمان‌ها در ارزیابی و رسیدگی به مسئولیت‌های اجتماعی خود منتشر کرد. ایزو 26000-2010، مسئولیت اجتماعی را این‌گونه تعریف می‌کند: «مسئولیت یک سازمان و شرکت در قبال تأثیرهای تصمیم‌ها و فعالیت‌های خود بر جامعه و محیط زیست، از طریق رفتار شفاف و اخلاقی که:

- به توسعه پایدار از جمله سلامت و رفاه جامعه کمک می‌کند.
- انتظارهای ذینفع‌ها را در نظر می‌گیرد.
- مطابق با قوانین قابل اجرا و سازگار با هنجارهای رفتاری بین‌المللی است.
- در همه سازمان یکپارچه شده و در روابط آن [سازمان و شرکت] به‌کار گرفته می‌شود.»

کسب‌وکارهایی که مسئولیت اجتماعی شرکتی را انجام می‌دهند، هدف‌شان بهبود جوامع، اقتصاد یا محیط زیست است.

مسئولیت اجتماعی شرکت (CSR)، نوعی خودتنظیمی است که مسئولیت‌پذیری و تعهد کسب‌وکار را برای کمک به رفاه جوامع از طریق اقدام‌های مختلف محیطی و اجتماعی نشان می‌دهد.

یک شرکت و سازمان می‌تواند چهار نوع تلاش مسئولیت اجتماعی را اجرا کند: ابتکارهای زیست محیطی، کار خیریه، شیوه‌های کار اخلاقی و پروژه‌های داوطلبانه.

در دنیای امروزی، مشتریان، کارمندان و سایر ذینفع‌ها یک شرکت را بر اساس تأثیر فعالیت‌های آن بر جامعه، اقتصاد و محیط زیست قضاوت می‌کنند. به عبارت دیگر، آیا به خیر بیشتر و نه تنها، سود بیشتر اهمیت می‌دهد. اقدام‌های مسئولیت اجتماعی راهی برای نشان دادن موضع کسب‌وکار شما در این مورد است.

برای سازمان‌ها و شرکت‌ها داشتن یک تصویر آگاهانه‌ی اجتماعی به‌طور فزاینده‌ای مهم است. مصرف‌کنندگان، کارمندان و ذینفعان، مسئولیت اجتماعی را در هنگام انتخاب یک برند یا شرکت در اولویت قرار می‌دهند و شرکت‌ها را مسئول ایجاد تغییرات اجتماعی با باورها، عملکردها و سود خود می‌دانند.

کیتی اشمیت، بنیانگذار و طراح اصلی Passion Lilie، می‌گوید: «آنچه که مردم در مورد شرکت شما فکر می‌کنند برای موفقیت آن بسیار مهم است. با ایجاد یک تصویر مثبت که به آن اعتقاد دارید، می‌توانید نامی برای شرکت خود به‌عنوان فردی آگاه اجتماعی ایجاد کنید.

حمایت و افزایش آگاهی برای دلایل مهم اجتماعی یک راه عالی برای کسب‌وکار شما برای حفظ ذهنیت و افزایش ارزش برند است.

یک مطالعه در سال 2020، همبستگی مستقیمی بین تأثیر مثبت درک‌شده و رشد ارزش برند نشان داد. شرکت‌هایی که عموم مردم آن‌ها را بسیار تاثیرگذار می‌دانند، در طول ۱۲سال، ۱۷۵درصد رشد ارزش برند را نشان دادند، در حالی که کسب‌وکارهای با تأثیر مثبت کم تنها ۷۰ درصد رشد نشان دادند.

در چند دهه گذشته، تعداد بیشتری از رهبران کسب‌وکار متوجه شده‌اند که مسئولیتی بیش از حداکثر کردن سود برای سهامداران و مدیران اجرایی دارند. در عوض، آنها مسئولیت اجتماعی دارند که بهترین کار را نه فقط برای شرکت‌های‌شان، بلکه برای مردم، سیاره زمین و جامعه در کل انجام دهند. این درک، منجر به ظهور شرکت‌هایی شده است که به عنوان مسئولیت اجتماعی شناخته می‌شوند.

انواع مسئولیت اجتماعی

مسئولیت اجتماعی به‌طور سنتی به چهار دسته تقسیم می‌شود: مسئولیت زیست‌محیطی، بشردوستانه، اخلاقی و مسئولیت اقتصادی.

1. مسئولیت زیست محیطی
مسئولیت زیست‌محیطی به این باور اشاره دارد که سازمان‌ها باید تا حد امکان دوستدار محیط زیست باشند. این یکی از رایج‌ترین شکل‌های مسئولیت اجتماعی است. برخی از شرکت‌ها برای اشاره به چنین طرح‌هایی از اصطلاح "مدیریت زیست‌محیطی" استفاده می‌کنند.

شرکت‌هایی که به‌دنبال پذیرش مسئولیت زیست‌محیطی هستند، می‌توانند این‌کار را به چند روش انجام دهند:
- کاهش آلودگی، انتشار گازهای گلخانه‌ای، استفاده از پلاستیک‌های یک‌بار مصرف، مصرف آب و ضایعات عمومی؛
- تنظیم مصرف انرژی با افزایش اتکا به انرژی‌های تجدیدپذیر، منابع پایدار و مواد بازیافتی یا نیمه بازیافتی؛
- جبران اثرهای منفی زیست‌محیطی؛ برای نمونه، کاشت درخت، تامین مالی پژوهش‌ها و کمک مالی به هدف‌های مرتبط.

2. مسئولیت اخلاقی
مسئولیت اخلاقی به حصول اطمینان از عملکرد یک سازمان به شیوه‌ای منصفانه و اخلاقی مربوط می‌شود. سازمان‌هایی که مسئولیت اخلاقی را پذیرفته‌اند، هدف‌شان اعمال رفتار اخلاقی از طریق رفتار منصفانه با همه ذینفعان، از جمله رهبری، سرمایه‌گذاران، کارکنان، تامین‌کنندگان و مشتریان است.

3. مسئولیت بشردوستانه
مسئولیت بشردوستانه به هدف یک کسب‌وکار برای تبدیل فعالانه جهان و جامعه به مکانی بهتر اشاره دارد. علاوه بر این‌که تا حد امکان اخلاقی و سازگار با محیط زیست عمل می‌کنند. سازمان‌هایی که با مسئولیت‌های بشردوستانه مدیریت می‌شوند اغلب، بخشی از درآمد خود را به این امر مهم اختصاص می‌دهند.

4. مسئولیت اقتصادی
مسئولیت اقتصادی عملی است که یک شرکت از تعهد خود برای انجام کارهای خوب در زمینه‌های ذکر شده در بالا حمایت می‌کند. هدف نهایی صرفاً به حداکثر رساندن سود نیست، بلکه اطمینان از تأثیر مثبت عملیات تجاری بر محیط، مردم و جامعه است.

مسئولیت اجتماعی و اخلاق

آیا مسئولیت اجتماعی یک نظریه اخلاقی است؟ پاسخ مثبت است چراکه افراد در قبال جامعه خود مسئول هستند و باید به برقراری تعادل بین رشد اقتصادی، رفاه جامعه و محیط زیست کمک کنند. اگر این تعادل ایجاد شود، قطعا مسئولیت اجتماعی محقق خواهد شد.

همان‌طور که بزرگان این عرصه بارها تاکید کرده‌اند تئوری مسئولیت اجتماعی بر پایه یک سیستم اخلاقی بنا شده که در آن تصمیم‌ها و اقدام‌های افراد باید قبل از هر اقدامی از نظر اخلاقی تایید شوند و هر اقدام یا تصمیمی که باعث آسیب به جامعه یا محیط زیست شود، از نظر اجتماعی بویژه اخلاقی غیرمسئولانه تلقی خواهد شد. در واقع، هر فردی موظف است به نحوی عمل کند که به نفع جامعه باشد و نه تنها برای فرد، سهامدار یا ذینفع خاص.

نظریه مسئولیت اجتماعی و اخلاق باید در تصمیم‌ها و اقدام‌های روزانه گنجانده شود، بویژه آ‌ن‌هایی که بر سایر افراد یا محیط تأثیر می‌گذارند. در ظرفیت گروهی بزرگتر، کد مسئولیت اجتماعی و ارزش‌های اخلاقی در درون گروه مذکور و همچنین در طول تعامل با گروه یا فردی دیگر اعمال می‌شود.

جمع‌بندی

مسئولیت اجتماعی راهنمایی برای دستیابی به پایداری است. اتخاذ اصول کلیدی مسئولیت اجتماعی، مانند پاسخگویی و شفافیت، می‌تواند به تضمین دوام و موفقیت بلندمدت هر سازمان یا سیستم کمک کند.

سازمان‌ها می‌توانند با توجه دقیق به تأثیر آنها بر جامعه و محیط زیست به پایداری دست یابند. رفتار شفاف و اخلاقی، رویکردی را تضمین می‌کند که به محافظت از موفقیت بلندمدت جامعه و محیط زیست منجر می‌شود.

سازمان‌ها می‌توانند سود ببرند و در عین حال از سیاره و مردم نیز مراقبت کنند.
 

خلاصه این‌که:
- مسئولیت اجتماعی به شیوه‌های تجاری درگیر شدن در رفتار اخلاقی و انجام اقداماتی با هدف سود رساندن به جامعه‌ای که کسب‌وکار در آن فعالیت می‌کند، اشاره دارد.
- مسئولیت اجتماعی شرکتی اهمیت فزاینده‌ای پیدا کرده است، زیرا کارکنان، سرمایه‌گذاران و مصرف‌کنندگان تمایل بیشتری برای چنین اقداماتی ابراز کرده‌اند.
- شرکت‌ها می‌توانند سیاست‌های مسئولیت‌پذیری اجتماعی را به طرق مختلف دنبال کنند، اما موفق‌ترین شرکت‌ها آن‌ها را مستقیماً در عملیات اصلی تجاری خود ادغام کرده‌اند.

منابع

https://pachamama.org
https://asq.org
www.businessnewsdaily.com
https://online.hbs.edu
https://corporatefinanceinstitute.com
https://jcsr.springeropen.com/